درمان گرمازدگی و پیشگیری از آن | تفاوت بین گرمازدگی و تب بالا

چکیده: تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه

گرمای هوا در تابستان و حتی اواخر بهار برای خیلی از ما یک معضل بزرگ است. با گرم شدن هوا بیشتر عرق می کنیم،‌ احساس بی حالی می کنیم و ترجیح می دهیم از جلوی کولر تکان نخوریم. در خیابان معمولا از مسیرهایی که سایه افتاده تردد می کنیم و سعی می‌کنیم با تند راه رفتن زودتر به مقصد برسیم که باعث می‌شود دمای بدن‌مان بالاتر برود و بیشتر عرق کنیم.
هوای داغ تابستان بسیاری از مردم را دچار گرمازدگی می‌کند روش‌های درمان گرمازدگی بسیار ساده است، در عین حال چنانچه این درمان‌های ساده به‌موقع انجام نشوند، وضعیت خطرناک خواهد شد. گرما زدگی میتواند بصورت خفیف، متوسط یا شدید بروز کند. این عارضه در موارد شدید حتی میتواند منجر به مرگ شود. در ادامه قصد داریم، علائم گرمازدگی، تفاوت بین گرمازدگی و تب بالا و راهکارهای درمان گرمازدگی و پیشگیری از آن  را ارائه بدهیم که با توجه به نزدیک شدن به روزهای گرم تابستان می‌تواند مفید واقع شود.

گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی یا هیپرترمی (به انگلیسی : Hyperthermia)زمانی که اتفاق می افتد که سیستم تنظیم حرارت بدن نمی تواند در برابر گرمای شدید محیط مقاومت کند و بدن به اصطلاح دچار گرمازدگی می شود.

دمای بدن معمولا 98.6 درجه فارنهایت یا 37 درجه سانتیگراد می باشد، اگر درجه حرارت بدن به بیش از 104 درجه فارنهایت یا 40 درجه سانتیگراد برسد گفته می شود که فرد دچار گرمازدگی شدید شده است و اگر درجه حرارت بدن پایین تر از 95 درجه فارنهایت یا 35 درجه سانتیگراد باشد فرد دچار هیپوترمی یا سرمازدگی شده است.

تفاوت بین گرمازدگی و تب بالا

دمای بدن شما توسط بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس تنظیم می شود که معمولا دمای بدن را حدود 98.6 درجه فارنهایت یا 37 درجه سانتیگراد نگه می دارد.

اگر بدن شما دچار عفونت ویروسی یا باکتریایی شود، هیپوتالاموس دمای بدن را افزایش می دهد تا عوامل بیماری زا را نابود کند و تب در واقع واکنش سیستم ایمنی بدن در برابر عوامل بیماری زا می باشد.

گرمازدگی یا هیپرترمی در واقع پاسخ بدن به تغییرات محیطی می باشد زمانی اتفاق می افتد که مکانیسم های طبیعی خنک کننده بدن مانند عرق کردن نمی تواند بر گرمای محیط غلبه کند و در نتیجه فرد دچار گرمازدگی می شود.

برخی از دارو ها مانند استامینوفن می توانند به کاهش تب بالا کمک کنند اما در درمان گرمازدگی بی اثر هستند و فقط تغییر در دمای محیط، هیدراته کردن بدن و استفاده از آب سرد و بسته های یخ بر روی پوست می تواند تا حدودی برای رفع گرمازدگی مفید باشند.

علائم گرمازدگی

• تعریق شدید و پوست رنگ پریده و نمناک
• تپش قلب
• حال بد و بی اشتهایی
• سردرد
• افزایش دمای بدن
• سرگیجه و منگی
• تشنگی شدید
• تند نفس کشیدن
• انقباضات شدید عضلانی
• علائم در همه سنین یکسان است اما کودکان، سالمندان، زنان باردار و افرادی که بیماری‌های جدی دارند آسیب‌پذیرتر هستند.

