نشانه های سرطان حنجره چیست؟

چکیده                           تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

حنجره عضو تکلم در بدن می باشد، که نقش مهمی در کلام، ایجاد صدا و صحبت کردن، تنفس و سرفه، قورت دادن غذا و بعبارتی غذا خوردن دارد. در واقع حنجره به منزله دهانه ایست برای جلوگیری از ورود غذا و آب به راه تنفسی (نای) در حین غذا خوردن، تنفس و تکلم. این عضو مهم همانند سایر قسمت های بدن می تواند به سرطان دچار شده که متاسفانه در موارد شدید می تواند به سایر اندام های مجاور خود نیز سرایت کند و در مواردی برای درمان این بیماری، نیاز است تا از طریق جراحی، حنجره به طور کامل برداشته شود که قدرت تکلم را تا حدود بسیار زیادی از فرد می گیرد. برای آشنایی با نشانه های سرطان حنجره این بیماری نادر اما خطرناک و دلایل ایجاد آن با ما در ادامه همراه باشید.

سرطان حنجره چیست؟

حنجره عضو تکلم در بدن می باشد. که نقش مهمی در کلام، ایجاد صدا و صحبت کردن، تنفس و سرفه، قورت دادن غذا و بعبارتی غذا خوردن دارد. در واقع حنجره به منزله دهانه ایست برای جلوگیری از ورود غذا و آب به راه تنفسی (نای) در حین غذا خوردن، تنفس و تکلم.

زمانیکه سلول های ناحیه حنجره شروع به رشد بیش از اندازه نرمال نمایند، ایجاد تومور در ناحیه حنجره می کند. این رشد بیش از اندازه می تواند ناشی از یک جهش در سلول های سالم حنجره باشد که یکی از عمده دلایل آن مصرف دخانیات می باشد.
سرطان حنجره که در دسته سرطان های سر و گردن قرار دارد، یک سرطان نادر است که در آن سلول های بدخیم در حنجره گسترش یافته و می تواند بر توانایی صحبت کردن افراد اثرگذار باشد که در صورت عدم درمان به موقع در کل بدن انتشار می یابد. از آنجایی که در ناحیه سر و گردن غدد لنفاوی (غددی که در ایمنی بدن نقش دارند) بسیاری وجود دارد، در صورت عدم تشخیص به موقع، سرطان می تواند به نواحی لنفاوی نزدیک گردن نیز سرایت کند. همچنین این سرطان می تواند از طریق جریان خون و مایع لنف (مایع آبکی زرد رنگ در غدد لنفاوی) به قسمت های دیگر بدن از جمله پشت زبان، گلو، گردن و حتی ریه ها نیز برسد. در این حالت که سرطان به نقاط دیگر بدن نیز سرایت کرده اصطلاحا متاستاز گفته می شود.

حنجره به سه قسمت تقسیم می شود:
• سوپراگلوت: قسمت فوقانی حنجره در بالای تارهای صوتی ، در بر گیرنده اپی گلوت.
• گلوت: قسمت میانی حنجره که تارهای صوتی در آن قرار دارد.
• ساب گلوت: قسمت تحتانی حنجره بین تارهای صوتی و نای (لوله تنفسی).
نکته مهم اینکه بیشتر سرطان های حنجره در دهانه حنجره و در فاصله بین تارهای صوتی (ناحیه گلوت) شروع می شود. بیشتر موارد این سرطان در سلول های سنگفرشی که سلول های تخت و نازک پوشاننده داخل حنجره می باشند شکل می گیرد.

علائم و نشانه های سرطان حنجره

 تغییر در تن صدا یا گرفتگی صدا
 احساس درد در زمان بلعیدن
 احساس درد زمان حرف زدن
 سرفه های طولانی مدت یا مداوم
 سرفه توأم با خون
 گوش درد یا گلو درد دائمی
 وجود توده غیرطبیعی در ناحیه گلو و گردن
 تولید دائمی خلط
 تنفس سخت یا تنفس پر سروصدا (خس خس کردن)
 سختی در تکلم
 احساس خفگی در هنگام غذا خوردن یا هنگام خواب
 بوی بد دهان
 کاهش وزن بی دلیل
 بزرگ شدن غدد لنفاوی

• نکته ای که لازم است در اینجا مطرح شود اینکه وجود برخی از علائم فوق در فرد نشان دهنده قطعی وجود سرطان نیست. اما هرچه تعداد ظهور این علائم در فردی بیشتر شود احتمال ابتلا به سرطان حنجره را بالا می برد. وجود برخی از این علائم به مدت بیشتر از سه هفته پیگیری سریع را می طلبد.

