چکیده
گرفتگی بینی یا کیپ شدن بینی زمانی اتفاق می افته که در حفره بینی تورمی به وجود بیاد که به تجمع مخاط منجر بشه. در نتیجه، نفس کشیدن به طور طبیعی سخت میشه. این مشکل غالبا با سرماخوردگی، آنفولانزا، و واکنش‌های حساسیتی (آلرژی) در ارتباط است.
ما در این مقاله از مجله سلامت علت گرفتگی بینی، درمان گرفتگی بینی رو بررسی کردیم پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
علت گرفتگی بینی چیست؟
-
رینیت آلرژیک
از علل بسیار شایع گرفتگی بینی بوده و همراه با عطسه، آبریزش، خارش بینی، ته حلق و چشم میباشد. آلرژی میتواند سبب تورم شاخکهای بینی شود. آلرژی ممکن است فصلی یا دایمی باشد. در نوع فصلی آلرژنهای گیاهی مانند گرده ها دخیل هستند. در نوع دایمی آلرژنهایی مانند قارچهای موجود در منزل، حیوانات خانگی مانند سگ و گربه، قطعات بدن سوسک و بویژه موجوداتی ریز بنام مایت نقش دارند. مایت در رختخواب زندگی و از تکه های جدا شده پوست بدن ما تغذیه میکند.
-
رینیت غیرآلرژیک
علایم آن شبیه رینیت آلرژیک بوده و اغلب بعلت مواد آلوده کننده و محرک موجود در محیط مانند دود سیگار ایجاد میشود.
-
پولیپ بینی
بسیاری از بیماران پولیپ را معادل انحراف بینی میدانند در حالیکه این دو ربطی بهم ندارند. پولیپ ناشی از التهاب مزمن مخاط بینی و سینوس بویژه سینوزیت بوده و ممکن است یک یا دوطرفه باشد. در معاینه بصورت توده ای با رنگ صورتی یا قرمز دیده میشود. پولیپ ممکن است همراه سینوزیت مزمن، سینوزیت قارچی آلرژیک، آسم و یا انواعی از بیماریهای نقص ایمنی در بچه ها دیده شود.
-
تنگی دریچه بینی
بینی دارای دریچه های خارجی و داخلیست که جریان هوای داخل بینی را تنظیم میکنند. هنگامیکه با یک انگشت پوست کناره بیرونی بینی را به سمت خارج میکشید، بعلت بازتر شدن دریچه، احساس تنفس بهتری خواهید داشت. تنگی دریچه بینی بعلل مختلف ایجاد میشود انحراف تیغه بینی ، تورم شاخکها و بویژه جراحی زیبایی. در جراحی زیبایی بینی یا رینوپلاستی اگر بینی زیاد جمع و کوچک شود، باعث تنگی دریچه و تنگی فضای داخل بینی میشود.
-
نقش سینوزیت در گرفتگی بینی
سینوزیت ممکن است بصورت حاد یا مزمن سبب ایجاد علائم شود. غیر از گرفتگی، علائم دیگری چون ترشح ته حلق، کاهش بویایی، درد صورت، سردرد، سرفه، بوی بد دهان و گاه پولیپ دیده میشود.
گاه سینوزیت به علت قارچ ایجاد میشود که درمان این نوع بسیار مشکل تر بوده و نیازمند جراحیست.
-
بزرگی آدنویید یا لوزه سوم
مهمترین علت گرفتگی بینی در کودکان بوده و همراه با تنفس دهانی و خرخر در بچه هاست.
-
تورم شاخکهای بینی
وظیفه شاخک ها گرم و مرطوب کردن هوای تنفسی است. این شاخکها ممکن است به علل مختلف مانند آلرژی متورم شده و راه تنفسی بینی را ببندند.
-
آبسه و هماتوم تیغه بینی
بدنبال ضربه بینی و بطور ناگهانی موجب گرفتگی بینی همراه با درد میشود. این ضایعه نیازمند درمان اورژانس میباشد. در غیر اینصورت خطر از بین رفتن تیغه بینی و حتی عفونت پرده مغز یا مننژیت وجود دارد.
-
چسبندگی یا سینشیا در بینی
بدنبال ضربه یا جراحی ممکن است چسبندگی مخاط بینی ایجاد و موجب گرفتگی شود.
