سرطان بینی، سرطان خاموش

چکیده                           تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

تومورهای بینی در اکثر موارد به لحاظ بالینی تا مدت ها خاموش هستند و همین، تشخیص زودرس آن را اغلب دشوار می سازد. بطور کلی این سرطان، بسیار نادر بوده و فقط 1 درصد از کل سرطان های تشخیصی را تشکیل می دهد. اغلب مردان بالای 40 سال را درگیر می کند. به جهت نزدیک بودن این سرطان به نقاط حساسی مانند چشم، گوش، گردن و غدد لنفاوی تشخیص دیرهنگام آن و پیشرفت سرطان آسیب های جبران ناپذیری به این اندام های حساس وارد می کند و متأسفانه عوارض جدی و گاها حتی تخلیه کل بینی را درپی دارد. برای آشنایی بیشتر با سرطان بینی (دماغ) در ادامه با ما همراه باشید.

تومورهای بینی و سینوس که می تواند خوش خیم یا بدخیم باشد در بینی و سینوس ها ایجاد می شوند. تومورهای خوش خیم سرعت رشد بسیار کمتری داشته و با وجود کیسه در اطراف خود راحت تر کنترل و درمان می شوند. در حالیکه غدد بدخیم بسیار سریع رشد کرده و به داخل بافت و استخوان نفوذ می کنند.
این تومورها در حفره بینی (فضای خالی پشت بینی) و سینوس ها (سینوس فضای خالی و پر شده از هوا در پشت گونه، بینی و پیشانی می باشد) ایجاد می شوند. بعلت محل ایجاد این تومورها، از طرفی مشابهت علائم و نشانه های آن با ضایعات خوش خیم تشخیص آن در مراحل اولیه بسیار سخت خواهد بود. البته این نوع سرطان با سرطان های ایجاد شده در ناحیه بینی و گلو متفاوت هستند.

علائم سرطان بینی

سرطان بینی علائم بسیاری دارد که به بیماری های خفیف تر نزدیک می باشد. برای مثال تورم و آبریزش از بینی و چشم، انسداد و ورم در ناحیه گردن از نشانه های سرطان بینی است که در بیماری سرماخوردگی یا سینوزیت نیز این علائم وجود دارد، همین امر تشخیص آن را مشکل می کند. ادامه دار شدن علائم بیش از دو الی سه هفته پیگیری سریع را می طلبد. در بیماران مبتلا همیشه علائم یکطرفه بینی بسیار مهم است مانند خونابه یک طرف بینی.

علائم دیگر این بیماری شامل:
• گرفتگی دائمی بینی بخصوص یک طرف بینی
• مشکل تنفس از طریق بینی
• کاهش حس بویایی حتی چشایی
• افزایش ترشحات از بینی (بعضا ترشحات خونی)
• آبریزش چشم و بینی (بخصوص از یک طرف بینی)
• خونریزی مکرر بینی (بخصوص از یک طرف بینی)
• داشتن خلط در پشت گلو
• درد یا بی حسی بدون علت در اطراف چشم، گوش، بینی یا گونه، در پیشانی (در صورت و حتی دهان و دندان)
• تورم بویژه در گونه
• لق شدگی دندان
• دید تار یا دوبینی
• کاهش شنوایی
• عفونت مکرر گوش
• زخم یا خونریزی در کام و دهان
• تورم غدد در گردن
• بیرون زدگی چشم (بدلیل فشار تومور به کاسه چشم)
 البته این نکته را مد نظر داشته باشید که مشاهده این علائم لزوما به معنای ابتلا به سرطان بینی نیست. در برخی از موارد علت خون دماغ شدن ناگهانی یا بروز دیگر نشانه‌های سرطان بینی به مشکل دیگری اشاره دارد. پزشک شما را در شناسایی علت یاری خواهد کرد.

عوامل خطرساز سرطان بینی

هر چند هنوز علت دقیق و مشخصی برای بروز این بیماری مشخص نشده، اما بطور کلی می توان عواملی را در بروز آن موثر دانست:
• قرارگیری در معرض مواد شیمیایی و صنعتی و گرد و غبار مانند شرایط ایجاد شده در شغل‌هایی مثل ساخت مبلمان، کارخانجات چوب، نجاری، کفاشی، فلزکاری و نانوایی.
• ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (ویروس تبخال)
• مذکر بودن و داشتن سن بالای ۴۰ سال
• سیگار کشیدن

مرحله بندی سرطان های بینی و پارانازال

بخشی از فرایند تشخیص سرطان بینی، مرحله بندی سرطان است. این نشان دهنده پیشرفت سرطان می باشد و به تیم پزشکی کمک می کند تا بهترین برنامه درمانی را برای بیمار ارائه دهد. مراحل سرطان از 1 تا 4 تقسیم بندی می شود که مرحله 1 اولیه و مرحله 4 پیشرفته ترین مرحله است. در مرحله 1، تومور در حفره بینی یا سینوس پارانازال وجود دارد و گسترش نیافته است. در مرحله 2، تومور به صورت منطقه ای گسترش یافته است و در مرحله 3، تومور به استخوان یا سوراخ چشم و احتمالاً غدد لنفاوی گسترش یافته است. در مرحله آخر، تومور بیشتر گسترش یافته و ممکن است حضور بیشتری در غدد لنفاوی گردن داشته باشد.