دلایل ایجاد کننده سرطان حنجره

• مصرف دخانیات
• مصرف مشروبات الکلی
• بهداشت دندانی ضعیف
• تماس با مواد شیمیایی مانند شاغلینی که با غبار مواد اسید سولفوریک، گاز خردل، نیکل، آزبست، براده های چوب و ... در ارتباط باشند.
• سابقه ابتلا به سرطان سر و گردن
• رژیم غذایی ناسالم سرشار از گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شده و سرخ شده احتمال ابتلا را افزایش می دهد.
• سن: سرطان حنجره بیشتر در افراد بالای 55 سال رخ می دهد.
• جنسیت: مردان مستعد بیشتر برای ابتلا هستند.
• سابقه خانوادگی: افرادی که در نزدیکان خود سابقه ابتلا به سرطان سر و گردن را دارند نسبت به افراد بدون سابقه، دارای احتمال دو برابری در ابتلا هستند.
• ویروس پاپیلومای انسانی یاHPV (بیماری که از طریق تماس پوستی و بخصوص در زمان آمیزش جنسی قابل انتقال است).
نکته مهم اینکه داشتن یک عامل خطر به تنهایی به معنای ابتلا به سرطان نیست. نداشتن عوامل خطر نیز به معنای عدم ابتلا به سرطان نمی باشد.

درجه بندی سرطان حنجره چگونه است؟

متخصصان مربوطه برای دستیابی به میزان رشد و شیوع بیمار سرطان حنجره از سیستمی به نام سیستم TNM استفاده می‌کنند. در این سیستمT اندازه تومور را توصیف می‌کند، N بیانگر این است که آیا سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده است و M نشان دهنده گسترش سرطان به سایر نقاط بدن است:
• مرحله T عددی از یک تا چهار است: تومورهای كوچک محدود به یک قسمت از حنجره به عنوان تومورهای T1 توصیف می‌شوند و تومورهای بزرگی كه در بافت‌های خارج از حنجره رشد كرده‌اند با نام T4 شناسایی می‌شوند.
• مرحله N عددی از صفر تا سه است: N0 یعنی گره‌های لنفاوی تحت تأثیر قرار نگرفته‌اند، در حالی که مراحل N2 تا N3 بدین معنی است که یک یا چندین غدد لنفاوی تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
• مرحله M به صورت M0 یا M1 است: M0 به این معنا است که سرطان به سایر قسمت‌های بدن سرایت نکرده است و M1 نشان از آن دارد که بیماری به بخش‌های دیگر بدن نفوذ کرده است.
همچنین سه گرید مختلف از یک تا سه وجود دارند که برای توصیف سرطان حنجره استفاده می‌شوند. سرطان‌های گرید پایین مانند درجه یک، کندتر رشد می‌کنند و احتمال شیوع کمتری دارند. سرطان‌های گرید بالاتر مانند درجه سه به سرعت رشد می‌کنند و به احتمال زیاد به قسمت‌های دیگر بدن نیز گسترش می‌یابند.