-
نقش داروها در ایجاد گرفتگی بینی
برخی داروها میتوانند موجب تورم مخاط بینی و گرفتگی شوند. مهمترین نمونه، بعضی قطره های بینی هستند که متاسفانه اغلب بدون نسخه در داروخانه ها قابل تهیه هستند. مانند : نفازولین، فنیل افرین، اکسی متازولین و نامهای تجاری دیگر. مصرف این داروها در بینی بیش از چهار روز توصیه نمیشود.
-
ایمن شدن در برابر سرما
بینی دمای هوایی را که وارد ریه‌ها میشود، تنظیم میکند. حتی زمانی که در هوای سرد قرار می‌گیرید بینی تلاش میکند دمای هوای طبیعی ورودی به ریه‌ها را حفظ کند. بنابراین در صورتی که دمای هوا سردتر یا گرم‌تر از حد متعادل بینی باشد، باعث گرفتگی بینی و آبریزش مخاط‌های آن میشود.
سرما با افزایش و غلیظ شدن مخاط‌های بینی و ریه باعث گرفتگی شده و در این شرایط بافت بینی تحریک و منجر به بروز واکنش حساسیت زا میشود. درست است که هوای سرد، گرفتگی بینی را ایجاد و تشدید میکند، ولی با رعایت اصولی میتوانید این وضعیت را بهبود ببخشید.
علائم گرفتگی بینی
وقتی شخصی دچار گرفتگی بینی میشود، عوارض و علائم دیگری هم به سراغش خواهند آمد. عطسه و آبریزش بینی از نمونه مواردی است که با گرفتگی بینی به وجود می‌آیند. گرفتگی بینی در بعضی از افراد همراه با سردرد است. هر چند که هیچ‌کس دوست ندارد، بینی کیپ و گرفته‌ای داشته باشد، اما این مشکل واقعا مشکلی جدی و پیچیده نیست.
البته در صورتی که نشانه‌ها و علائم بیماری طولانی شد، لازم است که به پزشک مراجعه شود. مدت زمانی که طول می‌کشد، از شر گرفتگی بینی خلاص شویم تاحدزیادی به علت و ریشه‌ی این مشکل وابسته است. بیشتر افرادی که به خاطر سرماخوردگی دچار چنین وضعی می‌شوند، در طی ۱۰ روز بهبود پیدا میکنند. اگر علائم و عوارض بیش از ۱۰ روز طول کشید، بهتر است به پزشک مراجعه شود. بنا به علت گرفتگی بینی، عوارض مختلفی افراد را تهدید میکند. برای مثال گرفتن بینی ناشی از عفونت‌های ویروسی باعث عفونت گوش، سینوزیت و برونشیت میشود.
در صورتی که علائم و عوارض زیر را در خود مشاهده کردید، باید بدانید که داستان از گرفتگی بینی کمی جدی‌تر شده است:
- ترشح مخاط سبزرنگ از بینی
- درد در ناحیه‌ی صورت
- گوش درد
- سردرد
- تب
- عطسه
- گرفتگی و درد قفسه سینه
درمان سریع گرفتگی بینی
با مشاهده علائم گرفتگی بالا حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا از وجود عفونت میکروبی جلوگیری کنید. در ادامه به روش‌هایی برای درمان خانگی گرفتگی بینی اشاره شده است.
-
بهترین بخور برای گرفتگی بینی
در هنگامی گرفتگی بینی یکی از سریعترین روشهای درمان،استفاده از دستگاه بخور میباشد.بخور سرد و بخور گرم هر دو به نحوی در درمان گرفتگی بینی موثر هستند که در ادامه مزایای هر دو دستگاه را توضیح میدهیم.. دستگاه بخور گرم با افزایش دمای آب،آن را به نقطه تبخیر میرساند و بخار حاصل از دستگاه خارج میشود.استنشاق بخار آب خروجی از دستگاه باعث روان شدن مخاط بینی و کم شدن عوامل حساسیت میشود.این روش از دیرباز حتی قبل از اختراع دستگاه بخور گرم با استفاده از اجاق گاز و قابلمه مورد استفاده قرار میگرفته است.البته دقت بفرمایید که هنگاه استفاده از بخور گرم صورت خود را زیاد به خروجی بخار نزدیک نکنید زیرا با توجه به دمای بالای بخار آب احتمال سوختگی پوست وجود دارد. برای مشاهده انواع بخور گرم و بررسی قیمت آنها میتوانید اینجا کلیک کنید.
