سرطان دهانه رحم چیست؟

چکیده

سرطان گردن رحم (سرویکس) بعد از سرطان پستان، از شایع ترین سرطان های زنان به حساب میاد.

سرطان دهانه رحم زمانی اتفاق می‌افته که سلول‌های طبیعی در دهانه رحم، به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل بشن و خارج از کنترل، رشد می‌کنن.

عفونت بافت گردن رحم با پاپیلوما ویروس انسانی(HPV) شایع ترین علت زمینه ساز سرطان دهانه رحم است.

ما در این مقاله از مجله سلامت دکتر مهندس سرطان دهانه رحم، از علائم سرطان رحم تا درمان سرطلان رحم رو بررسی کردیم پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.

سرطان دهانه رحم

سرویکس یا دهانه رحم در لگن قرار دارد و قسمت انتهایی و باریک رحم می باشد. دهانه رحم یک محل عبوری است که رحم را به واژن وصل می‌کند.

از دهانه رحم در طی تماس جنسی، مخاط ترشح می‌شود که به اسپرم کمک می‌کند تا از واژن و از طریق دهانه رحم وارد شود.

سرطان در سلول های سازنده بافت های سرویکس آغاز می شود. در حالت معمول سلول های دهانه رحم رشد کرده و تقسیم می شوند.

تقسیم سلولی تا زمانی که به صورت کنترل شده انجام گیرد هیچ مشکلی را به وجود نمی آورد.

اما در صورتی که تقسیم سلولی از کنترل خارج شود و رشد غیرطبیعی درپیش گیرد (تکثیر سریع) و همچنین سلول های پیر یا آسیب دیده از بین نروند توده بافتی به نام تومور ایجاد میگردد.

سرطان دهانه رحم در سلول های سطحی آغاز شده و به مرور زمان می تواند بافت های عمیق تر و حتی بافت های اطراف را مورد تهاجم قرار بدهد.

توده‌های خوش‌خیم (پولیپ، کیست و زگیل‌های ناحیه تناسلی) معمولاً خطرناک نیستند و به سایر بافت‌های اطراف تهاجم پیدا نمی‌کنند، اما توده‌های بدخیم (سرطان سرویکس) گاهی

تهدیدکننده زندگی فرد بوده و می‌تواند به بافت‌ها و اعضای اطراف تهاجم پیدا کند یا به سایر نقاط بدن منتشر شوند (متاستاز).

سرطان دهانه رحم از دسته سرطان های عود کننده است، یعنی اینکه حتی در صورت درمان کامل سرطان، باز هم امکان دارد تومورهای این سرطان در ناحیه‌ ای شروع به رشد کنند.

این منطقه ممکن است گاهی حتی در جایی دیگر مثلاً در خود تنه رحم و یا اندام‌های لگنی مجاور شروع به تکثیر کند. درمواردی حتی این تومورها در مناطقی بسیار دورتر از دهانه رحم مثلاً در ریه تشکیل می‌شوند.

سرطان دهانه رحم چه علائمی دارد؟

• خونریزی غیرطبیعی واژینال (بین عادات ماهیانه، حین مقاربت، بعد از یائسگی، پس از شستشوی واژن یا معاینه لگن)
• احساس درد در حین مقاربت
• خونریزی قاعدگی طولانی تر یا شدیدتر از معمول
• ترشحات غیر طبیعی و زیاد و بعضاً بد بوی واژینال
• درد لگنی غیر مرتبط با دوره قاعدگی

زمانی که سرطان دهانه رحم رشد می‌کند و گسترش می‌یابد، سایر اندام‌ها را نیز درگیر کرده که در این شرایط، علائم زیر مشاهده می‌شود:

• نارسایی کلیه
• از دست دادن کنترل مثانه
• مشاهده خون در ادرار
• ادرار بیشتر از حد عادی
• دفع ادرار با درد
• عفونت مکرر ادراری
• سخت شدن حرکات روده
• مشاهده خون در مدفوع
• یبوست
• تراوش ادرار یا مدفوع از واژن
• کم خونی (کاهش گلبول‌های قرمز خون)
• کاهش اشتها و کاهش وزن

علت سرطان دهانه رحم چیست؟

دلیل مشخص و واضحی برای بروز این بیماری در زنان وجود ندارد، اما مشخص شده دلیل اصلی بروز این عارضه نوع خاصی از ویروس به نام پاپیلومای انسانی (HPV) است.

