چکیده
از شایع ترین علائم کم خونی میشه به کم خونی ناشی از فقر آهن اشاره کرد که به دلیل کاهش میزان هموگلوبین بروز پیدا می کنه. از طرفی با کم شدن میزان هموگلوبین معمولا تعداد گلبول های قرمز کاهش پیدا می کنه که موجب کم خونی میشه.
علائم کم خونی شدید درافراد بسته به وسعت بیماری و همچنین نوع کم خونی متفاوت هست که در مقاله زیر به اون اشاره کردیم پس تا آخر مقاله همراه ما باشید.
کم خونی چیست؟
کم خونی زمانی روی می دهد که سطح گلبول های قرمز خون (RBC) در بدن پایین می آید. این امر با بیماری های مختلفی همراه است، زیرا گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین هستند که اکسیژن را به بافت های بدن انتقال می دهند.
کم خونی یکی از بیماری های خونی است که دلایل زیادی دارد که از جمله می توان به جنبه وراثتی، مشکل سوء تغذیه (فقر آهن یا کمبود ویتامین ها)، ابتلا به بیماری های عفونی، برخی سرطان ها و مصرف برخی داروها یا تماس با برخی سموم اشاره کرد.
عوارض کم خونی چیست؟
اگر فقرآهن درمان نشده باقی بماند، می تواند شما را بیشتر مستعد ابتلا به بیماری ها و عفونت ها کند. فقرآهن شدید می تواند ریسک ابتلا به عوارضی را افزایش بدهد که بر قلب و ریه ها اثر می گذارند.
خانم های بارداری که دچارکم خونی شدید یا درمان نشده هستند نیز بیشتر در معرض مشکلات قبل و بعد از زایمان قرار می گیرند.
فقرآهن به ندرت عوارض بلند مدت به جا می گذارد، اما با این وجود، برخی از افرادی که دچار فقرآهن می شوند زندگی شان تحت تأثیر این عارضه قرار می گیرد
خستگی
فقر آهن می تواند باعث شود احساس خستگی و بی انرژی بودن بکنید. در نتیجه عملکرد کاری تان تحت تأثیر قرار گرفته و ممکن است به سختی بتوانید بیدار و هوشیار بمانید و احساس کنید نمی توانید خوب و مرتب ورزش کنید.
افزایش احتمال عفونت ها
تحقیقات نشان می دهد کم خونی می تواند بر سیستم ایمنی بدن اثر بگذارد. فقرآهن باعث می شود بیشتر مستعد ابتلا به عفونت ها شوید.
مشکلات قلبی و ریوی
افراد بزرگسالی که دچار فقرآهن شدید هستند، در معرض عوارضی قرار می‌گیرند که بر قلب و ریه هایشان اثر می گذارد. ممکن است دچار نارسایی قلبی شوند که طی آن، قلب قادر نیست با فشاری مناسب، خون را به خوبی به تمام بدن پمپاژ کند.
مشکلات بارداری
زنان بارداری که فقر آهن شدید دارند، در معرض مشکلات بارداری خصوصاً حین و بعد از زایمان هستند. این خانم ها ممکن است دچار افسردگی پس از زایمان شوند. تحقیقات نشان می دهد بچه هایی که از مادرانی متولد می شوند که کم خونی در بارداری دارند بیشتر در معرض مشکلات زیر هستند :
- تولد نارس؛ پیش از هفته سی و هفتم بارداری
وزن کم هنگام تولد
پایین بودن سطح آهن کودک
توانایی ضعیف در تست های ذهنی
شایع ترین علائم کم خونی
مهم ترین علائم و نشانه های کم خونی شامل این موارد است:
-
رنگ پریدگی پوست
شایع ترین علائم بیماری کم خونی، رنگ پریدگی پوست است. رنگ پریدگی پوست وضعیتی است که در آن رنگ پوست در مقایسه با حالت طبیعی آن به شکلی غیر معمول روشن می شود. از آن‌جا که رنگ پریدگی معمولا به دلیل پایین آمدن جریان خون یا کاهش میزان گلبول های قرمز خون ایجاد می شود، شکی وجود ندارد که کم خونی حاد علت اصلی بروز رنگ پریدگی است.
