کار با دستگاه قند خون | قند خون نرمال برای افراد مختلف چقدر است؟

چکیده

هنوزم میری آزمایشگاه تا قند خونت رو چک کنی؟ دستگاه تست قند خون گرفتی و نمیدونی چطور ازش استفاده کنی؟

الان فقط کافیه اراده کنی تا بتونی قند خون خودت و اعضای خانواده رو اندازه بگیری اون هم با استفاده از دستگاه تست قند خون.

ما اینجاییم تا شما رو با کار با دستگاه قند خون آشنا کنیم، پس تا آخر این مقاله با ما باش.

آموزش تصویری نحوه استفاده از دستگاه تست قند خون

دستگاه تست‌ قند خون چیست؟ 

دستگاه تست قند خون یا گلوکوزمتر یا گلوکومتر، در واقع یک وسیله پزشکی است برای اندازه گیری غلظت گلوکز در خون. این وسیله جزو وسایل ضروری پزشکی در خانه برای هر فرد مبتلا به دیابت یا هیپوگلیسمی می باشد.

چرا باید قند خونتان را تست کنید؟ 

تست قند خون ( یا نظارت بر گلوکز خون ) اطلاعات مفیدی را برای مدیریت دیابت فراهم می کند و می تواند به شما کمک کند:

• قضاوت کنید که چگونه به اهداف کلی درمان رسیده اید.
• درک کنید که چگونه رژیم غذایی و ورزش بر سطح قند خون تاثیر می گذارند.
• درک کنید که چگونه عوامل دیگری مثل بیماری و استرس، سطح قند خون را تحت تاثیر قرار می دهند.
• نظارت بر تاثیر داروهای دیابت بر میزان قند خون.
• سطوح قند خون را که بالا یا پایین هستند، شناسایی کنید.

در ادامه نحوه کار با دستگاه قند خون را به شما آموزش می دهیم با ما همراه باشید.

آموزش صحیح استفاده از دستگاه تست قند خون

فرقی نمی‌کند یک بار یا چند بار در روز از دستگاه گلوکومتر استفاده می‌کنید، لازم است برای دقیق بودن نتیجه، طرز صحیح استفاده از دستگاه را بشناسید.

براساس سایت uptodate از آنجایی که دستورالعمل‌ها ممکن است بین دستگاه‌ها متفاوت باشد، بهتر است داخل بسته را برای قندسنج خود بررسی کنید یا با ارائه‌ دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید. 

مهم است که هرگز تجهیزات نظارتی یا دستگاه های انگشتی را به اشتراک نگذارید، زیرا ممکن است منجر به عفونت شود. در ادامه مرحله به مرحله طرز استفاده از دستگاه قند خون را به بیماران درگیر با دیابت آموزش خواهیم داد:

1. ابتدا دست‌هایتان را به طور کامل با آب گرم و صابون بشوئید. سپس آن‌ها را به طور کامل با یک دستمال کاغذی خشک کنید. درصورتی که از الکل برای تمیز کردن دست‌هایتان استفاده می‌کنید، لازم است صبر کنید تا  الکل به طور کامل از روی دست‌هایتان خشک شود. 
2. با قرار دادن یک سوزن تمیز، دستگاه لنست تمیز آماده کنید. این یک وسیله فلزی برای نگه داشتن سوزن است که با استفاده از آن نوک انگشت خود را سوراخ می‌کنید. 
3. یک نوار آزمایش را از درون جعبه‌ی آن خارج کنید. بلافاصله پس از برداشتن نوار آزمایش در جعبه را ببندید تا مطمئن شوید که سایر نوار تست‌ها آلوده نمی‌شوند. 
4. تمام دستگاه‌های جدید این امکان را دارند که پیش از گرفتن نمونه خون، نوار تست قند خون را بر روی دستگاه قرار دهید. 
5. با استفاده از لنست نوک سوزن را به نوک انگشت خود بزنید تا اندکی خون بیاید. برخی دستگاه‌ها این امکان را فراهم می‌کنند که خون را از جای دیگری از بدن مثل بازو دریافت کنید. بنابراین خوب است پیش از استفاده از دستگاه دفترچه راهنما را بخوانید تا مطمئن شوید که از جای درستی خون گرفته‌اید. 
6. نخستین قطره خون را بر روی نوار آزمایش بریزید. مطمئن شوید که مقدار کافی خون برداشته‌اید. مطمئن شوید که نوار آزمایش تنها با خون و نه پوست تماس داشته است. برخی غذاها و یا داروها می‌توانند بر روی نتیجه تست تاثیر بگذارند. 
7. منتظر بمانید تا دستگاه عدد قند خون شما را نمایش دهد. عدد قندخون را در جای مطمئنی ثبت کنید. 
8. با نگه داشتن یک پنبه تمیز یا گاز روی ناحیه‌ای که از لنست استفاده کرده‌اید، خونریزی را متوقف کنید. فشار را آنقدر ادامه دهید تا خونریزی متوقف شود.

