اصول تزریق انسولین

چکیده

همه ما با انسولین آشنایی داریم و میدونیم تزریق انسولین برای کسایی که دیابت نوع 1 دارن چقدر حیاتیه، چرا که بدن این افراد انسولین نمیسازه و اونها باید انسولین مورد نیازشون رو به صورت تزریق وریدی به بدن خود برسونن.
ولی نکته مهمی که وجود داره، نحوه تزریق انسولین و محل تزریق انسولین هست.

ما دراین مقاله از مجله سلامت دکتر مهندس انسولین و از انواع انسولین تا اصول تزریق انسولین رو بررسی کردیم پس تا آخر مقاله با ما همراه باشید.

انسولین چیست؟

انسولین هورمونی است که به تنظیم مقدار قند در خون کمک می‌کند.

زمانی که فرد غذا می‌خورد، دستگاه گوارش غذا را به قندی ساده به نام گلوکز تجزیه می‌کند که سطوح قند خون را افزایش می‌دهد.

پانکراس با ترشح انسولین به این شرایط واکنش نشان می‌دهد که قند را از جریان خون به سمت سلول‌های بدن هدایت می‌کند تا به عنوان منبع انرژی استفاده شود.

همچنین بدن مقداری از قند اضافه را نیز در کبد ذخیره می‌کند. دیابت نوع یک حدود ۱۰ تا  ۱۵ درصد کل دیابت را شامل می‌شود.

در این گروه  از بیماران به دلایل گوناگونی تخریب سلول های مترشح کننده انسولین در پانکراس به نام سلول های بتا ایجاد می شود و این سلول ها دیگر قادر به ساخت و ترشح انسولین نیستند و انسولین مورد نیاز خود را تنها از طریق تزریق آن به دست می آورند.

بنابرین اصول تزریق انسولین برای این دسته از بیماران اهمیت می یابد.

انواع انسولین بر حسب زمان اثر گذاری

چهار گروه اصلی انسولین در حال حاضر در بازارهای جهانی دارو وجود دارد و مورد استفاده بیماران دیابتی قرار می گیرند. این چهار گروه اصلی شامل انسولین سریع الاثر، انسولین کوتاه اثر، انسولین متوسط اثر و انسولین طولانی اثر است.

• انسولین کوتاه اثر:

  این انسولین برای استفاده قبل از وعده های غذایی طراحی شده است، اما دیرتر از انسولین سریع الاثر فعالیتش را شروع می کند.

• انسولین سریع الاثر:

  پنج تا ۱۵ دقیقه بعد از تزریق اثر خود را بر قندخون می گذارد، اوج اثرشان یک تا دو ساعت بعد از تزریق است و معمولا این اثر ۴ تا ۶ ساعت بعد باقی می ماند.

• انسولین متوسط اثر:

  این نوع انسولین جذب آهسته تری دارد و مدت اثرش بیشتر طول می کشد. انسولین های متوسط اثر معمولا برای کنترل قندخون در زمان ناشتایی، در طول شب و بین وعده های غذایی کاربرد دارد.

• انسولین طولانی اثر:

اثر این انسولین، یک، یک و نیم و دو ساعت بعد از تزریق شروع می شود و اوج اثر آن چند ساعت بعد است. طول اثر انسولین Detemir حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت و انسولین Glargine حدود ۲۴ ساعت طول می‌کشد.

بهترین محل برای تزریق انسولین

یکی از مهم ترین اصول تزریق انسولین، تشخیص محل تزریق آن است. بهترین محل جایی است که بافت عضلانی آن منطقه کمتر باشد. شکم راحت ‌ترین مکان برای تزریق انسولین است و بسیاری از بیماران دیابتی بویژه کودکان بدون نیاز به فرد دیگر می‌توانند دارو را به خود تزریق کنند.

محل درست تزریق انسولین در بازو (روش صحیح تزریق انسولین در بازو) :

محل درست تزریق انسولین در بازو به فاصله ی ۴ انگشت از کتف و ۴ انگشت از آرنج پائین تر تزریق باید انجام شود. همچنین می توانید دست خود را بر روی شانه دیگر خود قرار دهید و تزریق را بر روی برآمدگی بازو انجام دهید.

با چه زاویه ای باید تزریق انجام شود؟ برای تزریق باید دست خود را عمود قرار دهید که مایع انسولین زیر پوست وارد نشود، یعنی۹۰ درجه.

محل درست تزریق انسولین در ران (روش صحیح تزریق انسولین در ران) :

فرض کنید که دست خود را در جیب شلوارتان قرارد داده اید در این ناحیه شما می توانید در ران خود انسولین تزریق کنید.

محل درست تزریق انسولین در شکم (روش صحیح تزریق انسولین در شکم) :

توجه کنید که قسمت بالا و زیرناف نباید انسولین تزریق کرد. در صورت تزریق در این مکان اتفاق نا هنجاری نمی افتد، اما دو مکان جای مناسبی برای تزریق انسولین نیست. جای مناسب در فاصله ی ۴ انگشت دو طرف ناف می باشد.