-
تنگی نفس
زمانی که خون به اندازه کافی سلول های قرمز سالم ندارد، اکسیژن کافی به بافت ها نمی رسد. این شرایط منجر به ضعف و خستگی می شود و گاهی تنگی نفس را در پی دارد، برای همین مبتلایان به فقر آهن با بالا رفتن از پله ها و یا در طول تمرینات ورزشی دچار تنگی نفس می‌شوند. بنابراین تنگی نفس نیز دومین و شایع ترین علائم کم خونی می باشد.
-
خستگی عمومی بدن
علامت دیگری که می‌تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری کم خونی باشد، خستگی عمومی بدن است. در واقع این وضعیت نیز یکی از شایع ترین مواردی است که هنگام ابتلا به کم خونی می تواند رخ دهد. یک نوع حالت موقت در سیستم بدن که باعث می شود ما توانایی فعالیت های جسمی خودمان را از دست بدهیم و دچار یک رخوت و بی حالی بشویم.
-
شکنندگی ناخن‌ها
سلول های ناخن مانند هر سلول دیگر زنده نیاز به اکسیژن برای تنفس و رشد دارد و در غیر این صورت دچار شکنندگی می شود.
یکی از شایع ترین علائم کم خونی، همین شکنندگی ناخن ها است به این صورت که ناخن های مبتلایان به فقر آهن از انحنای طبيعي خارج می شود و در روی ناخن آنها، شيارهای طولی پيدا می شود که گاهی صاف هستند و در موارد شديدتر، فرو رفتگی روی ناخن ايجاد می شود که به نام ناخن های قاشقی معروف هستند.
-
یبوست
از دیدگاه پزشکی اگر مدفوع سفت باشد و به سختی و همراه با فشار زیاد دفع شود، و یا دفع آن ناقص باشد، همگی به این معناست که فرد به مشکل یبوست دچار شده است.
یبوست نیز یکی از شایع ترین علائم اولیه کم خونی است و بدون هیچ تغییری در عادات غذایی به وجود می آید (یعنی مثلا بدون کاهش مصرف میوه و سبزی، دچار یبوست می شوید).
-
سرد بودن انگشتان دست و پا
سرد بودن انگشتان دست و پا از شایع ترین علائم کم خونی به شمار می رود و هنگامی رخ می دهد که بدن به اندازه کافی گلبول های قرمز خون ندارد و میزان هموگلوبین نیز در خون پایین است.
در نتیجه جریان خون و سطح اکسیژن در انگشتان دست و پا کاهش می یابد و موجب سرد شدن انگشتان دست و پا می گردد.
-
فشار خون پایین
علامت دیگری که ممکن است در اثر ابتلا به کم خونی در بدن بروز کند، فشار خون پایین است. آدم ها ممکن است در اثر افت ناگهانی فشار خون دچار وضعیتی شوند که به آن فشار خون پایین گفته می‌شود.
افت ناگهانی فشار خون معمولا به دلیل از دست رفتن خون زیاد ناشی از جراحت، بارداری، یا بروز عفونت در جریان خون رخ می‌دهد.
-
سردرد و سرگیجه
سردرد و احساس سبکی سر همگی می‌تواند از شایع ترین علائم کم خونی باشد و آن هم به دلیل فقدان اکسیژن مغز می باشد. این عارضه حتی می تواند منجر به بروز غش در برخی افراد شود.
-
گرایش به خوردن مواد عجیب و غریب
برخی از افراد مبتلا به کم خونی تمایل و عادت به جویدن یخ دارند، روشن نیست که چرا، اما یک مطالعه در مجله پزشکی نشان می دهد که آن را می تواند به عنوان یک محرک ذهنی دانست، مثل عملکرد قهوه.
بعضی از مردم حتی ممکن است برای کاغذ و خاک نیز گرایش داشته باشند.
-
ریزش مو
خیلی از افراد ریزش موی سر و یا آنچه که به عنوان طاسی الگوی مردانه شناخته می شود را تجربه می کنند؛ اگر موهایتان را در برس خود مشاهده کنید یا موهایتان نازک تر شده باشد ممکن است به دلیل کم خونی باشد. همچنین می توانید یک کمبود ویتامین یا یک وضعیت هورمونی مانند کم کاری تیروئید داشته باشید، بنابراین با پزشک خود مشورت کنید.
درمان سریع کم خونی
مغز استخوان برای تولید هموگلوبین به آهن نیاز دارد. بدون آهن کافی، بدن قادر به تولید هموگلوبین برای گلبول های قرمز خون نخواهد بود.
