چکیده
زمانی که خون رسانی در قسمتی از بافت مغز دچار مشکل بشه، باعث آسیب حاد در اون ناحیه میشه که به این اتفاق سکته مغزی میگن.
سکته مغزی می تونه به دلایلی مانند بسته شدن با لخته خون یا پارگی یکی از رگ های خونرسان مغز ایجاد بشه.
این عامل میتونه باعث مرگ یا اختلال جسمانی بشه، اما میشه با انجام اقدام های پیشگیرانه که شامل اصلاح شیوه زندگی می شوند، از احتمال سکته مغزی کم کرد.
ما در این مقاله از مجله سلامت دکتر مهندس سکته مغزی ، علائم سکته مغزی و روش های جلوگیری از سکته مغزی رو بررسی کردیم پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
سکته مغزی
سکته مغزی هنگامی اتفاق میافتد که جریان خون قسمتی از مغز کاهش یافته یا قطع شود. این امر باعث میشود که رسیدن اکسیژن و مواد غذایی به مغز مختل شود. در این حالت، سلولهای مغزی در عرض چند دقیقه از بین میروند.
سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و درمان آن باید بلافاصله انجام شود، اقدامات سریع میتواند میزان تخریب مغزی را کاهش داده و از عوارض بعدی جلوگیری کند.
خبر خوب اینکه در حال حاضر در جهان تعداد کمتری از انسانها به علت سکته مغزی میمیرند.
علت بروز سکته مغزی چیست؟
یکی از علل متداول سکته مغزی ضخیم و سخت شدن دیواره رگ های خونی است. پلاکت های ساخته شده از چربی، کلسیم، کلسترول و ... انعطاف رگ های خونی را از میان می برند. لخته خون ممکن است سبب مسدود شدن رگ خونی غیر قابل انعطاف و بروز سکته مغزی ایسکمیک شود. عامل اصلی سکته مغزی هموراژیک در اکثر موارد عدم درمان فشار خون بالا است که سبب انفجار رگ خونی ضعیف می شود. معمولاً این افراد علایم خبرکننده ای مانند سردرد و تشنج دارند که منجر به پاره شدن رگ های مغزی می شود.
یکی دیگر از دلایل بروز سکته های مغزی حرکت لخته خون از قلب یا عروق گردن است که وارد مغز می شود مبتلایان به رماتیسم قلبی یا بیماران قلبی که ریتم قلبشان دچار مشکل است و کسانی که دچار سکته های قلبی شده اند یا مشکل دریچه ای دارند مستعد ابتلا به سکته های مغزی هستند.
علائم سکته مغزی
در بیشتر اشخاص علائم سکته مغزی به سرعت بعد از چند دقیقه بعد از وقوع سکته خود را نشان می دهد. البته این علائم بسته به محل سکته و تعداد و مقدار بافت های درگیر شده متفاوت است که به شرح زیر می باشد:
- ضعف و کرختی صورت، باوها و پاها به خصوص در یک طرف بدن
- فلج صورت، بازو و پا در همان طرف بدن
- عدم تعادل و لنگیدن
- ایجاد اختلال در تکلم و یا عدم درک کلام
- ایجاد اشکال در بلعیدن
- سوزش و کرختی قسمت های از بدن
- عدم درک موقعیت و وضعیت
- دو بینی، تاری دید، از دست دادن بینایی به ویژه در یک چشم
- سردرد های شدید و ناگهانی
- از دست دادن حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، ایجاد اختلال در قضاوت
- سرگیجه بی علت و سقوط ناگهانی
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
- اشکال در پیدا کردن کلمات و عدم فهم کلام دیگران
- عدم توانایی در انجام حرکات
اگر سکته مغزی شدید باشد، بخش هایی از مغز که کنترل تنفس و فشار خون را به عهده دارند درگیر شده و امکان دارد که شخص به کما برود و خطرات مرگباری را به دنبال دارد.
در هنگام بروز سکته مغزی چه کارهایی باید انجام داد؟
حال که با علائم سکته مغزی آشنا شدید لازم است که بدانید در سکته مغزی ثانیه ها نیز دارای اهمیت هستند و باید جدی گرفته شوند:
- علائم سکته مغزی را نادیده نگیرید حتی اگر تنها یک علامت داشتید و یا به سرعت علایم برطرف شدند
- زمانی که علایم سکته مغزی شروع شده است را به خاطر بسپارید زیرا دانستن آن کمک فراوانی به پزشک می کند
- اگر هر یک یا چندین نشانه را با هم داشتید به سرعت با اورژانس تماس بگیرید تا شما را سریعا به بیمارستان برساند.
چه عواملی خطر سکته مغزی را افزایش می دهند؟
عوامل مختلفی وجود دارند که می توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند . بعضی از این عوامل قابل اجتناب نیستند و نمی توان آنهارا تغییر داد اما عوامل قابل اصلاح یا قابل کنترل هم وجود دارند که با رعایت آنها می توان به زندگی سالم تری دست یافت و خطر سکته مغزی را کاهش داد.