افراد در معرض خطر گرمازدگی

• احتمال ابتلای کسانی که در محیط‌های خیلی گرم کار می‌کنند یا در محل کار خود در معرض حرارت بالا قرار دارند، به گرمازدگی بیشتر است.
• کارگران ساختمانی، کشاورزان و کسانی که به‌ مدت طولانی در مجاورت گرما قرار دارند، آتش‌نشان‌ها و افرادی که با اجاق‌های بزرگ سر و کار دارند یا در فضاهای بسته با تهویه‌ی نامطلوب کار می‌کنند باید بیشتر جانب احتیاط را رعایت کنند.
• علاوه بر این‌ها، شرایط بدنی و بیماری‌های خاصی هم می‌تواند خطر ابتلا به گرمازدگی را بیشتر کند. مثلا داروهای مربوط به قلب و فشار خون مثل داروهای ادرارآور، توانایی بدن برای خنک کردن از طریق تعریق را کاهش می‌دهند. همچنین اگر برای کنترل فشار خون خود، رژیم غذایی‌تان کم سدیم است، ممکن است سریع‌تر دچار گرمازدگی شوید.
• کودکان و افراد مسن در معرض خطر بیشتری قرار دارند. چون خیلی از کودکان ساعت‌های طولانی در هوای گرم بدون این که استراحتی داشته باشند یا خودشان را خنک کنند یا آب کافی بنوشند مشغول بازی کردن هستند. افراد مسن هم معمولا نسبت به افزایش دمای محیط اطراف‌شان حساس و آگاه نیستند و نمی‌توانند به‌ موقع به دمای بالا عکس‌العمل نشان بدهند. بنابراین سالمندانی که در مکان‌های خیلی گرم زندگی می‌کنند و در خانه‌شان پنکه یا کولر ندارند ممکن است دچار گرمازدگی شوند.

راهکارهای درمان گرمازدگی

• شربت سکنجبین

هوای داغ تابستان بسیاری از مردم را دچار گرمازدگی می‌کند و متخصصان طب سنتی معتقدند که مصرف شربت سکنجبین برای رهایی از گرمازدگی این روزها بسیار مفید است. نوشیدن شربت سکنجبین منافع بسیاری دارد. یکی از منافع سکنجبین این است که چون آن را با یخ خنک کرده و می‌نوشند، صفرا را می‌برد و از التهاب حرارت معده می‌کاهد و آن چه بلغم در معده و روده‌ها باشد، خارج می‌کند. اگر سکنجبین را با ریشه و تخم کاسنی مخلوط کرده و کمی گلاب به آن اضافه کنند، نوشابه‌ای پر سود و شگفت‌آور می‌شود، به خصوص برای کسانی که جگر و معده‌ای گرم داشته یا دچار گرفتگی معده شده‌اند و نیز برای کسانی که مبتلا به نفخ هستند منافع زیادی دارد، اما برای مبتلایان به زخم معده و روده، مضر است.

• عناب و شکر

برای رفع گرمازدگی بهتر است عناب را در آب جوشانده و با کمی شکر به صورت خنک میل کنید. همچنین خوردنی‌های سرد و تر مانند گل بنفشه، خاکشیر، هندوانه و تخم خیارین (خیار، کدو، هندوانه و خربزه) نیز توصیه می‌شود. البته بهترین دارو برای رفع گرمازدگی دم کرده عناب و زرشک است که همراه با مقداری شکر میل می‌شود.

• خاکشیر یخ زده و شربت آب‌ لیمو

استفاده از خاکشیر یخ‌ زده و شربت آب‌ لیمو برای جلوگیری از گرمازدگی موثر است. برای جلوگیری از اسهال و تأثیر خنکی، خاکشیر باید به شکل یخ‌زده یا همراه خرده یخ مصرف شود، در غیر این صورت ملین و اسهال‌آور است. با توجه به گرمی و آلودگی هوا، مصرف آب‌ لیمو نیز به دلیل داشتن ویتامین C که دارای خاصیت ضد عفونی‌ کننده است، توصیه می‌شود و نیاز است هر دو روز یک بار، یک عدد لیمو در آب مصرفی استفاده شود.

• آب تمبر هندی

مواد لازم: چند تکه تمبر هندی، یک تا یک و نیم لیوان آب و مقدار کمی شکر یا عسل

روش آماده کردن این دارو: به مدت چند دقیقه تمبر هندی را بجوشانید. این مایع را صاف کنید و شکر یا عسل را برای بهتر کردن طعمش به آن اضافه کنید. این ترکیب گیاهی را پس از آنکه خنک شد، بنوشید.

به محض این‌ که علائم شروع به پدیدار شدن می‌کنند، از این درمان استفاده کنید. معروف است که تمبر هندی بدن را خنک می‌کند در حالی که مواد مغذی ضروری و الکترولیت‌هایی که در اثر دهیدراته شدن بدن از بین رفته‌اند، دوباره به بدن می‌رساند.

