چکیده
تا حالا شده احساس نفخ روجدی بگیری؟ درد معده همراه حس سیری یا حتی مشکل در خوردن رو چطور؟ یا شاید خیلی علائم دیگه در کنار هم که میتونه خطرجدی باشه.
اگه شما یک خانم هستید و این علائم رو دارید، بهتره به پزشک خودتون مراجعه کنید و چکاپ بشید.
طبق اخرین آمار این علائم نشان از سرطان تخمدان در زنان هست و این بیماری به عنوان هفتمین نوع رایج سرطان و هشتمین عامل مرگ ناشی از سرطان در زنان شناخته شده.
تکثیر بی رویه سلول ها در تخمدان و سرطانی شدن سلول های تخمدان دلیل این بیماری هست.
در مراحل اولیه سرطان، علائم به ندرت ایجاد میشن حتی در بعضی از مبتلایان هیچ علائمی از بروز این بیماری ایجاد نمی شه.
با ماهمراه باشید تا باهم خطرات احتمالی رو رفع کنیم.
سرطان تخمدان چیست؟
سرطان تخمدان (Ovarian cancer) نوعی از سرطان است که از تخمدان شروع میشود.
این بیماری منجر به ایجاد سلولهای غیرعادی و تکثیر بی رویه سلول ها در تخمدان ها می شود که توانایی حمله یا گسترش به دیگر بخشهای بدن را دارند.
انواع سرطان تخمدان
تخمدان ها به طور عمده از 3 نوع سلول تشکیل شده اند و هر نوع سلول می تواند به یک نوع از تومور تبدیل شود:
- تومورهای اپیتلیال از سلول هایی شروع می شوند که سطح خارجی تخمدان را می پوشانند ؛ بیشتر تومورهای تخمدان تومورهای سلول اپیتلیال هستند.
- تومورهای سلول های جوانه ای از سلول های تولید کننده تخمک شروع می شوند.
- تومورهای استروما از سلول های بافتی ساختاری شروع می شوند که تخمدان را در کنار هم نگه داشته و هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون را تولید می کنند.
برخی از این تومورها خوش خیم (غیر سرطانی) هستند و هرگز از تخمدان گسترش نمی یابند.
تومورهای بدخیم (سرطانی) تخمدان می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یافته (متاستاز دهند) و حتی منجر به مرگ شوند؛ بهعنوان مثال اگر سرطان تخمدان به کبد منتشر شود.
سلولهای سرطانی در کبد در واقع سلولهای سرطانی تخمدان هستند. در این شرایط نام بیماری سرطان کبد نیست، بلکه سرطان تخمدان متاستاتیک (منتشر شده) است.
مراحل سرطان
سرطان تخمدان می تواند در رحم یا شکم (حفره صفاقی) و یا گروه های لنفی داخل شکم پخش شود. بر خلاف سایر سرطان ها به ندرت داخل جریان خون می شود.
به مقدار گسترش سرطان در زمان تشخیص مرحله سرطان می گویند. این مراحل عبارتند از:
مرحله اول
تومورها (غده ها) فقط در داخل تخمدان ها هستند.
مرحله دوم
تومورها در داخل رحم پخش شده اند.
مرحله سوم
تومورها در داخل شکم پخش شده اند.
مرحله چهارم
تومورها بیشتر گسترش یافته اند، معمولاً در حفره سینه.
مهمترین علائم سرطان تخمدان
در مورد همه سرطانها باید علائم اولیه و نشانههای اولیه بیماری را شناخت تا بتوان در صورت ابتلا به آن سرطان، تشخیص زودرس و درمان كامل تری داشت.
در مورد سرطان تخمدان هم علائم هشداردهندهای وجود دارد كه باید آنها را بشناسید که میتواند شامل موارد زیر باشد:
- بزرگی شکم یا احساس نفخ
- درد معده
- احساس سیری یا مشکل در خوردن
- احساس نیاز به دفع مکرر یا فوری ادرار
این علائم شایع هستند و در بسیاری از موارد ناشی ازبیماری های غیر از سرطان تخمدان می باشند، اما اگر این علائم شروع شد و بیش از یک یا دو روز ادامه یافت، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
بسیاری از افراد هیچ علامتی از سرطان تخمدان ندارند؛ تا اینکه در تخمدان یا نزدیکی آن متوجه رشد توده ای شوند .
