فیبروم رحم چیست؟

چکیده                           تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه 

فیبروم یا میوم رحمی رشد غیرسرطانی و البته غیرعادی سلول های عضلانی رحم است که در اکثر موارد خانم ها از وجود آن اطلاعی نداشته و بطور اتفاقی در هنگام معاینه یا سونوگرافی متوجه این توده ها می شوند. این تومورهای خوش خیم رحمی که در اکثر موارد نیاز به دستکاری ندارند عواقبی از قبیل افزایش خون ریزی قاعدگی، درد هنگام قاعدگی و نزدیکی و بعضاً ناباروری را درپی دارند. از آنجایی که این مشکلات در بین زنان بیش تر شده است لازم است افراد بیشتر از گذشته نگران این بیماری باشند. از این رو در این مقاله به این پرسش که فیبروم رحم چیست؟ پاسخ داده خواهد شد. 

فیبروم رحم چیست؟

فیبروم رحمی شایع ترین تومور خوش خیم لگنی با منشا سلول های عضلانی رحم در زنان است. بسته به اینکه این ضایعات در کدام‌یک از لایه‌های رحم شروع به رشد کند و همچنین بسته به اندازه آن، علائم مختلفی را ایجاد می کند. فیبروم‌هایی که در لایه آندومتر (لایه داخلی رحم) قرار دارند، معمولاً با علامت خونریزی های شدید قاعدگی یا طولانی‌تر شدن دوره قاعدگی، خود را نشان می‌دهند اما فیبروم در لایه میوم (لایه میانی رحم) و لایه خارجی، گاهی با درد و تکرر ادرار همراه است. در برخی منابع شیوع فیبروم رحمی بین 70-25 درصد گزارش شده است. فیبروم رحمی از مباحث مهم سلامت عمومی زنان محسوب می گردد چرا که علت یک سوم موارد بستری در بخش زنان بیمارستان می باشد. همچنین این تومورها شایع ترین علت هیسترکتومی و جراحی رحمی محسوب می شود.

• علائم فیبروم رحم

• فیبروم ها ممکن است در بدن بعضی از خانم ها هیچ گونه علامت یا نشانه ای را به همراه نداشته باشد. لکن در برخی از زنان ممکن است دارای علائم زیر باشد:
  • خونریزی های شدید و قاعدگی های دردناک و طولانی
  • افزایش درد در ناحیه شکمی، لگنی و مهره های تحتانی
  • درد در طول رابطه جنسی
  • تکرر یا مشکل در دفع ادرار
  • یبوست
  • نازایی (چنانچه فیبروم در ورودی لوله های رحم یا سرویکس (دهانه رحم) قرار گیرد ممکن است باعث نازایی شود)
• 

چرا رحم دچار فیبروم می شود؟

• • ژنتیک

  • وراثت (داشتن سابقه خانوادگی در مادر، خواهر و دختر خانواده)

  • مشکلات هورمونی: هورمون استروژن و پروژسترون باعث تحریک رحم در هر سیکل قاعدگی شده تا رحم را برای بارداری احتمالی آماده کنند. این هورمون ها احتمال ایجاد فیبروم رحم رو زیاد میکنند.

  • چاقی: زنان دارای افزایش وزن بیشتر در معرض این توده ها قرار دارند.

  • نژاد: زنان چاق از نژاد آمریکایی-آفریقایی بیشتر در معرض ابتلا به فیبروم ها هستند.

  • سن: اگرچه تشکیل فیبروم در همه رده های سنی زنان بوجود می آید اما سن شایع آن بین 45 تا 50 سال است.

• • عادت تغذیه ای: زنانی که بیشتر از غذاهای فست فودی و دارای گوشت قرمز استفاده میکنند بیشتر دچار این عارضه ها میشوند. درحالیکه رژیم تغذیه ای با سبزیجات فراوان خطر ابتلا را کاهش میدهد.