• رفع حرارت بدن با گلاب

نوشیدن گلاب خنک موجب تقویت بدن و رفع حرارت بدن می شود. یکی از روش ها برای معالجه افراد گرمازده خوراندن گلاب به همراه یخ به آن هاست ، گلاب به این افراد به قدری باید خورانده شود که باعث استفراغ آن ها و خروج صفرا از بدن این افراد شود.گلاب علاوه بر این مزایا ، مزایای دیگری نیز در طب سنتی دارد ، بوییدن گلاب سبب تقویت قلب و رفع بیهوشی و تقویت حواس باطنی می شود.

•  حمام آب سرد بگیرید

حمام آب سرد اقدامی ضروری و اورژانسی در مقابله با گرمازدگی است. دوش گرفتن با آب سرد یا غوطه ور شدن در وان به مدت 15 تا 20 دقیقه می‌تواند دمای بدن رو کاهش دهد و یکی از اقدامات ضروری و اورژانسی قبل از رساندن فرد گرمازده به بیمارستان است. این درمان توسط متخصصان نیز توصیه می‌شود زیرا خنکی آب باعث کاهش کلی درجه حرارت بدن می‌شود.

• استفاده از طب چینی برای درمان گرمازدگی

در حال حاضر در بیشتر جهان و بخصوص در طب چینی استفاده از ماش افزایش یافته یکی از درمان‌های اصلی برای گرمازدگی محسوب می‌شود. زیرا ماش گیاهی ضد تب در طبیعت است و جوشانده‌ی آن باعث دفع سموم بدن می‌شود. یک فنجان ماش را به همراه 3 فنجان آب بجوشانید و عصاره‌ی آن را برای کاهش دمای بدن‌تان میل کنید.

• سرکه‌ی سیب

یک قاشق چایخوری سرکه‌ی سیب را در یک لیوان آب مخلوط کرده و بنوشید. سرکه‌ی سیب حاوی مواد معدنی و ویتامین هاست که به دوباره پر کردن الکترولیت‌های از دست رفته‌ی بدن کمک می‌کند.

•  انگور فرنگی

انگور فرنگی حاوی ترکیبات فنلی و ویتامین C بوده و یکی از بهترین مواد غذایی برای درمان گرمازدگی می باشد.

6 تا 7 عدد انگور فرنگی تازه را در مقداری آب بریزید و در مخلوط کن خوب مخلوط کنید، از صافی رد کنید و هر روز صبح بنوشید تا گرمازدگی درمان شود.

توجه داشته باشید که این آب میوه برای افراد مبتلا به یبوست، اختلالات خونریزی، مشکلات کبدی، دیابت و زنان در دوران بارداری و شیردهی مناسب نمی باشد.

راههای پیشگیری از گرمازدگی

گرمازدگی نیز مانند بسیاری از بیماری‌ها دارای راه‌های پیشگیری است که برخی از راه‌های آن عبارتند از:

• از پوشیدن لباسهای ضخیم و غیرقابل نفود در فصل گرما که مانع تبخیر عرق و دفع گرما می شود ، خودداری کرد.
• هنگام فعالیت شدید بدنی به قدر کافی مایعات بنوشید.
• بطور کلی ، باید از فعالیت شدید در آب و هوای گرم و به ویژه مرطوب اجتناب کرد . اگر هوا گرم و خشک باشد و تهویه کافی هم وجود داشته باشد بهتر از هوای گرم و مرطوب می باشد. در
• صورت اجبار برای فعالیت بدنی در مناطق گرم و مرطوب، فعالیت بدنی را به تدریج طی ۳ تا ۴ هفته جهت عادت کردن بدن به گرما ، افزایش دهید.
• در فعالیت های ورزشی گروهی ، گرمازده شدن یکی از افراد به معنای در خطر بودن دیگران است و باید اقدامات احتیاطی را برای بقیه افراد در نظر داشت.
• بیماریهای همراه و زمینه ساز گرمازدگی باید درمان شوند تا میزان تحمل فرد بالا برود.
• داروهائی که فرد را مستعد گرمازدگی می کند باید با نظر پزشک معالج با داروهای دیگری جایگزین شود یا به طرز مناسب از آنها استفاده شود.