همانطور که قبلا اشاره شد یکی از دلایل گرفتگی بینی خشکی هوا است، تنفس هوای مرطوب به تسکین بافت‌ها و رگ‌های خونی ملتهب بینی و سینوس‌ها کمک میکند.رطوبت موجود در هوا باید بین 30 تا 50 درصد باشد.متاسفانه در اکثر شهرهای ایران این میزان بسیار پایین است که این عامل باعث خشکی و گرفتگی بینی میشود.با استفاده از دستگاه بخور سرد میتوانید رطوبت مورد نیاز بدن را تامین کنید.اینکار هم باعث درمان و هم باعث پیشگیری از گرفتگی بینی میشود.برای مشاهده انواه بخور سرد و بررسی قیمت آنها میتوانید اینجا کلیک کنید.
دلیل آنکه برای استنشاق مستقیم، بخور گرم را پیشنهاد میدهیم و برای تامین رطوبت هوا بخور سرد را پیشنهاد دادیم تفاوت عملکرد این دو دستگاه است.تفاوت بخور سرد و گرم این است که بخور گرم دمای آب را افزایش میداد تا به نقطه تبخیر برسد ولی بخور سرد قطرات آب را خرد میکند و به وسیله فن موجود در دستگاه در هوا میدمد.میزان خروجی بخار دستگاه بخور سرد بسیار بیشتر از دستگاه بخور گرم است.دمای بخار خروجی از دستگاه بخور سرد حدودا ده درجه است ولی دمای بخار دستگاه بخور گرم حدودا صد درجه است.
-
شستشوی بینی
برای درمان گرفتگی بینی می‌توان از شستشوی بینی با محلول آب و نمک استفاده کرد. این کار کمک میکند مخاط و دیگر مواد تحریک کننده از مجاری بینی شسته شوند و حس آرامش بسیار خوبی را برای‌تان به ارمغان می‌آورد.
برای تهیه‌ی محلول آب و نمک، کافی است ۱ قاشق چای خوری نمک بدون ید (نمک یددار میتواند باعث تحریک مجاری بینی شود) را در ۲ فنجان آب مقطر گرم حل کنید.
-
- روزانه سه مرتبه مجرای تنفسی خود را با محلولی که ساختید بشویید.همچنین شما برای شستشوی راحتتر بینی و سینوس ها میتوانید از دستگاه سینوواش استفاده کنید.برای مشاهده مشخصات و نحوه کار کردن دستگاه سینواش اینجا کلیک کنید.
-
دوش آب داغ بگیرید
استفاده از دوش آب گرم یا داغ (البته به حدی نباشد که باعث ایجاد سوختگی در بدن گردد) یکی از بهترین روش‌ها برای تسکین گرفتگی بینی است. بخاری که از دوش آب گرم بلند میشود میتواند التهاب و بافت تحریک شده را بهتر کند. اگر گرفتگی بینی شما به خاطر مخاط اضافی است، بخار میتواند به نازک شدن ترشحات کمک کند و باعث تخلیه آنها میشود.شما میتوانید وانی از آب گرم درست کنید و چند قطره روغن گیاهی به آن اضافه کنید. سر خود را با حوله بپوشانید و در آن بنشینید.
-
ماساژ
برای تکسین بینی مسدود شده و بهبود تنفس , ماساژ سوراخ های بینی یک روش ساده برای درمان گرفتی بینی است .
- گرم کردن مقداری روغن زیتون یا روغن خردل
- نشستن در یک وضعیت نیمه خم شده و به کار بردن روغن بر روی بینی خود
- فشار آوردن به انگشت شست و اشاره خود بر قسمت هایی از بینی که بالای پل بینی قرار دارند به مدت بیست ثانیه
- این چرخه را پنج بار در روز تکرار کنید و به مدت چند روز ادامه دهید.
توجه : در هنگام انجام این تمرین از طریق دهان خود نفس بکشید .
