عوارض چاقی و اضافه وزن

 چکیده:         تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

عواملی مانند ژنتیک، رژیم غذایی نامناسب، فعالیت بدنی کم و حتی مشکلات روانی می‌تواند زمینه‌ساز چاقی و اضافه وزن در افراد شود. این اضافه وزن موجب مشکلاتی برای فرد می‌شود که می‌تواند از نارضایتی از ظاهر خود تا سرطان و کاهش امید به زندگی گسترده باشد. خوشبختانه با رژیم غذایی سالم، ورزش، حل مشکلات روحی و گاهی دارودرمانی می‌توان وزن را کاهش داد و از عوارض چاقی رها شد.

عوارض چاقی چیست؟

• فشار خون بالا

یکی از عوارض چاقی، خطر افزایش فشار خون تا 6 برابر است. چاقی باعث افزایش تعداد ضربان قلب و کاهش ظرفیت عروق برای جابجایی خون می‌شود که تمام این عوامل باعث پرفشاری خون می‌گردد. فشارخون بالا در افراد چاق، دارای همان اثرات زیان بار افراد با وزن معمول بوده و باید با دقت زیاد کنترل شود. حتی یک کاهش وزن محدود در این مبتلایان، موجب کاهش قابل توجه در فشارخون شده و کاهش وزن بر کنترل فشارخون این افراد بسیار موثرتر از محدودیت دریافت سدیم می‌باشد.

• دیابت نوع ۲

بیماری دیابت نوع ۲ عارضه‌ای مزمن است که با مقاومت انسولینی در اندام‌های محیطی و یا ترشح ناکافی انسولین توسط پانکراس مرتبط است. در افرادی که استعداد ژنتیکی ابتلای به این نوع دیابت را دارند، اضافه وزن به عنوان اصلی‌ترین عامل در ابتلای به این عارضه است. شیوع دیابت نوع دو در افراد چاق در مقایسه با افراد لاغر،۵۰ تا ۱۰۰ برابر بیشتر است.

• سکته ی مغزی

چاقی باعث تصلب شرائین و رسوب چربی در جدار سرخرگ ها می شود که می تواند سرخرگ های مغزی را نیز درگیر کند و باعث تنگ شدن عروق مغزی شود. حالا اگر لخته ی خونی در این عروق باریک ایجاد شود، می تواند به طور ناگهانی باعث انسداد جریان خون به منطقه ای از مغز شما شده و منجر به سکته ی مغزی گردد.

• چربی‌های غیرطبیعی خون

وجود چربی‌های غیر طبیعی در خون اختلالی است که معمولا با وزن بیش از حد یا چاقی مرتبط است. بنابراین، هر زمان که دچار چاقی هستید، سطح تری‌گلیسیرید و LDL، که کلسترول بد است، بالاتر خواهد بود. از سوی دیگر، سطح HDL، که کلسترول خوب است، کم‌تر از قبل خواهد بود. این پدیده بدون شک باعث ایجاد چربی غیر طبیعی در خون می‌شود که در اثر آن شما ممکن است بیماری‌های جدی‌تر مانند بیماری‌های قلبی عروقی و البته مرگ و میر را در اثر بیماری‌های قلبی تجربه کنید.

• مشکلات قلبی و عروقی

چاقی به ویژه چاقی شکمی با افزایش قابل توجه خطر بیماری‌های قلبی- عروقی همراه است. در افرادی که انباشت چربی در ناحیه شکمی دارند، خطر شکل‌گیری بیماری‌های قلبی و سکته ۵ تا ۶ برابر افراد با دور کمر طبیعی می‌باشد. این وضعیت به دلیل تغییرات نامطلوب در پروفایل چربی خون بوده و بر اثر افزایش فیبرینوژن پلاسمایی و کاهش فعالیت فیبرینولیتیکی پدید می‌آید. يكی دیگر از عوارض چاقی، بزرگ شدن قلب است اگر جلوی آن گرفته نشود، قلب تبديل به عضله‌ای بزرگ، شل و ضعيف می‌شود.