برخی از این عوامل می توانند شانس ابتلا به حمله قلبی را هم افزایش دهند.
-
عوامل قابل تغییری که خطر سکته مغزی را افزایش می دهند
این عوامل وابسته به سبک زندگی ما هستند و باتغییر آنها نه تنها خطر سکته مغزی بلکه احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری ها کاهش پیدا می کند و زندگی سالم تری خواهیم داشت.
- اضافه وزن یا چاقی
- کم تحرکی یا نداشتن فعالیت فیزیکی
- مصرف بیش از حد الکل
- استفاده از مواد مخدر مثل کوکائین و متامفتامین
- سیگار کشیدن و یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
-
عوامل قابل کنترلی که خطر سکته مغزی را افزایش می دهند
این عوامل معمولا با دریافت برنامه درمانی از تیم درمان و رعایت آن ، پیگیری درمان و مصرف مرتب داروها قابل کنترل هستند.
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- دیابت
- آپنه یا توقف تنفس در خواب
- بیماری های قلبی عروقی از جمله نارسایی قلب یا ریتم قلبی غیرطبیعی
-
و اما عوامل غیر قابل تغییر که خطر سکته مغزی را افزایش می دهند
- سابقه شخصی یا خانوادگی سکته مغزی، حمله قلبی یا حمله ایسکمیک گذرا.
- سن : خطر ابتلا به سکته مغزی در سنین بالای 55 سال بیشتر است
- جنسیت : خطر سکته مغزی در مردان بیشتر از زنان است و زنان معمولا در سنین بالاتری نسبت به مردان دچار سکته مغزی می شوند.
پیشگیری از سکته مغزی
آگاهی از عوامل خطر سکته مغزی ، رعایت توصیه های تیم درمان و داشتن سبک زندگی سالم بهترین اقداماتی است که می توانید برای جلوگیری از سکته مغزی انجام دهید .
انجمن سکته مغزی آمریکا توجه به ۸ مورد اصلی را برای پیشگیری از سکته مغزی توصیه می کند که به توضیح آنها می پردازیم :
-
کنترل فشار خون
این یکی از مهمترین کارهایی است که می توانید برای کاهش خطر سکته مغزی انجام دهید.
اگر شما سابقه سکته مغزی دارید ، کاهش فشار خون می تواند تاحد زیادی از سکته مجدد پیشگیری کند.
ورزش ، کنترل استرس ، داشتن وزن سالم و محدود کردن مقدار نمک و الکل می تواند کمک کند فشار خون خود را کنترل کنید .
علاوه بر این توصيه ها پزشک ممکن است داروهايي براي درمان فشار خون بالا تجويز کند که مصرف مرتب آنها برای کنترل فشار خون بسیار مهم است .
کاهش مصرف کلسترول و چربی های اشباع و ترانس در رژیم غذایی شما می تواند خطر انسداد رگ ها را کاهش دهد.
اگر کلسترول خون شما از طریق تغییرات رژیم غذایی کنترل نشود ، پزشک ممکن است یک داروی کاهش دهنده کلسترول برای شما تجویز کند.
-
ترک مصرف دخانیات
دود حاصل از سیگار و سایر شکل های تنباکو خطر ابتلا به سکته مغزی را برای افراد سیگاری و غیرسیگاری که در معرض دود سیگار قرار دارند افزایش می دهد
-
کنترل قندخون
شما می توانید قندخون خود را با رژیم غذایی ، ورزش ، کاهش وزن و در صورت لزوم مصرف دارو کنترل کنید .
-
داشتن وزن سالم
داشتن اضافه وزن به افزایش سایر عوامل خطرزا سکته مغزی مثل : فشار خون بالا ، کلسترول بالا ، بیماری قلبی عروقی و دیابت کمک می کند.
اگر اضافه وزن دارید وزن خودرا با ورزش و رژیم غذایی مناسب کاهش دهید.شاخص توده بدنی یاهمان BMI شما باید درمحدوده ی ۱۸/۵ ـ ۲۴/۹ باشد.
-
داشتن رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات
مصرف روزانه ۲-۵ وعده میوه و سبزیجات می تواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد، همچنین مصرف روغن زیتون، آجیل و غلات کامل هم تاثیر مثبتی در حفظ سلامتی شما دارد.
-
ورزش منظم
ورزش منظم را دربرنامه ی خود قراردهید. به اینصورت که روزانه نرمش و حرکات کششی را انجام دهید و طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت لازم است ۵بار درهفته و هربار به مدت حداقل ۳۰ دقیقه یک ورزش هوازی مثل پیاده روی،شنا یادوچرخه سواری انجام دهید.
-
دنبال کردن برنامه درمانی
در صورت موافقت پزشک از آسپرین استفاده کنید و سایر داروهای تجویز شده توسط پزشک برای پیشگیری از سکته مغزی را مرتب استفاده کنید و پیگیر برنامه درمانی خود باشید.