چکیده
هر کسی برای یه بار هم که شده معده درد رو تجربه کرده؛ تجربه ترش کردن معده، دل پیچه یا سوزش قفسه سینه، طعم تلخی یا بوی بد دهان، همه این علائم آزار دهنده به خاطر ترش کردن یا رفلاکس معده هست.
ما امروز به شما راه کارهایی رو ارائه میدیم که در پیشگیری و درمان رفلاکس معده موثر هست. از پیشگیری تا درمان، همه و همه رو در این مقاله دکتر مهندس مطالعه کنین.
چگونه از شر رفلاکس معده خلاص شویم؟ ویدیو زیر را تماشا کنید.
رفلاکس معده چیست؟
اسید معده بسیار قوی است و میزان اسیدیته آن بین عدد ۱ تا ۳ میباشد که میتواند حتی فلزات را حل کند (اسیدیته آب و خون در حدود ۷ است – عدد صفر و یک نشانگر بسیار اسیدی و ۱۳ و ۱۴ نشانگر بسیار قلیایی میباشد – مقیاس صفر تا ۱۴ است).
مخاط معده برای مقاومت در برابر این اسید قوی تخصص یافته اند، ولی بافت مری نسبت به این میزان اسیدیته مقاوم نیست و در صورت تداوم تماس با اسید دچار آسیب میشود.
این آسیب در ابتدا فقط به صورت احساس ناراحتی و سوزش است، ولی در صورت عدم توجه میتواند به زخم مری و حتی خونریزی مری منجر شود که یک اورژانس واقعی پزشکی به شمار میآید و تهدید کننده جان بیمار میباشد.
ریفلاکس اسیدی زمانی رخ می دهد که برگشت اسید از معده به وجود آید.
علت رفلاکس معده
به طور کلی نوع رژیم غذایی و سبک زندگی میتوانند موجب رفلاکس معده شوند.
- غذاها و نوشیدنیهای خاص (شکلات، نعنا، غذاهای چرب و سرخشده، قهوه و نوشیدنیهای الکلی)
- سیگار کشیدن
- چاقی و بارداری
ریفلاکس اسید معده نوزاد
حدود دو سوم نوزادان 4 ماهه علائم رفلاکس معده را دارند. همچنین 10 درصد از نوزادان 1 ساله نیز تحت تأثیر آن قرار می گیرند. برای کودکان طبیعی است که گاهی غذا را تف کنند و استفراغ کنند.
اما اگر کودک شما مرتب غذا را تف می کند یا استفراغ می کند، ممکن است مبتلا به ریفلاکس اسید معده باشد.
سایر علائم و نشانه های احتمالی در نوزادان شامل موارد زیر است:
- امتناع از غذا خوردن
- مشکل در بلعیدن
- خفگی
- آروغ زدن یا سکسکه
- تحریک پذیری در حین یا بعد از تغذیه
- قوس کردن پشت در حین یا بعد از غذا دادن
- کاهش وزن یا رشد ضعیف
- سرفه یا ذات الریه مکرر
- مشکل خوابیدن
بسیاری از این علائم در نوزادانی که لکنت زبان دارند نیز دیده می شود، زیرا این بیماری نیز می تواند خوردن را برای آن ها سخت کند. اگر گمان می کنید کودک شما به رفلاکس معده یا بیماری دیگری مبتلا است، بهتر است در اسرع وقت به پزشک گوارش مراجعه کنید.
بارداری و اسید معده
بارداری می تواند شانس ریفلاکس اسید را افزایش دهد. اگر قبل از بارداری به رفلاکس معده مبتلا شده باشید، علائم شما حین حاملگی بدتر می شود.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می تواند باعث شل شدن بیشتر عضلات مری شود. جنین در حال رشد نیز به معده فشار وارد می کند که با افزایش خطر ورود اسید معده به مری همراه است.
مصرف بسیاری از داروهایی که برای درمان ریفلاکس اسید استفاده می شود، در دوران بارداری بی خطر است. اما در بعضی موارد به شما توصیه خواهد شد که از مصرف برخی داروهای ضد اسید یا سایر روش های درمانی خودداری کنید.
علائم رفلاکس معده
پیش از معرفی روش های درمان قطعی رفلاکس معده، ابتدا به علائم و نشانه های آن اشاره ای خواهیم کرد.
سوزش معده شایع ترین علامت ریفلاکس معده است.
این درد اغلب در بالای شکم شروع می شود و به گردن یا گلو گسترش می یابد و می تواند تا 2 ساعت طول بکشید.
دراز کشیدن یا خم شدن می تواند باعث ایجاد سوزش یا بدتر شدن آن شود و اگر دقت کرده باشید، سوزش معده معمولا بعد از غذا خوردن بدتر می شود.
البته این نکته را در نظر بگیرید که برخی از کسانی که رفلاکس معده دارند، سوزش معده از علائم بیماریشان نیست.