• بیماری کیسه صفرا و کبد چرب

به علت تجمع چربی اضافی در بدن افراد چاق، کلسترول بیشتری نیز در بدن آنها وجود دارد که این کلسترول اضافی می‌تواند در کیسه صفرا رسوب کند و باعث سنگ کیسه صفرا شود. همچنین کاهش وزن سریع (یعنی بیش از۱٫۵ کیلو گرم در هفته) نیز باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا می‌شود. همچنین در اثر چاقی، چربی بیشتری در ساختار کبد وارد می‌شود که این تجمع چربی در کبد، می‌تواند باعث ایجاد کبد چرب، التهاب و حتی تخریب بافت کبد شود و نهایتا به بیماری نارسایی کبدی (سیروز) منجر شود.

• نازائی

یکی از علتهای نازائی، چاقی است. خوب است بدانید چند تن از خانمهای چاق که به عنوان نازا ثبت نام کرده بودند، با کاهش وزن به آرزوی باورنکردنی خود رسیدند.

• اختلالات خواب

بدون شک، اختلالات خواب برای کسانی که مشکل چاقی دارند، رخ می‌دهد. زمانی که فرد وزن اضافی دارد، ناحیه‌ی گردن تحت تاثیر قرار می‌گیرد و بنابراین احتمال بروز خروپف و آپنه‌ی خواب بیش‌تر خواهد بود.

• اختلال اسکلتی عضلانی

همچنین ارتباطاتی بین داشتن اضافه وزن و اختلال اسکلتی عضلانی وجود دارد. طبق نظر بسیاری از متخصصان، چاقی هم مشکل مکانیکی و هم مشکل متابولیکی را در استخوان‌ها، عضلات و مفاصل ایجاد می‌کند. در حقیقت، بیماری‌های مرتبط با اسکلت و عضلات مانند آرتروز در زانو و ناحیه‌ی کمر در اثر وزن بیش از حد بدن ایجاد می‌شوند. علاوه بر این، بیماران چاق حدود یک سوم از تمام عمل‌های جراحی جایگزینی مفصل را تشکیل می‌دهند. به گفته‌ی بسیاری از متخصصان، چاقی همچنین خطر ابتلا به درد پشت، درد کمر و همچنین ناتوانی در اثر اختلال اسکلتی عضلانی را افزایش می‌دهد.

• سرطان

انواعی از سرطان‌ها با اضافه وزن همراه هستند که در زنان می‌توان به سرطان پستان، سرطان رحم، سرطان تخمدان، سرطان گردن رحم و سرطان کیسه صفرا اشاره کرد. مردان چاق نیز نسبتا در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان‌های کولون، رکتوم و سرطان پروستات هستند.

• نارسایی تنفسی

فعاليت بدنی افراد چاق باعث نارسایی تنفسی و نفس نفس زدن آنها می‌شود، زيرا در فعاليت اين افراد به دليل زيادی وزن، قلب مجبور است با سرعت بيشتری كار كند (درست مثل زمانی كه فرد ورزش می‌كند يا می‌دود).

• واريس

واريس در اشخاص لاغر و چاق ديده می‌شود، ولی درصد آن در افراد دارای اضافه وزن بيشتر است.

• نقرس

نقرس از عوارض چاقی می‌باشد. بالا رفتن مقدار اسيد اوره خون، باعث رسوب اين ماده در مفاصل، مخصوصا مفصل شست پا می‌شود و اين رسوبات منجر به درد شديد در مفاصل درگير با اين ماده می‌گردد. درصد مبتلايان به اين بيماری در چاق‌ها بيشتر است، البته علایم بالینی نقرس به میزان ناچیزی در این افراد مشاهده می‌شود.

• تاثیرات روحی و روانی چاقی بر افراد

چاقی به علت شرایط اجتماعی که برای فرد به وجود می‌آورد و تقابلی که با مد و نگاه جامعه دارد می‌تواند فرد را دچار عدم اعتماد به نفس کرده و نتیجه مشکلات روانی مانند افسردگی ایجاد کند. اغلب افراد دچار اضافه وزن از اعتماد به نفس پایین و ترس‌های بیهوده و بی‌دلیل رنج می‌برند. تحمل آن‌ها در برابر گرمای محیط کمتر است و در انجام فعالیت‌های فیزیکی دچار مشکل می‌باشند. به نظر می‌رسد این مشکلات اجتماعی و روانشناختی حتی بیش از مشکلات جسمی مربوط به چاقی، افراد مبتلا به این عارضه را آزار می‌دهند.

• كاهش عمر

آمار پزشکی نشان می دهد که متوسط سن افراد چاق خیلی کمتر از افراد لاغر است. این هشدار مهمی برای افراد چاق است.