درمان پای پرانتزی در بزرگسالان بدون جراحی

چکیده

پای پرانتزی یکی از اختلالات مربوط به زانو است که ممکن است منجر به قوس برداشتن پاها به سمت بیرون شود؛ این اختلال در حالتی که فرد ایستاده است خود را نشان می دهد و به پاها ظاهری کمان مانند می دهد.

پای پرانتزی یک اختلال پزشکی است که در آن زانوهای فرد از هم جدا هستند، در حالی که مچ پاها در کنار هم قرار دارند. این نوع از نقص فیزیکی در میان کودکان زیر 18 سال عادی به نظر می رسد و مشکل خطرناکی نیست. این عارضه می تواند در حین راه رفتن بیش از حد، شدیدتر شود.

در این مقاله از مجله سلامت دکتر مهندس از علت پای پرانتزی، علائم پای پرانتزی تا درمان پای پرانتزی در بزرگسالان بدون جراحی را بررسی کردیم، پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.

برای دیدن ورزش های مناسب برای درمان پای پرانتزی ویدیو زیر رو تماشا کنید

پا پرانتزی چیست؟

در حالت عادی وقتی سر پا مستقیم می ایستید و مچ پاهایتان را به هم میچسبانید زانوهایتان هم در کنار یکدیگر قرار گرفته و فاصله کمی با هم دارند.

گاهی این فاصله زیاد میشود و به نظر میرسد کل اندام های تحتانی چپ و راست بصورت دو پرانتز () در کنار یکدیگر قرار گرفته اند، معمولاٌ به این تغییر شکل اندام، زانوی پرانتزی می گویند.

شیوع پای پرانتزی‌ با توجه به سن متفاوت است، به طوری‌که درصد زیادی از نوزادان (حدود ۲۰ درصد) به دلیل شکل قرار گرفتن جنین در رحم مادر پای پرانتزی‌ دارند که البته این عارضه معمولاً تا رسیدن به سه سالگی به طور خود به خود اصلاح می‌شود در غیر این صورت پس از پنج سالگی نیاز به مداخلات درمانی وجود دارد.

علت پای پرانتزی

عواملی که باعث پای پرانتزی یا ژنوواروم می‌گردند عبارتنداز:

• عدم هماهنگی در صفحه رشد در کودکان
• چاقی یا وزن زیاد
• زود راه افتادن کودک
• استفاده از کهنه زیاد (پوشاک زیاد) برای بچه
• کوتاهی عضلات نیم غشایی و نیم وتری
• ضعف عضله دوسر رانی
• بیماریی‌های که باعث کاهش ماده معدنی استخوان می‌شوند (مثلاً بیماری راشیتیسم و استئومالاسی)
• به دنبال ضربات وارده (به ویژه به صفحه رشد)
• آرتروز (استئوآرتریت)
• پارگی رباطهای زانو
• شکستگی‌های انتهایی استخوان ران که منجربه بد جوش خوردن شده‌اند
• شکستگی قسمت فوقانی استخوان درشت نی (به علت بد جوش خوردن)
• بیماری پاژه
• آرتریت روماتویید

علائم پای پرانتزی

علائم پاهای پرانتزی زمانی که بیمار راه می رود یا ایستاده است بیشتر واضح است.

یکی از علائم رایج پاهای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان، الگوی راه رفتن ناخوشایند و غیر هماهنگ است.

نشانه ای که اغلب کودکان مبتلا به پاهای پرانتزی دارند به داخل بودن پا و یا انحراف پا رو به داخل نامیده می‌شود.

با وجود اینکه که پاهای پرانتزی معمولا باعث درد نمی‌شوند، طولانی شدن حالت پرانتزی در نوجوانی می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی‌هایی در ران شده یا به علت افزایش استرس در این مفاصل باعث ایجاد درد زانو، مچ پا شود.

بیماران مبتلا به پاهای پرانتزی نیز اغلب ممکن است دچار لغزش شده یا تعادل خود را از دست بدهند.

ﺗﺸﺨﯿﺺ ﭘﺎی ﭘﺮاﻧﺘﺰی

به دو صورت می‌توانید این ناهنجاری را در خود و دیگران تشخیص دهید و برای درمان پای پرانتزی اقدام کنید:

۱. خودتان زانوها را بررسی کنید

یکی از راه‌های تشخیصِ این عارضه این است که در حالت ایستاده، بدونِ منقبض‌کردنِ عضلات، قوزک پاهای‌تان را به‌هم بچسبانید.