سایر علائم ریفلاکس معده عبارتند از:
- ایجاد مزه تلخی در گلو هنگام دراز کشیدن یا خم شدن
- طعم تلخی در دهان
- سرفه خشک و دائمی
- بوی بد دهان
- گرفتگی صدا یا سینه (به خصوص صبح)
- احساس سفتی در گلو، به طوری که احساس می کنید چیز در گلو گیر کرده است.
- مشکل بلع
- گلو درد
- خس خس کردن
- حالت تهوع
- درد پس از غذا خوردن در شکم
- شایع ترین علائم در کودکان و نوزادان استفراغ، سرفه و سایر مشکلات تنفسی است.
درمان قطعی رفلاکس معده
در مورد بیماران با علائم خفیف یا با فراوانی اندک، استفاده از آنتی اسیدها و تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن، قطع سیگار و بالا بردن سر تختخواب، منطقی است.
برای بیماران با علائم شدیدتر رفلاکس، درمان قطعی ضرورت دارد.
-
رعایت فاصله غذا خوردن و خواب
خوردن غذا کمی قبل از خواب باعث وجود آمدن اختلالات خواب می شود و از طرفی این موضوع باعث رفلاکس معده نیز خواهد شد.
بهتر است بین صرف غذا و خواب حدود 3 ساعت فاصله زمانی وجود داشته باشد تا دستگاه گوارش عملیات هضم و جذب را به خوبی انجام داده و معده قبل از خواب خالی باشد.
-
اصلاح وضعیت خواب
پس از غذا تا یک ساعت از درازکشیدن پرهیز کنید. اگر نیاز به استراحت دارید، یکی دو بالش زیر سرتان بگذارید تا زاویه مری به معده حدود ۴۵ درجه باشد.
استفاده از بالش مناسب تا حدودی جلوی رفلاکس شبانه را می گیرد. شبها نیز اگر به پشت میخوابید، از بالش بیشتر یا بلندتر استفاده کنید و اگر به پهلو میخوابید به پهلوی چپ بخوابید.
-
درمان قطعی رفلاکس معده با جوش شیرین
جوش شیرین مزایای زیادی برای رفلاکس معده دارد. از آنجا که پایه است و اسیدی نیست، می تواند به راحتی در درمان اسید معده تاثیر داشته باشد، اما از آنجا که می تواند اسید معده را کاهش دهد، باید به اندازه کافی مصرف شود.
½ فنجان جوش شیرین را با ¼ فنجان آب مخلوط کنید. چند دقیقه بعد باید احساس سوزش داشته باشید. این نوشیدنی را تا زمانی که به طور کامل مشکل تان از بین رود مصرف کنید.
این کار به این دلیل است که تولید اسید معده تان به اندازه شود و به حل ریشه ای کمک می کند. جوش شیرین یک جایگزین طبیعی و سالم برای داروهای ضد قارچی سنگین است.
-
زیره برای اسید معده
دانه زیره سبز میتواند به مقابله با رفلاکس اسید معده کمک کند. زیره باعث هضم غذا میگردد و از اسیدیته شدن و تولید گاز معده جلوگیری میکند.
یک قاشق چایخوری از دانههای زیره را در یک فنجان آب بجوشانید. اجازه دهید 5 دقیقه جوشانده شود. این دمنوش را صبحها و بعد از غذا برای چند روز بنوشید تا متوجه بهبودی شوید.
استفاده از دانههای زیره در غذا به هنگام پختن، یکی دیگر از روشهای استفاده از زیره برای درمان رفلاکس معده میباشد.
-
عسل برای درمان رفلاکس معده
مخلوط آب گرم و عسل خاصیت قلیایی دارد که باعث خنثی کردن اسید معده می شود. همچنین عسل دارای آنتی اکسیدان های طبیعی است که به سلامت سلول های معده کمک می کند.
-
آب آلوئه ورا برای رفع ریفلاکس معده
آلوئه ورا به دلیل خواص ضد التهابی که دارد، به التهاب و تسکین معده و مری کمک میکند و اثرات رفلاکس معده را کاهش و تسکین می دهد.
یک چهارم فنجان آب آلوئه ورا را حدود 20 دقیقه قبل از هر وعده غذایی بنوشید.
نکته: آب آلوئه ورا را بیش از حد مصرف نکنید، زیرا ممکن است که اثر ملین داشته باشد.
-
چای زنجبیل
زنجبیل میتواند حرکت زدگی را تسکین و جریان خون را بهبود دهد. بیماریهای قلبی را دور میکند، سیستم ایمنی را بهبود میدهد و به مبارزه با عفونتهای باکتریایی کمک میکند.
به علاوه به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی برای درمان رفلاکس معده شگفت انگیز است.
رژیم غذایی برای رفلاکس معده
رژیم غذایی نقش مهمی در کنترل علائم رفلاکس معده به مری دارد و اولین راه درمانی است که برای مبتلایان به این مشکل پیشنهاد می شود.