تشخیص سرطان حنجره چگونه است؟

• معاینه فیزیکی گلو و گردن: پزشک از ریق مشاهده و لمس کل ناحیه گلو، گردن و دهان را بررسی می کند.
• نازندوسکوپی: در طی این روش، یک لوله کوچک و انعطاف‌پذیر به نام آندوسکوپ که در یک طرفش یک دوربین کوچک وصل شده است، در بینی بیمار وارد شده و از پشت گلو عبور می‌کند. تصاویر حاصل از آندوسکوپ روی یک مانیتور نمایش داده می‌شود.
• لارنگوسکوپی: اگر در طی نازدوسکوپی امکان مشاهده خوب از حنجره وجود نداشته باشد، ممکن است آزمایش دیگری به نام لارنگوسکوپی انجام شود. مانند یک نازندوسکوپی، این روش شامل استفاده از یک آندوسکوپ برای بررسی حنجره است. اما آندوسکوپی که در حین لارنگوسکوپی استفاده می‌شود، طولانی‌تر بوده و از طریق دهان وارد می‌شود.
• بیوپسی: پزشک قطعه کوچکی از حنجره را جدا می‌کند تا در زیر میکروسکوپ معاینه کند.
• سی تی اسکن یا اسکنCAT: توموگرافی کامپیوتری از اشعه ایکس برای تولید تصاویر از وجود و شیوع بیماری در بدن استفاده می‌شود.

• اسکنMRI : تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی از آهنربا، امواج رادیویی و رایانه‌ای که برای تولید تصاویر روشن از بدن استفاده می‌شود.
ک اسکنPET : دوز بسیار کمی از یک ماده شیمیایی به نام رادیوتراکتور (نوعی قند) در یکی از رگ‌های بازوی بیمار تزریق می‌شود. ردیاب از طریق بدن عبور می‌کند و توسط اندام‌ها و بافت‌هایی که مورد مطالعه قرار گرفته جذب می‌شود. ماشینی بنام اسکنر PET تصاویر سه بعدی از انرژی حاصل از ماده ردیاب را ایجاد می‌کند.
• اسکن سونوگرافی (اولتراسوند): امواج صوتی با فرکانس بالا برای بررسی علائم سرطان در غدد لنفاوی در نزدیکی حنجره استفاده می‌شود.
• اسکن استخوان: روشی برای بررسی وجود سلول های سریع تقسیم شده مانند سلول های سرطانی در استخوان. مقدار بسیار کمی از ماده رادیواکتیو به داخل ورید تزریق می شود که از طریق جریان خون عبور می کند. مواد رادیواکتیو در استخوان های مبتلا به سرطان جمع می شوند و توسط اسکنر شناسایی می شوند.

درمان سرطان حنجره

این بیماری در صورت تشخیص در مراحل اولیه، کاملا قابل درمان می باشد. تومور‌های کوچکی که هنوز به غده‌های لنفاوی منتشر نشده‌اند کمترین میزان خطر را دارند و با افزایش اندازه‌ی آنها، خطر بیماری نیز بالا می رود. شانس زنده ماندن در مواردی که متاستاز اتفاق افتاده باشد به شدت کاهش پیدا می‌کند. چنین سرطان‌هایی در مراحل پیشرفته‌ی خود بسیار خطرناک اند. این بیماری بسته به میزان درگیری اعضای مجاور و پیشرفته بودن آن، روش های درمانی مختلفی دارد.
درمان های اصلی شامل رادیوتراپی، شیمی درمانی و جراحی است. گاهی اوقات از درمان های ترکیبی استفاده می شود. مثلا ابتدا پرتونگاری برای کوچک شدن تومور و سپس جراحی. یا استفاده از رادیوتراپی و شیمی درمانی بعد از عمل موجب از بین رفتن باقیمانده احتمالی سلول های سرطانی خواهد شد.

• رادیوتراپی

در این روش، سلول های سرطانی با استفاده از امواج پر قدرت اشعه ایکس نابود می شوند. بسته به میزان پخش شدن سرطان، رادیوتراپی خارجی (از خارج از بدن) و یا با استفاده از قرارگیری سوزن و کاتتر نزدیک حنجره انجام خواهد شد.
البته رادیوتراپی می تواند علاوه بر سلول های سرطانی روی بافت سالم نیز اثر بگذارد و عوارض جانبی زیادی مانند دردناک و قرمز شدن پوست (شبیه به آفتاب سوختگی)، زخم‌های دهان، خشکی دهان، عدم احساس طعم غذا، از دست دادن اشتها و خستگی ایجاد کند.