سپس فاصله بین زانوهای خود را اندازه‌گیری کنید. اگر فاصله دو زانوی شما از هم زیاد باشد و یا آن‌ها را مثل حالت کمان مشاهده کنید، ممکن است به این ناهنجاری دچار باشید، حتما برای اطمینان و درمان پای پرانتزی به پزشک مراجعه کنید.

شدت پای پرانتزی چندین درجه دارد: خفیف، کم، متوسط و شدید

فاصله بین دو کندیل ( لقمه‌های برجسته و مجزای انتهای استخوان ران است) خارجی ران

درجه اول= کمتر از ۲٫۵ سانتی‌متر

درجه دوم= بین ۲٫۵ تا ۵ سانتی‌متر

درجه سوم= بین ۵ تا ۷٫۵ سانتی‌متر

درجه چهارم و شدید= بیش از ۷٫۵ سانتی‌متر

۲. فقط توسط پزشک انجام می‌شود

شما می‌توانید با نگاه‌کردن به پاهای خود یا کودک‌تان بدون جوراب یا شلوار ببینید که آیا دچار این ناهنجاری هستید یا نه، ولی تشخیص نهایی را پزشک می‌دهد و حتی گاهی لازم است عکس رادیوگرافی هم گرفته شود.

مراجعه به پزشک ضروری است اگر:

• دچار زانو درد شده‌اید.
• نمی‌توانید به‌ راحتی راه بروید.
• ناهنجاری یک پا بیشتر است.
• شدت عارضه خیلی شدید باشد.
• وضعیت پاها در حال بدترشدن است.
• پس از سه سالگی کودک هنوز زانوها اصلاح نشده باشد.

درمان پای پرانتزی

درمان پای پرانتزی به علت آن بستگی دارد، ابتدا دلیل آن تشخیص داده می‌شود و سپس درمان مناسب اتخاذ می‌شود.

• زانوبند برای پای پرانتزی

برخی بریس های ارتوپدی (زانوبندهای مخصوص) برای اصلاح زانوی پرانتزی طراحی شده اند.

البته این بریس ها برای استفاده در سن مناسب طراحی شده اند و معمولا برای افراد بزرگسال تجویز نمی شوند، چرا که رشد استخوانی در افراد بزرگسال کامل شده است و بنابراین استفاده از بریس نمی تواند تغییری در نحوه ی رشد استخوان ایجاد کند.

این بریس ها بیش از همه برای کودکانی با سن پایین مناسب است که هنوز استخوان های آن ها رشد زیادی خواهند داشت .

• کفی و کفش طبی

یکی از روش های درمانی موثر برای زانوی پرانتزی، تجویز کفی ها و کفش های طبی مخصوص است که به ایجاد راستای صحیح قرارگیری پاها کمک می کنند.

این کفش ها و کفی ها همچنین موجب می شوند که فشار وارد شده بر زانوها به نحو صحیحی توزیع شود و فشار مضاعفی که بر روی برخی قسمت های زانو (به خاطر پرانتزی بودن پاها) وارد می شود، برطرف شود و شخص بتواند با راحتی بیشتری بایستد و راه برود.

• حرکات اصلاحی پاهای پرانتزی

همان‌طورکه گفته شد، ورزش، تنها روشِ بدونِ آسیب است که برای درمان پای پرانتزی به‌کار می‌رود.

تمرینات ورزشی برای قوی‌تر کردنِ عضلات ران‌ها و زانوها طراحی شده است؛ یعنی با تقویتِ این عضلات، فرم پای شما تغییر پیدا کرده و به حالت طبیعی و دلخواه بر‌می‌گردد.

اگر حرکات اصلاحی را به‌طور پیوسته در کنار برنامه ورزشی‌تان انجام بدهید، به‌ طور قطع بهترین نتیجه را خواهید دید.

