فشارسنج‌های دیجیتال و عقربه‌ای هنگام اندازه‌گیری فشار خون سه عدد را نمایش می‌دهند:
- فشار خون سیستولیک (عدد بالا)
- فشار خون دیاستولیک (عدد پایین)
- تعداد ضربان قلب (PULSE یا HR)
در ادامه، معنی این اعداد، مقادیر طبیعی آنها، و مشکلات احتمالی در صورت بالا یا پایین بودن بیش‌ازحد را بررسی می‌کنیم.
۱. فشار خون سیستولیک (عدد بالا)
این عدد نشان‌دهنده فشاری است که خون در هنگام انقباض قلب به دیواره شریان‌ها وارد می‌کند.
🔹 محدوده طبیعی: 90 تا 120 mmHg
🔻 اگر کمتر از 90 باشد (افت فشار خون):
- احتمال افت فشار خون مزمن
- ضعف، سرگیجه، غش
- مشکلات تیروئیدی
- خونریزی داخلی یا کمبود مایعات بدن
🔺 اگر بیشتر از 140 باشد (فشار خون بالا - هایپرتانسیون):
- احتمال بیماری قلبی و عروقی
- افزایش ریسک سکته مغزی و حمله قلبی
- فشار به کلیه‌ها و افزایش خطر نارسایی کلیوی
⚠️ فشار خون بالای 180 سیستولیک یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
۲. فشار خون دیاستولیک (عدد پایین)
این عدد نشان‌دهنده فشاری است که خون در هنگام استراحت قلب به دیواره شریان‌ها وارد می‌کند.
🔹 محدوده طبیعی: 60 تا 80 mmHg
🔻 اگر کمتر از 60 باشد (افت فشار دیاستولیک):
- کاهش خون‌رسانی به مغز و اندام‌ها
- احتمال کم‌آبی شدید بدن
- نارسایی قلبی یا مشکلات دریچه‌ای قلب
- ضعف، سرگیجه و غش
🔺 اگر بیشتر از 90 باشد (افزایش فشار دیاستولیک):
- افزایش خطر سکته مغزی
- فشار بالا روی عروق و احتمال آسیب به کلیه‌ها
- سخت شدن دیواره شریان‌ها (آترواسکلروزیس)
⚠️ اگر فشار دیاستولیک از 120 بالاتر برود، وضعیت بسیار خطرناکی است و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
۳. تعداد ضربان قلب (PULSE یا HR)
این عدد تعداد ضربان قلب در دقیقه را نشان می‌دهد.
🔹 محدوده طبیعی در حالت استراحت: 60 تا 100 ضربان در دقیقه
🔻 اگر کمتر از 60 باشد (برادی‌کاردی – ضربان قلب کند):
- احتمال مشکلات قلبی (مانند بلوک قلبی)
- کم‌کاری تیروئید
- مصرف بیش‌ازحد داروهای کاهش‌دهنده فشار خون
- در ورزشکاران حرفه‌ای، این مقدار می‌تواند طبیعی باشد
🔺 اگر بیشتر از 100 باشد (تاکی‌کاردی – ضربان قلب بالا):
- استرس، اضطراب یا کم‌آبی بدن
- کم‌خونی
- بیماری‌های قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی
- مصرف بیش‌ازحد کافئین یا داروهای محرک
⚠️ اگر ضربان قلب از 130-140 بالاتر برود (در حالت استراحت)، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
جدول خلاصه محدوده طبیعی و خطرناک برای هر عدد فشارسنج
| عدد نمایش داده‌شده در فشارسنج | محدوده طبیعی | کمتر از حد نرمال (افت فشار/ضربان) | بیشتر از حد نرمال (فشار یا ضربان بالا) |
|---|---|---|---|
| فشار خون سیستولیک (عدد بالا) | 90 - 120 mmHg | افت فشار خون، کاهش خون‌رسانی به مغز، ضعف و غش | افزایش خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیوی |
| فشار خون دیاستولیک (عدد پایین) | 60 - 80 mmHg | کاهش خون‌رسانی به اندام‌ها، نارسایی قلبی | سخت شدن عروق، افزایش خطر سکته مغزی |
| تعداد ضربان قلب (PULSE) | 60 - 100 bpm | کندی ضربان قلب، مشکلات قلبی | افزایش ضربان، استرس، کم‌آبی، کم‌خونی، بیماری‌های قلبی |
چند نکته مهم درباره اندازه‌گیری فشار خون
✅ قبل از اندازه‌گیری:
- ۵ دقیقه در حالت نشسته استراحت کنید.
- از ۳۰ دقیقه قبل قهوه، چای یا سیگار مصرف نکنید.
- هنگام اندازه‌گیری صحبت نکنید.
✅ تکرار اندازه‌گیری:
- اگر فشار بالا یا پایین بود، چند دقیقه صبر کنید و دوباره اندازه بگیرید.
- بهترین زمان برای اندازه‌گیری فشار، صبح قبل از صبحانه و شب قبل از خواب است.
✅ اندازه‌گیری در هر دو دست:
- اگر اختلاف فشار بین دو دست زیاد بود (بیش از ۱۰ mmHg)، احتمال وجود مشکل قلبی-عروقی وجود دارد.
نتیجه‌گیری
اعداد نمایش داده‌شده در فشارسنج اطلاعات مهمی درباره وضعیت سلامت قلب و عروق ما می‌دهند. فشار سیستولیک (عدد بالا) و دیاستولیک (عدد پایین) در محدوده طبیعی، نشان‌دهنده سلامت قلب است، اما اگر این اعداد بیش‌ازحد بالا یا پایین باشند، می‌توانند نشانه بیماری‌های قلبی، کلیوی یا اختلالات دیگر باشند. همچنین، تعداد ضربان قلب نیز باید در محدوده طبیعی باشد، زیرا افزایش یا کاهش شدید آن می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین، اندازه‌گیری منظم فشار خون و آگاهی از اعداد آن می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کند.
