چگونه از قطع عضو پای دیابتی جلوگیری کنیم؟

 چکیده: تخمین زمان مطالعه: 4 دقیقه

چنانچه به دیابت مبتلا هستید نباید حتی از زخم های کوچک و سطحی چشم پوشی کنید زیرا حتی همین زخم ها احتیاج به مراقبت های پزشکی دارند. گاهی اتفاق می افتد که ناخنهای خود را از انتها کوتاه می کنید یا بر اثر کفش پایتان تاول می زند، یا هنگام تراشیدن صورت قسمتی از چانۀ خود را می برید، ایجاد این نوع جراحت ها در افراد عادی مسئلۀ کوچکی است اما اگر به دیابت مبتلا هستید حتماً برای درمان آن باید اقدام کنید. چنانچه از چگونگی مراقبت از زخم های کوچک مطلع باشید از ایجاد عفونت در محل جراحت جلوگیری خواهیدکرد و با مراقبت کافی ترمیم محل زخم را تسریع می کنید. در این مطلب با ما همراه باشید تا اصول مراقبت از پای دیابتی و راه های پیشگیری از ایجاد زخم پای دیابتی را به شما بیاموزیم.

چرا زخم های دیابتی می توانند مشکل ساز باشند؟

دیابت یک بیماری مزمن است که در آن بدن قادر به استفاده از قند خون از راهی که در افراد طبیعی انجام می گیرد، نیست. این بیماری سبب ایجاد عوارضی می شود که برخی از این عوارض سبب تأخیر در ترمیم زخم ها می گردد این عوارض شامل:

• تخریب عصب (نوروپاتی):چنانچه به نوروپاتی مبتلا باشید حس درد ایجاد زخم یا تاول را در پاهای خود از دست می‌دهید و غالباً متوجۀ ایجاد زخم یا تاول بروی پای خود نمی شوید تا اینکه وضعیت زخم وخیم شده و عفونی می شود.
• ضعف سیستم ایمنی: زمانیکه سیستم دفاع طبیعی بدن ضعیف می شود حتی یک زخم کوچک می تواند عفونت کرده و مشکل ساز گردد.
• باریک شدن سرخرگها: در افرادی که سرخرگهای ناحیۀ پایشان مسدود شده است، احتمال ایجاد زخم بیشتر است و غالباً زخم هایی که در ناحیۀ پاها ایجاد می شود ترمیم آنها بسیار کند و با تأخیر صورت می گیرد و به عفونت های شدید می انجامد. باریک شدن و مسدود شدن رگها کار خون رسانی به زخم را دچار اختلال می کند.خون رسانی به محل زخم باعث تسریع ترمیم زخم می شود و هر گونه اختلال در خون رسانی سبب مستعد شدن زخم برای عفونت می گردد.

 پیشگیری و مراقبت از زخم پای دیابتی

برای پیشگیری از مشکلات پای دیابتی از جمله زخم پای دیابتی که ممکن است منجر به از دست دادن انگشت پا، پا یا حتی ساق پا شوند توجه به توصیه های زیر بسیار مهم است:

• قند خون را کنترل کنید.

دیابت خود را کنترل کنید. سطح قندخون خود را کنترل کنید. سیگار و قلیان نکشید. استعمال دخانیات باعث کم شدن جریان خون در پاهای شما می شود که می تواند ابتلا به زخم پای دیابتی را افزایش دهد.

دستگاه تست قندخون با کیفیت، ارزان و در دسترس

• هر روز پای خود را با دقت معاینه کنید.

هر روز پاهای خود را به دقت از نظر بریدگی، تاول، نقاط قرمز و تورم مشاهده و بررسی کنید. صدماتی مثل ترک پا، می تواند به سمت عفونت پیش رود و ترشح، تورم و قرمزی پا، زردی پوست ساق ممکن است اولین علامت در پاها باشد که بیمار متوجه آن می شود. از آینه برای بررسی تمام نقاط پای خود استفاده کنید و یا از یکی از اعضای خانواده کمک بگیرید.

• با آب ولرم بشویید.

پای دیابتی را با آب ولرم بشویید (هرگز از آب داغ استفاده نکنید). پاهای خود را با شست و شوی روزانه تمیز نگه دارید.تنها از آب ولرم بدین منظور استفاده کنید.

• انگشتان را خشک کنید.