-
از کمپرس گرم استفاده کنید
کمپرس گرم هم میتواند از بیرون باعث روان‌شدن مخاط و بازشدن راه تنفس بینی بشود. استفاده از کیسه آب گرم به تسکین درد و درمان التهاب کمک میکند. این کار را تا هر وقت که نیاز بود باید تکرار کنید.
-
سینوس‌ها را تخلیه کنید
تنقیه بینی و تخلیه‌ی مواد گرفتارشده در درون این عضو حیاتی بدن هم راه دیگری است که میتوانید علی‌رغم خوشایند نبودن امتحان کنید. برای تنقیه باید از ابزاری مانند قوری استفاده کنید که برای تخلیه‌ی مخاط از بینی طراحی شده است. سازمان جهانی غذا و دارو (FDA) توصیه میکند که برای پرکردن دستگاه تنقیه از آب مقطر یا استریل برای تخلیه‌ی بینی استفاده کنید. روش کار هم به این صورت است که: قسمت نوک قوری تنقیه را روی سوراخ بینی قرار می‌دهید و قوری را کج می‌کنید تا آب از آن وارد سوراخ بینی‌تان بشود. این کار باعث میشود که آب از یک سوراخ بینی وارد شده و از سوراخ دیگر خارج شود و گرفتگی بینی از بین برود. حدود یک دقیقه این کار را برای هریک از سوراخ‌ها ادامه بدهید.
خرید مخاط کش-
سیر
سیر یکی دیگر از روش های خوب برای درمان گرفتگی بینی است. سیر دارای خواص ضد احتقان است، همچنین به کاهش علائم التهابی و تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارز با عفونت کمک می کند.
یک فنجان آب جوش را با چهار حبه سیر مخلوط کرده و تا سه دقیقه بجوشانید، سپس نیم قاشق چای خوری پودر زرچوبه به آن اضافه کنید، شما همچنین می تونید پودر فلفل سیاه را به آن اضافه کنید. این مخلوط را یک بار در روز بخورید.
روش دیگر، له کردن پنج حبه سیر و اضافه کردن دو قاشق چای خوری عسل و خوردن آن سه بار در روز. همچنین می توانید از سیر تازه در پخت و پز خود استفاده کنید که به تکسین گرفتگی و ناراحتی کمک می کند.
-
برگ بادرنجویه برای درمان گرفتگی بینی
چند برگ بادرنجویه را بشویید و آنها را در یک قوری قرار دهید. یک لیوان آب را به قوری اضافه کنید. بگذارید سرد شود. این مخلوط را بیش از 4 بار در هر روز غرغره کنید.
-
استفاده از داروهای ضداحتقان
داروهای ضداحتقان هم برای کاهش میزان التهاب و دردی که در مجرای بینی ایجاد میشود، بسیار مفید هستند. داروهای ضد احتقان طبیعی در بازار موجود است با خریداری و استفاده از آن ها می توانید از شر گرفتگی بینی خلاص شوید.
توصیه هایی برای درمان گرفتگی بینی
- برای حفظ آب بدن و همچنین نرم کردن مخاط بینی، در طول روز آب بیش‌تری بنوشید.
- برای درمان گرفتگی بینی در خانه سوپ مرغ درست کنید و نوش جان نمایید.
- برای مبارزه با التهاب غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ بخورید.
- برای تقویت دستگاه ایمنی‌تان ویتامین C بیش‌تری مصرف کنید.
- چند روز بیشتر استراحت کنید تا بدن‌تان برای بازیابی خود قدرت بیش‌تری داشته باشد.
- برای درمان گرفتگی بینی هوای داخل خانه‌تان را به اندازه‌ی کافی مرطوب نگه دارید.
- برای پیشگیری از وخیم‌تر شدن وضعیت‌تان از مواد آلرژی‌زا دوری کنید.
- برای کاهش مخاط از مصرف برخی غذاهای خاص نظیر محصولات لبنی، غلات، قند، سیب زمینی، و دیگر سبزیجات نشاسته‌دار خودداری کنید.
- برای پاک کردن مجاری بینی‌تان از مخاط و درمان گرفتگی آن، ورزش را در برنامه‌ی کارهای روزانه‌تان قرار دهید.