برخی از مواد غذایی باعث می شوند اسفنکتر مری شل شده و روند هضم غذا را به تأخیر بیندازد.
غذاهای غنی از فیبر
فیبر می تواند اسید معده را جذب کرده و علائم رفلاکس اسید معده به مری را کاهش دهد. از طرفی دیگر، مصرف فیبر سبب میشود که غذا مدت بیشتری در معده بماند و در نتیجه احساس گرسنگی کمتر شود.
در نتیجه مواد غذایی در معده وقت بیشتری برای هضم کامل را خواهند داشت.
غذاهایی با فیبر بالا
- غلات سبوسدار مانند جو دوسر و برنج قهوه ای
- سبزیجات
- آجیل ها و مغزها و ...
همچنین خوردن غذاهایی که حاوی آب زیادی هستند مانند کرفس، خیار، کاهو، هندوانه، دمنوشهای گیاهی و انواع سوپ می توانند اسید معده را رقیق و تضعیف کنند.
غذاهایی با خاصیت ضد التهابی
مواد غذایی که خاصیت ضد التهابی داشته باشد، میتوانند علائم التهاب ناشی از رفلاکس اسید معده را کاهش دهد.
غذاهای تشدید کننده رفلاکس معده
- قهوه
- انواع فست فودها
- غذاهای پُرچرب
- گوجه و مرکبات
- نوشیدنیهای گازدار
- الکل
- جویدن آدامس
- لبنیات پر چرب
- آبمیوه های ترش
نقش اضطراب در ریفلاکس اسید معده
اضطراب ممکن است برخی از علائم رفلاکس معده را بدتر کند. اگر شک دارید که اضطراب علائم شما را بدتر می کند، در مورد راهکارهای تسکین آن با پزشک فوق تخصص گوارش صحبت کنید.
برخی از کارهایی که می توانید برای کاهش اضطراب انجام دهید عبارتند از:
- ارتباطات خود را با تجربیات، افراد و مکان هایی که باعث اضطراب شما می شوند، محدود کنید.
- روشهای تمدد اعصاب مانند مراقبه یا تمرینات تنفسی عمیق انجام دهید.
- عادات خواب، ورزش روزمره یا سایر رفتارهای زندگی خود را سامان دهید.
اگر پزشک مشکوک به وجود اختلال اضطراب در بیمار باشد، ممکن است بیمار را برای تشخیص و درمان به یک متخصص بهداشت روان ارجاع دهد. درمان اختلال اضطرابی می تواند شامل دارو، گفتار درمانی یا ترکیبی از هر دو باشد.
تفاوت بین رفلاکس معده و سوزش سر دل
سوزش سر دل یکی از علائم رایج رفلاکس معده است.
اکثر مردم هر از چندگاهی آن را تجربه می کنند و به طور کلی وقوع گاه به گاه آن باعث نگرانی نمیشود. اما اگر بیش از دو بار در هفته سوزش سر دل دارید، ممکن است مبتلا به رفلاکس معده باشید.
رفلاکس معده نوعی ریفلاکس اسیدی مزمن است که در صورت عدم درمان می تواند عوارض جدی ایجاد کند.
عوارض احتمالی ریفلاکس اسید معده
در بیشتر افراد، رفلاکس معده عوارض جدی ایجاد نمی کند. اما در موارد نادر، می تواند منجر به مشکلات جدی یا حتی تهدید کننده زندگی شود.
عوارض احتمالی ریفلاکس شامل:
- ازوفاژیت یا التهاب مری.
- تنگی مری که در صورت باریک شدن یا سفت شدن مری اتفاق می افتد.
- مری بارت که شامل تغییرات دائمی در پوشش مری است.
- سرطان مری که بخش کوچکی از افراد مبتلا به مری بارت را مبتلا می کند.
- آسم، سرفه مزمن یا سایر مشکلات تنفسی که ممکن است در صورت وارد شدن اسید معده به ریه ها ایجاد شود.
- فرسایش مینای دندان، بیماری لثه یا سایر مشکلات دندانی
برای کاهش احتمال بروز عوارض، بهتر است که در زمان مناسب اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان علائم را انجام دهید.
برای کاهش اسید معده چه بخوریم؟
کلام آخر
اگر گهگاه سوزش سر دل را تجربه می کنید، تنها نیستید.
درمان این موارد گاه به گاه با آنتی اسیدهای بدون نسخه و برخی تغییرات در شیوه زندگی، مانند چند ساعت انتظار برای دراز کشیدن بعد از غذا خوردن، می تواند باعث تسکین شود.
اما اگر بیش از دو بار در هفته دچار سوزش سر دل میشوید و به نظر نمیرسد تغییرات کوچک در سبک زندگی چیزی را برطرف کند، ممکن است با بیماری ریفلاکس سر و کار داشته باشید.
توصیه آخر ما به خوانندگان، استراحت به میزان کافی و کاهش استرس است که باعث کاهش ترشح اسید معده و کاهش ریفلاکس و علائم ناخوشایند آن می شود.