این ویروس (شایع ترین عفونت مقاربتی در انسان) بیش از همه در زمان آمیزش جنسی و از طریق تماس بین پوست افراد منتقل می شود.

HPV در بین جمعیت زنان رایج است و اکثر زنان مبتلا به ویروس، هرگز سرطان گردن رحم را تجربه نمی‌کنند. این به این معنی است که سایر عوامل (مانند محیط یا انتخاب شیوه زندگی) می‌توانند در ابتلای شخص به سرطان رحم دخالت داشته باشند.

عواملی که خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد

• ازدواج های مکرر (شرکای جنسی متعدد و مختلف)
• فعالیت جنسی زودرس: داشتن رابطه جنسی در سنین پایین (بخصوص زیر18 سال) خطر ابتلا به HPV را افزایش می‌دهد.
• زایمان در سنین پایین
• بارداری و زایمان متعدد
• داشتن مناطق آسیب دیده پوست
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم می‌شود.
• سیستم ایمنی ضعیف: اگر سیستم ایمنی بدن فردی تضعیف شده و دارای HPV باشد احتمال ابتلا به سرطان گردن رحم بیشتر است.
• داشتن سایر عفونت‌های جنسی: داشتن عفونت‌هایی مانند کلامیدیا، گونوره، سیفلیس و HIV / AIDS خطر ابتلا به HPV را افزایش می‌دهد.
• مقاربت با مردان ختنه نشده
• وضعیت اجتماعی–اقتصادی ضعیف
• استرس ذهنی طولانی مدت
• مصرف طولانی مدت قرص های ضدبارداری

پیشگیری از سرطان دهانه رحم

• رعایت بهداشت شخصی
• ختنه شدن پسربچه ها در کودکی
• خودداری از مقاربت در سنین پایین
• محدود کردن شرکای جنسی
• رابطه جنسی امن
• ترک سیگار
• واکسن زدن (درمقابل ویروس HPV)
• آزمون پاپ اسمیر

تشخیص سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم و بیماری ناشی از ویروس HPV معمولاً علایم آشکاری را بروز نمی‌دهد، مگر اینکه سرطان به مراحل پیشرفته رسیده باشد.

• پاپ اسمیر

یکی از بهترین روش های تشخیص سرطان دهانه رحم پاپ اسمیر است. برای انجام این آزمایش سلول های دهانه رحم به آرامی جهت بررسی سلول های سرطانی، غیر سرطانی و HPV (پاپیلوم انسانی) برداشته می شود (خراشیده می شود).

• معاینه دهانه رحم

پزشک با استفاده از کولپوسکوپ دهانه رحم را بررسی معاینه می کند. کولپوسکوپ برای پزشک امکان دید بهتر از نواحلی داخل واژن را فراهم می کند. بسیاری از ضایعات پیش سرطانی از طریق معاینه قابل تشخیص هستند.

کولپوسکوپ از روش های بدون خطر و عوارض است. کولپوسکوپ ترکیبی از ذره‌بین و نور برای دیدن بهتر دهانه رحم است.

• بیوپسی (برداشتن نمونه بافتی)

در این روش قسمتی از بافت دهانه رحم برای جستجوی سلول های سرطانی جدا می شود. بیوپسی ممکن است با بی حسی موضعی در مطب پزشک انجام شود. برداشتن نمونه بافتی ممکن است منجر به کمی خونریزی و ترشح شود که طبیعی است و جای نگرانی نیست. لازم به ذکر است بیوپسی تنها روش تشخیص قطعی کانسر در ناحیه رحم است.
موارد زیر اغلب در زنانی که تومور بزرگ دارند انجام می شود و درصورت ابتلا به سرطان در مراحل اولیه ضروری نیستند:

• سیتوسکوپی

در سیستوسکوپی، یک لوله باریک با لنز و نور از طریق مجرای ادرار به داخل مثانه قرار می گیرد.

اینکار باعث می شود تا پزشک، مثانه و مجاری ادرار بیمار را بررسی کند تا مشخص شود سرطان در این مناطق رشد کرده یا خیر. سیتوسکوپی معمولا با بی حسی موضعی یا و حتی بیهوشی عمومی انجام می گیرد.

• پروکتوسکوپی

معاینه ای بصری از راست روده از طریق یک لوله روشن است که به دنبال گسترش سرطان دهانه رحم در راست روده بیمار می پردازد.

• عکسبرداری از سینه

ممکن است از قفسه سینه بیمارعکس برداری شود تا مشخص شود آیا سرطان به ریه های فرد گسترش یافته است یا خیر.