• شیمی درمانی

در این روش، با مصرف دارو تلاش می شود سلول های سرطانی نابود و یا جلوی رشد و تقسیم شان گرفته شود. این داروها می توانند به صورت خوراکی و یا از راه وریدی به بیمار داده شوند. ممکن است از این روش درمان برای کوچک کردن تومور قبل از عمل یا رادیوتراپی یا همراه با رادیوتراپی استفاده شود. شیمی درمانی گاهی اوقات علاوه بر سلول های سرطانی می‌تواند به بافت سالم نیز آسیب برساند که در این موراد عوارض جانبی مانند ریزش مو، از دست دادن اشتها، اسهال، زخم دهان، خستگی و ضعف سیستم ایمنی بدن را به همراه دارد.

• جراحی

جراحی نیز یکی از گزینه های درمان سرطان است که معمولا در صورت پیشرفت بیماری انجام می شود. بسته به میزان درگیری جعبه صدا و هم چنین میزان پخش شدن سرطان، ممکن است نیاز به برداشتن تمام یا بخش هایی از حنجره و یا بافت های اطراف آن باشد. در مواردی که سرطان به غدد لنفاوی نیز رسیده باشد پزشک مجبور به برداشتن غدد لنفاوی گردن خواهد شد. حتی ممکن است پزشک مجبور شود غده تیروئید را نیز بردارد.

برش آندوسکوپی:

این نوع جراحی در سرطان حنجره در مراحل اولیه قابل استفاده است. در طی این روش، یک جراح از میکروسکوپ مخصوصی استفاده می‌کند تا نمایی بزرگ از حنجره بگیرد. این روش به او امکان می‌دهد سرطان را با استفاده از لیزر یا ابزار جراحی کوچک از بین ببرد. برداشتن آندوسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

حنجره جزئی:

این عمل شامل برداشتن قسمت آسیب دیده حنجره است. برخی از تارهای صوتی بیمار در جای خود باقی خواهند ماند، بنابراین هنوز او هم قادر به صحبت کردن خواهد بود، اما ممکن است صدای بیمار گرفته باشد! همچنین جراح ممکن است برای بهبود تنفس نیاز به ایجاد یک سوراخ موقت و داخل کردن لوله در گردن بیمار داشته باشد. پس از بهبودی حنجره، می‌توان لوله را برداشت. این عمل امروزه بسیار نادر است، زیرا برش آندوسکوپی در بیشتر مواقع به این روش ترجیح داده می‌شود.

حنجره کل:

معمولاً برای معالجه سرطان پیشرفته حنجره از لارنژکتومی کلی استفاده می‌شود. این عمل شامل از بین بردن کامل حنجره بیمار است. غده‌های لنفاوی مجاور نیز ممکن است در صورت شیوع سرطان برداشته شوند. از آنجا که تارهای صوتی برداشته می‌شود، بیمار نمی‌تواند بعد از عمل به راحتی صحبت کند. اگر لارنژکتومی کامل انجام شود، لازم است جراح یک سوراخ دائمی در گردن بیمار ایجاد کند تا او بتواند بعد از عمل به راحتی نفس بکشد.

پیشگیری از سرطان حنجره

هر چند تاکنون راه ‌حلی قطعی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان حنجره وجود ندارد اما می توان با رعایت مواردی ریسک ابتلا به آن را کاهش داد:
• سیگار کشیدن و الکل را ترک کنید: سعی کنید سیگار کشیدن را برای همیشه کنار گذاشته و یا محصولات فاقد نیکوتین را جایگزین آن‌ کنید. درصورت مصرف الکل میزان مصرف را در طول روز کنترل نمایید.
• سبک زندگی سالم تری را دنبال کنید: قرار دادن میوه، سبزیجات و گوشت بدون چربی زیاد در سبد غذایی، کاهش مصرف سدیم و ورزش کردن می‌تواند به شما جهت پیشگیری از سرطان حنجره کمک کند.
• ریسک ابتلا به HPV را کاهش دهید: رعایت موارد بهداشتی حین رابطه جنسی، داشتن یک رابطه جنسی مطمئن و پرهیز از شرکای جنسی متعدد، همچنین زدن واکسن HPV ریسک آلوده شدن را بسیار کاهش می دهد.