نحوه تزریق انسولین

انسولین یک داروی حیاتی برای بیماران دیابتی می باشد، پس آن را با دقت تزریق کنید.
یکی دیگر از اصول تزریق انسولین ، انتخاب وسیله مناسب برای تزریق می باشد.

دو وسیله برای تزریق انسولین استفاده می شود:

قلم انسولین :  قلم انسولین مراحل آماده سازی و تنظیم دوز مورد نظر دارو را تسهیل می کند . هم اکنون مدل های مختلفی از قلم در بازار وجود دارد.

سرنگ انسولین: سرنگ انسولین یک روش مرسوم برای تزریق است. چون قلم یک وسیله مکانیکی است و در برخی موارد نادر ممکن است به درستی عمل نکند، بهتر است که با سرنگ و چگونگی استفاده از آن آشنا شوید.

• دست های خود را به دقت بشویید و خشک کنید.
• پوست باید قبل از تزریق تمیز باشد، در صورت نیاز پوست را با آب گرم و صابون بشویید و خشک کنید.
• درپوش شیشه انسولین را ضدعفونی کنید.
• بعد از برداشتن درپوش محافظ از پیستون سرنگ، دوز مناسب انسولین مورد نیاز را از سرنگ بیرون بکشید (این کار سبب ورود هوا به سرنگ میشود). بعد از برداشتن درپوش سوزن، آن را وارد شیشه انسولین کنید و پیستون سرنگ را به طرف جلو بفشارید (این کار سبب خروج هوایی می شود که در مرحله قبل کشیده بودید).
• شیشه انسولین را معکوس کنید و پیستون را به آرامی بیرون بکشید، دوز مناسب انسولین را تنظیم کنید، سپس سرنگ را از شیشه انسولین بیرون بیاورید.
• اگر شما حباب های هوا را در سرنگ دیدید، سر سوزن را به سمت بالا نگهدارید، چند بار با انگشت به بدنه سرنگ ضربه بزنید، پیستون را به جلو هل دهید، این کار حباب ها را خارج می کند.
• هم اکنون سرنگ برای تزریق آماده است.
• یکی دیگر از اصول تزریق انسولین، آماده سازی محل تزریق می باشد. به این صورت که باید ۲ و نیم الی ۵ و نیم سانتیمتر از پوست محل تزریق را با دست گرفته و به سمت بالا بکشید به طوری که از لایه‌های زیرین پوست فاصله بگیرید، سپس در آن قسمت که چربی پوست قرار دارد دارو تزریق کنید.
• با دست دیگر سرنگ را مانند مداد بگیرید و سوزن را به طور عمودی وارد پوست کنید و پیستون را تا آخر فشار دهید.

توصیه های مهم در اصول تزریق انسولین

• کارشناسان توصیه می‌کنند افراد دیابتی حتماً سطح قند خون خود را به طور مرتب کنترل کنند و از پزشک خود در خصوص چگونگی تنظیم دوز مناسب انسولین، تکنیک‌های تزریق، چرخه جذب انسولین و سایر موارد اطلاعات کسب کنند و آن را به نزدیکان خود نیز آموزش دهند تا در صورت بروز حوادث اورژانسی بتوانند کمک رسانی سریع و درستی داشته باشند.

• نگهداری انسولین بسیار مهم است. انسولین‌ها تا زمانی که مصرف نشده ‌است، حتما باید در یخچال نگه ‌داشته شود.
• محل را پس از تزریق ماساژ ندهید، ولی یک فشار کوچک برای جلوگیری از جذب سریع انسولین مناسب است.
• بعد از یک بار استفاده از سوزن، باید آن را دور انداخت زیرا آلوده به میکروب و گرد و غبار شده است.
• شما باید همیشه تاریخ انقضای نوشته شده روی ویال یا کارتریج انسولین را بررسی کنید.
• در اصول تزریق انسولین متوجه شدیم که انتخاب محل تزریق بسیار مهم است ، به همان میزان تغییر محل تزریق نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به عنوان مثال در زمان صبحانه تزریق را در یک سمت شکم انجام دهید و در زمان نهار در سمت دیگر آن و در زمان شام در ناحیه ران این کار را انجام دهید.
• اگر انسولین در معرض نور خورشید قرار گرفته باشد، گاه تغییر رنگ قهوه ای نشان می دهد که در این موارد نباید از آن استفاده کنند.

 10 داروی گیاهی پایین آورنده سریع قند خون

کلام پایانی

به طور کلی زمان مصرف قرص یا انسولین تزریقی با توجه به میزان قند خون ناشتا و سوابق بیماری فرد تعیین می شود.

پس از آن طبق تجویز پزشک یا مصرف داروهای خوراکی و با تزریق انسولین برای بیمار لازم است.

در برخی از مواقع نیز با اصلاح شیوه زندگی و مواد غذایی مصرفی، قند خون بیمار کنترل شده و نیاز به مصرف دارو نخواهد داشت.

انجام آزمایش هوگلوبین ای ون سی HbA1C نیز یک راه دقیق تر برای تشخیص اینکه آیا بیمار نیاز به مصرف قرص یا انسولین تزریقی دارد یا نه!

در این نوع آزمایش کیفیت قند خون برای افراد دیابتی سنجیده می شود که لازم است هر دو الی سه ماه یکبار انجام شود.