شست و شوی پای دیابتی خود را به ملایمت انجام دهید. با پارچه نرم یا اسفنج نرم پاهای خود را بشویید. در هنگام خشک کردن پاها حوله را با خشونت و محکم به پاها نکشید. بین انگشتان را به دقت خشک کنید.

• مراقبت ناخن های پا باشید.

• ناخن پا را بعد از حمام بگیرید ، زیرا هنوز نرم است.
• ناخن پا را مستقیم گرفته و با سوهان نرم کنید.
• از گرفتن گوشه های ناخن اجتناب کنید.
• اگر لازم است از پزشک بخواهید که ناخن پا را بگیرد.

• خود درمانی نکنید.

هرگز پینه ها و میخچه ها را خود درمانی نکنید. حتما در این مورد به پزشک خود مراجعه کنید. خودسرانه از چسب میخچه و نظایر آن استفاده نکنید.

• پا برهنه راه نروید.

هرگز با پاهای برهنه راه نروید تا ریسک زخم پای دیابتی در شما کمتر شود. حتی در منزل هم پا برهنه راه نروید! همیشه از کفش یا دمپایی استفاده کنید. در غیر این صورت ممکن است روی جسمی پا بگذارید و دچار خراشیدگی یا بریدگی بشوید.

• جوراب تمیز بپوشید.

جوراب تمیز و خشک به پا کنید و هر روز جوراب خود را عوض کنید. از جوراب هایی که مخصوص بیماران دیابتی ساخته می شوند استفاده کنید، این جوراب ها نرم تر از جوراب های معمولی هستند، کش ندارند، بالاتر از مچ پا می آیند و از الیافی ساخته می شوند که رطوبت را از پوست می زدایند.

• موقع خواب جوراب بپوشید.

موقع خواب جوراب به پا داشته باشید. اگر پاهای شما هنگام خواب شبانگاهی احساس سردی می کنند، جوراب بپوشید. هرگز از بطری آب گرم یا کیسه آب گرم برای گرم کردن پاهای دیابتی خود هنگام خواب استفاده نکنید.

• کفش ها را بتکانید.

قبل از پوشیدن کفش هایتان آنها را بتکانید و داخل آنها را لمس کنید. به یاد داشته باشید که پاهای شما ممکن است نتوانند وجود یک سنگ ریزه یا سایر اجسام خارجی را در کفش حس کنند، بنابراین همیشه قبل از پوشیدن کفش به دقت درون آن را بازرسی کنید.

• پا را گرم و خشک نگه دارید.

برای جلوگیری از زخم پای دیابتی حتما پاهای خود را گرم و خشک نگه دارید. نگذارید پاهایتان در برف یا باران خیس شوند. در فصل زمستان از جوراب و کفش گرم استفاده کنید.

• ضد عرق مصرف کنید.

از ضد عرق برای کف پای خود استفاده کنید. اگر دچار تعریق بیش از حد کف پاها هستید، استفاده از ضد عرق مفید است.

• یک مرطوب کننده استفاده کنید.

پای دیابتی خود را مرطوب کنید ولی بین انگشتان را خشک نگه دارید. روزانه از یک مرطوب کننده برای پاهای خود استفاده کنید تا مانع خشکی پوست و در نتیجه خارش و ترک خوردن پوست پاها شوید. ولی هرگز بین انگشتان را مرطوب نگه ندارید؛ زیرا می تواند منجر به بروز عفونت قارچی شود.

• وقتی نشسته اید پاهایتان را بالا نگه دارید.

وقتی نشسته اید پاهایتان را بالا نگه دارید تا جریان خون در پاهایتان حفظ شود. برای این کار میتوانید از یک چهارپایه کوچک زیر پاهایتان استفاده کنید.حدالامکان پاهایتان را آویزان نکنید.

•  عواملی که باعث اختلالات عروقی-محیطی میشود را کاهش دهید.

عوامل خطر ساز مثل کشیدن سیگار و بالا بودن چربی خون که باعث اختلالات عروقی- محیطی می شود را کاهش دهید.

• ویزیت پزشک فراموش نشود.

برای معاینه دوره ای پاهای خود به پزشک مراجعه کنید. ویزیت توسط پزشک متخصص ارتوپد و مچ پا به صورت منظم می تواند باعث پیشگیری از بروز عوارض دیابت در پا و در نتیجه زخم پای دیابتی شود.

آموزش صحیح استفاده از دستگاه تست قند خون