• 

روش های تشخیص

• تعداد زیادی از فیبروم ها با معاینه لگن تشخیص داده می شود.
• سونوگرافی شکم و واژن
• لاپاراسکوپی
• هیستروسکوپی
• سونوهیستروگرافی
• MRI

درمان فیبروم

اگرچه فیبروم توده کشنده ای نیست اما کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. زیرا یکی از علائم این عارضه خونریزی های غیرطبیعی است که در ادامه فرد را دچار کم خونی می کند، که خود کم خونی منشأ بسیاری از مشکلات خواهد بود. معمولا فیبروم های کوچک عارضه خاصی ندارند و با توجه به بی علامت بودن آنها اقدام خاصی برای فرد لازم نیست. درحالی که بزرگ شدن فیبروم ها به روده یا مثانه فشار وارد کرده و منجر به اختلالات دفعی می شود. همچنین درد در نواحی لگنی و تحتانی از عوارض آزار دهنده این بیماری است که ضرورت پیشگیری و درمان را ایجاد می کند.

• درمان دارویی: شامل داروهایی است که هورمون های قاعدگی را هدف قرار داده تا خونریزی های شدید را درمان کند. این در حالیست که در این شیوه فیبروم از بین نمی رود و فقط منجر به کاهش اندازه آن می گردد. قرص های ضدبارداری و آی یو دی هورمونی که باعث کاهش درد قاعدگی ناشی از فیبروم رحم نیز می گردد از این دست داروها محسوب می شوند.

• جراحی: درصورت بزرگ بودن فیبروم و یا تعدد فیبروم ها، رشد سریع تومور، مقاومت به درمان یا خونریزی شدید معمولاً از شیوه جراحی استفاده میشود. به این منظور برشی در شکم ایجاد شده تا میوم را خارج کنند. این روش برای افراد جوان یا افرادی که قصد بارداری دارند توصیه می گردد. روش ارجح برای این کار از طریق لاپاراسکوپی می باشد.
• هیسترکتومی: بعنوان آخرین گزینه درصورت نتیجه نگرفتن از راه های درمان دیگر، برداشتن قسمت یا کل رحم می باشد.
• این روزها از لیزر نیز برای جراحی و درمان فیبروم ها استفاده میشود.

فیبروم و بارداری

فیبروم رحمی به ندرت موجب نازایی اولیه می شود. البته بعضی متخصصان براین باورند که فیبروم بر روی باروری اثرگذار است و بسته به اینکه فیبروم کجا قرار دارد، می‌توان گفت که آیا شخص می‌تواند باردار شود یا خیر. گاهی محل فیبروم به‌گونه‌ای است که برای بارداری هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند اما اگر فیبروم در ناحیه آندومتر رحم باشد و اندازه آن نیز بزرگ باشد، ممکن است فرم رحم را تغییر دهد و مانع لانه‌گزینی شود و یا اینکه باروری را به تأخیر بیندازد. در حالیکه لیومیوم (فیبروم) رحمی بندرت باعث نازایی می‌شود، اما می‌تواند باعث سقط جنین نیز شود و این هم به دلیل لانه‌گزینی نامناسب جفت در حاشیه یا روی لیومیوم است. اغلب خانم‌هایی که لیومیوم دارند در بارداری مشکل خاصی برایشان به وجود نمی‌آید، ولی زایمان زودرس در این گروه از مادران باردار دور از انتظار نیست و گاهی نیز به دلیل بزرگ بودن لیومیوم و قرارگیری نامناسب جنین داخل رحم ممکن است جنین دچار محدودیت رشدی شود.

فیبروم رحم و نوع زایمان

وجود فیبروم رحمی احتمال سزارین را افزایش می دهد گرچه بعضی از خانم ها با توجه به اندازه و محل قرارگیری فیبروم در رحم ممکن است بتواند زایمان طبیعی نیز داشته باشند. کسانی که فیبروم آنها بزرگ است و در محلی قرار گرفته که دهانه رحم را مسدود کرده نمی‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند و حتما می بایست سزارین شوند.

پیشگیری

در کل با اصلاح سبک زندگی مانند حفظ وزن طبیعی، خوردن میوه و سبزیجات، کاهش مصرف گوشت قرمز و انجام منظم ورزش های منظم روزانه می توان خطر ابتلا به فیبروم را کاهش داد. همچنین برخی تحقیقات نشان می دهند که استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی می تواند با خطر کمتری برای ابتلا به فیبروم همراه باشد. انجام معاینات دوره ای بطور متوسط هر شش ماه یکبار در تشخیص به موقع این بیماری و کنترل آن بسیار مؤثر است.