کم خونی ناشی از فقر آهن می تواند عوارض جدی ایجاد کند به همین دلیل است که نمی توان آن را ساده گرفت و نیاز به درمان سریع کم خونی دارد. به منظور برطرف کردن علائم کم خونی از طرق مختلفی می‌توان اقدام کرد که البته اگر به همه آنها توجه شود، قطعا نتیجه گیری بهتر خواهد بود:
استفاده از قرص آهن
مصرف قرص آهن به بازیابی سطح آهن در بدن کمک می کند. در صورت امکان بهتر است قرص آهن را با معده خالی مصرف کنید تا جذب بهتری در بدن داشته باشد.
اما متاسفانه بسیاری از افراد با خوردن مکمل های آهن دچار اختلالات گوارشی و ناراحتی های معده می شوند، که در این صورت به ناچار باید قرص آهن را همراه با وعده های غذایی مورد مصرف قرار داد.
رژیم غذایی غنی از آهن
یقینا برای درمان کم خونی شدید در بانوان باید به رژیم غذایی توجهی ویژه داشت، رژیمی که حاوی منابع غذایی زیر باشد برای بهبود کم خونی فوق‌العاده است مثل:
- گوشت قرمز
- سبزیجات برگ سبز تیره
- میوه های خشک
- مغز های موجود در آجیل
- غلات غنی شده با آهن
بهترین مواد غذایی برای درمان کم خونی
یکی از راه های درمان کم خونی استفاده از مواد غذایی طبیعی و مفیدی است که در اطراف ما به وفور یافت می شود که در قسمت پایین به چند مورد آن اشاره شده:
-
شنبلیله
شنبلیله دارای مقدار زیادی آهن است که به حفظ آهن در خون و همچنین تولید سلول های قرمز جدید خون کمک خواهد کرد، هم برگ و هم دانه های شنبلیله برای درمان کم خونی استفاده می شود. اضافه کردن شنبلیه به برنج و خوردن آن یک بار در روز به مدت سه هفته به کاهش قند خون کمک می کند. همچنین می توانید برگ شنبلیله را در سالاد خود استفاده کنید.
-
کنجد
کنجد سرشار از آهن است و به همین دلیل درمان بسیار خوبی برای کم خونی است. یک چهارم فنجان کنجد تقریبا 30 درصد نیاز روزانه به آهن را برطرف می کند.
دو قاشق کنجد سیاه را به مدت 2 تا 3 ساعت در آب بخیسانید سپس آن را آسیاب کنید و با یک قاشق عسل مخلوط کنید. این مخلوط را روزی دوبار میل کنید.
-
سه شیره ( شیره انگور، خرما و توت)
در طب سنتی از ترکیب سه شیره که شامل شیره انگور، شیره خرما و شیره توت سفید است، برای درمان کم خونی شدید استفاده می شود.
-
آجیل و دانه‌های مقوی
در انواع دانه های آجیل، آهن وجود دارد که می‌توان آن ها را به تنهایی مصرف کرد یا در دسر‌های خود به کار برد و بهتر است که نوع خام آجیل را برای خوردن انتخاب کنید.
این دانه های آجیل عبارتند از: تخمه آفتابگران، بادام هندی، پسته و دانه درخت کاج.
عادت بد غذایی که موجب کم خونی می شود
پس از شناخت بهترین ماده غذایی برای کم خونی لازم است تا با موادی که منجر به کم خونی می شود آشنا شوید:
کلسیم موجود در مواد غذایی مانند شیر، ماست، دوغ و پنیر وقتی با منابع غذایی حاوی آهن همراه شوند، هنگام جذب با آهن موجود رقابت می کنند و جذب این ماده معدنی را به حداقل ممکن می رسانند، بنابراین بهتر است مواد غذایی مانند ماست و دوغ را که اغلب در کنار غذا سرو می‌شوند، با غذاهای گوشتی نظیر کباب که منبع عالی آهن هستند، میل نکنید.
سویا از مواد غذایی است که پروتئین دارد و این ترکیب مانع جذب آهن می شود بنابراین مصرف توأم سویا با منابع گوشتی، عادت غذایی غلطی است که زمینه کمبود این ماده مغذی را فراهم خواهد کرد.
یکی از عادات بد غذایی مصرف چای به طور همزمان یا بلافاصله پس از صرف غذاست که سبب هدر رفتن حدود 50 درصد از آهن غذا می‌شود؛ بنابراین برای جذب بیشتر آهن موجود در غذایتان نیم تا یک ساعت پس از غذا چای ننوشید.
برای کم خونی در بارداری چه بخوریم؟