این امر گاهی اوقات در طول معاینه لگن یا انجام تصویربرداری مانند سونوگرافی که به هر دلیل انجام شده؛ اتفاق می افتد.
در این صورت پزشک شمااحتمالا برای بررسی آزمایشات بیشتری انجام میدهد.
تشخیص بیماری
هرگاه یکی از علائم مشخصه سرطان تخمدان را مشاهده کردید باید به پزشک مراجعه کنید تا دلیل اصلی بروز این علائم مشخص شود.
ممکن است پزشک دربارۀ سوابق خانوادگی و شخصی، سؤالهایی از شما بپرسد و انجام یک یا چند مورد از آزمایشهای زیر توصیه کند.
پزشک میتواند توضیحات بیشتری راجع به هریک از این آزمایشها به شما ارائه دهد.
-
معاینه فیزیکی:
پزشک علائم عمومی مربوط به سلامت شما را بررسی میکند. شاید پزشک برای بررسی احتمال وجود تومورها یا هرگونه تجمع غیرعادی مایعات در ناحیه شکم، با استفاده از انگشتان خود این ناحیه را لمس کرده و به آرامی روی آن فشار وارد کند.
میتوان نمونه ای از مایعات را خارج کرد و این نمونه را از لحاظ دارا بودن سلولهای سرطان تخمدان مورد بررسی قرار داد.
-
معاینه لگنی:
پزشک تخمدانها و اندامهای مجاور آن را از لحاظ وجود تودهها یا هرگونه تغییری در شکل و اندازه شان مورد معاینه قرار میدهد.
آزمایش پاپ اسمیر بخشی از یک معاینه لگنی است، ولی از این آزمایش برای جمعآوری سلولهای تخمدان و نیز تشخیص سرطان آن استفاده نمیشود.
-
آزمایش خون:
درصورت لزوم، پزشک انجام آزمایش خون را تجویز کند. در این آزمایش سطح چندین مادۀ درون خون از جمله سی.ای.۱۲۵ (CA-125) بررسی میشود.
سی.ای.۱۲۵ (CA-125) مادهای است که روی سطح سلولهای سرطانی تخمدان و بعضی بافتهای سالم یافت میشود. بالا بودن سطح سی.ای.۱۲۵ (CA-125) میتواند نشاندهندۀ ابتلای فرد به سرطان یا وجود مشکلات دیگر باشد.
تست سی.ای.۱۲۵ (CA-1255) به تنهایی برای تشخیص سرطان تخمدان استفاده نمیشود. این آزمایش توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای نظارت بر واکنش زنان به درمان سرطان تخمدان و تشخیص عود (بازگشت مجدد) سرطان پس از درمان تأیید شده است.
-
سونوگرافی:
دستگاه سونوگرافی از امواج صوتی که توسط انسان قابل شنیدن نیستند استفاده میکند.
این دستگاه، امواج صوتی را به سمت اندامهای درون لگن میفرستد که به اندامها برخورد کرده و بازتابهایی ایجاد میکنند و کامپیوتر با استفاده از این بازتابها تصاویری را ایجاد میکند.
-
بیوپسی (Biopsy) (نمونه برداری):
نمونه برداری به معنای خارج کردن بافت یا مایعات از بدن برای بررسی وجود سلولهای سرطانی در آنها است.
آزمایشات غربالگری برای سرطان تخمدان
آزمایشات غربالگری برای تشخیص بیماری مانند سرطان در افرادی که هیچ علائمی ندارند استفاده می شود. (به عنوان مثال، یک ماموگرافی اغلب می تواند سرطان پستان را در اولین مرحله تشخیص دهد، حتی قبل از اینکه دکتر سرطان را احساس کند.)
عوامل خطرزای سرطان تخمدان
به طور كلی میتوان چند عامل خطر اصلی را در این مورد ذكر كرد:
- داشتن سابقه ابتلا به سرطان تخمدان در یكی از افراد نزدیك خانواده از مهمترین فاكتورهای ابتلا به این بیماری است.