تشخیص سرطان بینی

در صورت تشخیص تومورها در مراحل اولیه، قابل درمان می باشد اما اگر دیر تشخیص داده شود درمان ها را با مشکل مواجه می کند. گاهی در صورتی هم که سرطان درمان پذیر باشد عوارض و نقص عضو جدی به همراه دارد . دلیل اهمیت تشخیص زودهنگام این بیماری در این است که علائم سرطان بینی مشابه با بیماری های شایع دیگری مانند سرماخوردگی ، سینوزیت ، آلرژی ، پولیپ ها می باشد.
1-در ابتدا با معاینه بیمار توسط پزشک، هر گونه التهاب و برجستگی غیرعادی در ناحیه سر و گردن بررسی می شود.
2-پزشک با استفاده از یک وسیله مخصوص که دارای دسته بلند و آینه است به داخل بینی نگاه می‌کند تا وجود هر چیز غیرعادی را بررسی کند.
3-اشعه ایکس یک پرتوی انرژی است که می‌تواند به بدن و همچنین به پرده‌ی فیلم نفوذ کند و به کمک آن می‌توان از داخل بدن عکسبرداری کرد.
4-در اسکن ام آر آی از آهنرباهای بزرگ، امواج رادیویی و تکنولوژی کامپیوتری برای تولید یک سری تصاویر از قسمت‌های مختلف داخل بدن استفاده می‌شود.
5-در روش نمونه‌ گیری (بیوپسی)، مقداری از بافت یا سلول‌های ناحیه مورد نظر پزشک، برداشته می‌شود و سپس این بافت برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده شده و توسط پاتولوژیست در زیر میکروسکوپ ارزیابی می‌شود.
6-آندوسکوپی بینی: یک لوله ی نازک و منعطف (نازوسکوپ) را همراه دوربین و نور در انتهای بینی وارد کرده و ناحیه ی مورد نظر بررسی خواهد شد.آندوسکوپی بینی ، با بی حسی موضعی نیز انجام می شود.

درمان سرطان بینی

درمان بیماری به عوامل متعددی همچون میزان پیشرفت بیماری در هنگام تشخیص تومور، میزان گسترش تومور و سلامت عمومی بیماری بستگی دارد. از آنجا که تومورهای حفره بینی و سینوس پارانازال در نزدیکی مغز، چشم ها، رگ های اصلی و اعصاب کنترل کننده بینایی قرار دارند، استفاده از روش های درمانی موثر برای برداشتن تومور مهم است. بسته به شرایط بیمار از هریک از سه روش زیر یا ترکیب آنها استفاده می شود.

جراحی

در این درمان ممکن از جراحی باز یا جراحی از طریق ایجاد یک حفره انجام شود. در این روش ممکن است علاوه بر تومور بخشی از بافت سالم و استخوان نیز برداشته شود. در مواردی حتی کل بافت بینی تخلیه می شود.

رادیوتراپی

در این روش امواج رادیویی قدرتمند برای کشتن سلول‌های سرطانی به کار گرفته می شود. به این‌ترتیب اندازه تومور پیش از عمل جراحی کوچک می‌شود. حتی در مواردی ممکن است از این روش برای از بین بردن بخش‌های کوچکی که از جراحی برجای مانده است نیز استفاده شود.

پرتودرمانی

در این روش از پرتوهای اشعه ایکس یا سایر پرتوهای پر قدرت برای از بین بردن سلول‌های سرطانی و متوقف کردن پیشرفت سرطان استفاده می‌شود. پرتو درمانی را می توان به تنهایی یا پس از جراحی انجام داد.

شیمی‌درمانی سرطان بینی

در این حالت از دارو جهت کوچک کردن و کاهش سرعت رشد تومور استفاده می‌شود. از این شیوه در مواردی برای به حداقل رساندن احتمال بازگشت سرطان نیز استفاده می‌شود.

جمع بندی

شناخت بیماری اولین گام در درمان بیماری است. باید به یاد داشت که بی توجهی به علائم خود در هر زمینه ای سلامت شما را در آینده تحت تأثیر قرار خواهد داد. سلامت خود را جدی بگیرید. شناخت خود را از علائم افزایش دهید. سپس برای درمان وارد عمل شوید و سلامتی خود را بازیابید.
اگر سیگار می کشید، حتما سیگار را رها کنید زیرا سیگار خطر ابتلا به سرطان را بسیار افزایش می دهد. اگر در محیطی آلوده هستید از ماسک و دیگر نکات ایمنی حین کار استفاده نمائید. یک رابطه جنسی امن و پرهیز از شرکای جنسی متعدد می تواند خطر انتقال پاپیلوما ویروس را بسیار کاهش می دهد.