درمان سرطان دهانه رحم

درمان سرطان دهانه رحم به عوامل بسیاری بستگی دارد. جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از سه مورد ممکن است در راه درمان استفاده گردد. برخی از عوامل مهم در انتخاب شیوه درمان عبارت است از:

اندازه تومور، محل انتشار سرطان، مرحله‌ ای از بیماری که فرد در آن است، نوع سرطان، اینکه آیا فرد در آینده قصد بارداری دارد یا خیر (به عبارتی آیا فرد در سنین باروری هست یا نه؟)  و ترجیح بیمار.

جراحی

در افرادی که در مراحل اولیه بیماری هستند جراح اقدام به برداشتن بخشی از سرویکس، قسمتی از واژن ویا غدد لنفاوی لگن بیمار می کند.

در صورت پیشرفت سرطان، کل سرویکس و رحم برداشته می شود. بعد از برداشتن رحم قاعدگی قطع شده و زنان قدرت باروری خود را از دست می دهند.

رادیوتراپی

پرتودرمانی از پرتوهای انرژی قدرتمند مانند اشعه ایکس یا پروتون‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. رادیوتراپی ممکن است بعد از جراحی برای کاهش احتمال بازگشت سرطان و کشتن سلول های سرطانی باقی مانده استفاده گردد.

هر چند اشعه درمانی، درد ندارد ولی ممکن است عوارضی مانند تهوع، استفراغ و یا مشکلات ادراری به همراه داشته باشد.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از داروهایی استفاده می‌ شود که معمولاً به داخل رگ تزریق می‌شود تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرد. دوزهای پایین شیمی درمانی اغلب با پرتودرمانی همراه هستند به این دلیل که شیمی درمانی می‌تواند اثرات تابش پرتو را افزایش دهد. طول درمان برای تمام بیماران یکسان نخواهد بود.

بعد از درمان و جراحی چه کارهای پزشکی باید انجام شود؟

همانند بسیاری از بیماری‌ها، مراقبت‌های بعد از جراحی و درمان، نقش مهمی در درمان کامل این بیماری دارد. مهم‌ترین کارهایی که بعد از جراحی باید انجام داد شامل:

• معاینه: بیمار باید هر ۳ تا ۶ ماه یک‌بار توسط پزشک کاملا معاینه شود.
• انجام غربال‌گری‌های منظم
• انجام معاینه‌های لگنی
• تست پاپ اسمیر

اگر در طول هر کدام از این معاینات، پزشک متوجه امر مشکوکی شود، از سی تی اسکن، آزمایش خون یا بیوپسی برای اطمینان خاطر استفاده می‌کند. در غیر این صورت نیازی به هیچ کدام از این‌ها نیست.

آیا سرطان دهانه رحم قابل پیشگیری است؟

در بسیاری از موارد، بله. تقریباً تمام سرطان های دهانه رحم توسط ویروسی به نام HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) ایجاد می شود که از طریق تماس پوست به پوست و رابطه جنسی منتقل می شود.

واکسن هایی که از ابتلای افراد به ویروس پاپیلومای انسانی جلوگیری می کند اکنون در دسترس هستند. از پزشک خود بپرسید که آیا به شما پیشنهاد می شود واکسن HPV را تزریق کنید و دریافت آن در چه زمانی مناسب است؟

این واکسن هم برای مردان و هم برای زنان موجود است. اگر فرد قبل از شروع رابطه جنسی واکسن را دریافت کند، بهترین کارایی را دارد، اما اگر قبلاً رابطه جنسی داشته اید نیز، می تواند کمک کند.

همچنین، درمان به موقع ضایعات سلول های پیش سرطانی دهانه رحم باعث می شود؛ از تبدیل آنها به سرطان دهانه رحم، پیشگیری گردد.

علت پریود نشدن طولانی چیست؟

چکیده

مطابق با آمار 40 درصد از سرطان ها قابل پیشگیری هستند. خوشبختانه سرطان سرویکس درصورت تشخیص سریع و به موقع قابل درمان است.

با رعایت عوامل خطرساز سرطان دهانه رحم که قابل تغییر هستند، شاید بتوان که از این نوع سرطان پیشگیری کرد، اما همه چیز به این عوامل خطر بستگی ندارد و تغییر آن دست خود افراد نیست.

چکاپ های به موقع (انجام دوره ای معاینات لگنی، و انجام پاپ اسمیر) منجر به تشخیص به موقع سرطان دهانه رحم می شود و در نتیجه درمان مؤثرتری را به همراه دارد.