• رژیم غذایی ویتامین D، روشی درمانی برای کودکان و بزرگ‌سالان

پای پرانتزی ممکن است در اثر کمبود ویتامین D نیز ایجاد شود. برای مثال نرمی استخوان (که اساساً در اثر کمبود ویتامین D بروز می‌کند) می‌تواند موجب ایجاد پای پرانتزی شود. درنتیجه افزایش سطح ویتامین D در رژیم غذایی می‌تواند از بروز بیماری نرمی استخوان جلوگیری کرده و درنتیجه مانع از ایجاد پای پرانتزی در فرد شود.

• ماساژ درمانی

در ماساژ درمانی، درمانگر پاها را در جهات مختلف حرکت می‌دهد تا انعطاف بیشتر یافته و صاف شوند. درمانگر زمانی که فرد دراز کشیده است پاها را عقب و جلو می‌کند.

• عمل جراحی

در موارد ی که حالت پرانتزی پا کاملاً برطرف نمی‌شود و یا سن بیمار بالا رفته است و تا کنون درمانی برای وی صورت نگرفته است و در موارد شدید انحراف زانوها که روش های درمانی بدون جراحی موفقیت آمیز نباشند انجام عمل جراحی به عنوان یک گزینه برای درمان پای پرانتزی مطرح می شود.

اگر بدشکلی زانوها شدید باشد، آن‌گاه به والدین توصیه می‌شود تا برای اصلاح و رفع کامل پای پرانتزی عمل جراحی را به عنوان یک گزینه درمانی مد نظر قرار دهند.

بهترین سن برای درمان پای پرانتزی

اگر در سنین پایین‌تر برای درمان پای پرانتزی اقدام کنید، زودتر و راحت‌تر به نتیجه خواهید رسید؛ تا این‌که بخواهید رفع این مشکل را به سنین بالاتر موکول کنید.

بسیاری از خانواده‌ها به اشتباه تصور می‌کنند که پای پرانتزی کودک‌شان با گذر زمان اصلاح خواهد شد.

اگر بعد از سه سالگی، هنوز هم این ناهنجاری ادامه پیدا کند، نیاز به اصلاح و انجام تمرینات و حرکات ورزشی اصلاحی خواهد داشت.

دقت کنید که این تغییر طوری نیست که بلافاصله بعد از انجام تمرینات به آن دست یابید؛ بلکه این اصلاحات، نیاز به پایبندی به تمرینات و سخت‌کوشی شما دارد.

عوارض پای پرانتزی درمان‌نشده

اگر به‌موقع برای درمان پای پرانتزی اقدام نکنید و به این مشکل بی‌توجهی کنید، ممکن است دچار چنین عوارضی بشوید:

• آرتروز زودرس
• چرخش ساق
• کوتاه شدن قد
• راه‌رفتن اردکی
• لغزش هنگام راه رفتن و عدم تعادل
• تغییر زاویه کشکک زانوها و تمایل آن‌ها به داخل
• تغییر شکل در ساختمان پاها و ظاهر ناخوشایند
• فشار زیاد به سطح داخلی مفصل زانو و درد شدید
• کشش بافت‌های نرم در قسمت داخلی زانو و درد شدید

چگونه می‌توان از پای پرانتزی پیشگیری کرد؟

هر عاملی که بتواند منجر به تنگ‌تر شدن فضای درون رحم برای نوزاد شود (دوقلوها، اندازه‌ی بزرگ نوزاد و یا دیابت بارداری) می‌تواند عارضه‌ی پای پرانتزی را شدیدتر کند.

چاقی کودکان می‌تواند منجر به پرانتزی شدن بیشتر پاها گردد. حفظ وزن مناسب و مصرف غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین D عاقلانه به نظر می‌رسد. پای پرانتزی به‌عنوان یک الگوی رشد طبیعی نیز در افراد وجود داشته و نباید کاملاً از وقوع آن پیشگیری کرد.

 درمان صد درصدی پاهای پرانتزی با حرکات ورزشی

کلام آخر

پای پرانتزی یک ناهنجاری بدنی است که راه‌های زیادی از جمله جراحی و انجام حرکات اصلاحی پای پرانتزی برای درمان و بهبود این عارضه وجود دارد.

در این مطلب به‌طور مفصل به پای پرانتزی و روش‌های درمانی انحنای پا پرداختیم. همچنین چندین تمرین اصلاحی برای این مشکل معرفی کرده‌ایم.