- مطالعات همچنین نشان داده ابتلای نزدیكان فرد به سرطان روده بزرگ، ركتوم، سرطان رحم یا سرطان سینه هم احتمال ابتلای فرد به سرطان تخمدان را افزایش میدهد.
- هرقدر سن بالاتر رود احتمال ابتلا به بیماری بیشتر میشود. عموما این سرطان، زنان بالای 50 سال را به خود درگیر می كند و بیشترین افراد مبتلا بین 55 تا 60 سال را دارند.
- نداشتن فرزند و عدم حاملگی، دخترانی كه ازدواج نمیكنند یا پس از ازدواج باردار نمیشوند بیشتر درمعرض ابتلا به این بیماری هستند.
- زنانی كه برای برطرف كردن علائم دوران یائسگی تحت هورمون درمانی قرار میگیرند و برای آنها داروهای هورمونی صرفا استروژنی تجویز میشود، اگر برای 10سال این هورمونها را دریافت كنند احتمال ابتلای آنها به سرطان تخمدان افزایش مییابد.
- برخی تحقیقات نشان داده، داروهای تحریك كننده تخمدانها كه برای استفاده كنندگان از شیوه درمان ناباروری IVF تجویز میشود، احتمال بروز سرطان تخمدان از نوع بوردرلاین را افزایش میدهد.
- زنانی كه به بیماری آندومتریوز مبتلا هستند احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان تخمدان دارند.
- زنان با اضافه وزن زیاد و دارای BMI بالای 30 هم احتمال ابتلای بیشتری دارند.
طول عمر بیماران سرطان تخمدان
درصد زنده ماندن فرد مبتلا به سرطان تخمدان در پنج سال پس از ابتلا به این بیماری برای تمام انواع سرطان تخمدان 45 درصد است.
تشخیص سرطان در افراد زیر 65 سال موجب افزایش احتمال نجات فرد از این بیماری می شود و افرادی که در مراحل اولیه سرطان تخمدان به خصوص در مرحله اول سرطان تخمدان، بیماری آنها تشخیص داده می شود، به احتمال 92 درصد از سرطان نجات می یابند.
متاسفانه تنها 15 درصد افراد مبتلا به سرطان تخمدان در این مرحله اولیه بیماریشان تشخیص داده می شود.
پیشگیری از سرطان تخمدان
هیچ روش اثبات شده ای برای از بین بردن خطر ابتلا به سرطان تخمدان وجود ندارد. با این حال ممکن است روش هایی برای کاهش خطر وجود داشته باشد که میشود به چکاپ و آزمایشات غربالگری اشاره کرد.
درمان سرطان تخمدان
درمان سرطان تخمدان ممکن است شامل جراحی، شیمی در مانی ، پرتودرمانی ، هورمون تراپی ، یا درمان موضعی باشد.
در بیشتر موارد، انجام جراحی برای برداشتن سرطان تخمدان، اولین بخش از درمان است. درمان بیشتر، بستگی زیادی به مرحله سرطان و سایر مشکلات پزشکی بیمار دارد. برخی از افراد ممکن است پس از جراحی نیاز به درمان بیشتری نداشته باشند.
برخی دیگر ممکن است به درمان بیشتر شامل شیمی درمانی نیاز داشته باشند. شیمی درمانی اصطلاح پزشکی برای داروهایی است که سلول های سرطانی را از بین می برند یا از رشد آنها جلوگیری می کنند. معمولاً این داروها وارد رگ می شوند.
کلام پایانی
برای سرطان های شایع در میان زنان مانند انواع سرطان سینه، سرطان دهانه رحم و سرطان تخمدان غربالگری ماهانه بسیار مهم است. اهمیت این غربلاگری در کسانی که زمینه خانوادگی دارند بیشتر نیز می باشد.
درمان های سرطان، از جمله شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی، می توانند به اندام های تولید مثلی شما آسیب برسانند و بارداری را دچار مشکل کنند.
اگر می خواهید در آینده باردار شوید، قبل از شروع درمان با پزشک خود صحبت کنید. او می تواند گزینه های خود را برای احتمال حفظ باروری با شما در میان بگذارد.