 نحوه کار با دستگاه قند خون 

در شروع، لوازم زیر را آماده کنید:

• دستگاه سنجش
• نوار تست
• دستگاه لنست (وسیله ای برای ایجاد سوراخ ریز بر پوست جهت نمونه برداری از خون)
• سوزن لنست
• پد الکلی
• پنبه

برای کار با دستگاه قند خون قطعات را بررسی کنید.

•  نوارهای تست از تاریخ انقضاء خود نگذشته باشند.
• استفاده از نوع باتری مناسب مهم است.
• جعبه نوار تست دارای کد مشخصی هستند.
• شماره کد همان است که بر روی جعبه نوار تست قرار دارد.

دفترچه راهنما و قطعات داخل کیت را بررسی کنید.

برای کار با دستگاه قند خون دفترچه راهنما ار مطالعه کنید تا تمام ویژگی های دستگاه خود را بشناسید.

چقدر خون برای تست نیاز است، نوار تست را در کجا باید قرار دهید و نتیجه در کدام قسمت خواهد بود. تمام عکس ها را بررسی کنید و متن را بخوانید و اگر سوال یا نگرانی خاصی داشتید، قبل از استفاده از دستگاه با دکترتان صحبت کنید.

پیش از کار با دستگاه قند خون، آن را امتحان کنید.

 بیشتر دستگاههای تست قند خون یک روش برای تست دستگاه دارند تا مطمئن شوید دستگاه به درستی کار میکند.

ممکن است داخل کیت یک نوار آماده برای تست اولیه دستگاه قرار داشته باشد و یا یک مایع در جعبه قرار داشته باشد که میتوان روی نوار تست ریخت و دستگاه را امتحان کرد.

این نوار داخل دستگاه قرار میگیرد و نتیجه ای که خوانده میشود، باید داخل محدوده ای باشد که داخل دفترچه ی راهنما مشخص شده است.

دست ها و ناحیه ای که میخواهید تست کنید را تمیز کنید.

 قبل از کار با دستگاه قند خون دست های خود را با آب گرم و صابون بشویید. انگشتی که میخواهید از آن تست بگیرید را با یک پنبه ی الکلی تمیز کنید. الکل خیلی زود تبخیر میشود پس نیازی به خشک کردن نیست. بگذارید ناحیه ی الکلی با هوا خشک شود.

بسیاری از دستگاههای تست قند خون در دفترچه ی راهنما قید کرده اند که نمونه را از انگشت خود بگیرید اما کیت های جدیدتر گرفتن نمونه از بازو را هم پیشنهاد داده اند.

دقت کنید که کدام یکی از این دو ناحیه برای گلوکومترتان مناسب است. درکل بند انگشت دقت بالاتری دارد.

در مواقعی که میزان قند خون ثابت است میتوانید از جاهای مختلف نمونه بگیرید اما زمانی که قند خون به سرعت در حال تغییر است (مثل بعد از ورزش، غذا خوردن و یا زمانی که بیمار هستید) این کار مناسب نیست.

آماده سازی دستگاه لنست

• پوشش لنست را بردارید و سوزن را داخل کنید.
• کلاهک سوزن را با چرخاندن آن بردارید. به هیچ عنوان سوزن را لمس نکنید!
• لنست را با دقت عوض کنید. عمق دستگاه لانست را مطابق با ضخامت پوست خود تنظیم کنید.
• دکمه انتهای لنست را فشار دهید.

آماده سازی دستگاه سنجش

 یکی از مراحل کار با دستگاه قند خون آماده سازی دستگاه سنجش است. یک نوار تست را از جعبه بیرون آورید، سپس از قسمت شکاف نوار، آن را داخل دستگاه سنجش خون کنید.

منتظر بمانید تا دستگاه نمونه را از شما درخواست کند.

دستگاه به شما علامت میدهد که چه زمانی باید قطره خون را روی نوار بریزید. ممکن است با نوشته «نمونه را روی نوار بریزید» رو به رو شوید و یا با یک نشانه به شکل قطره.

تست سطح قند خون

• دستگاه لنست را بر قسمت کناری انگشت خود قرار دهید.
• برای آزاد کردن سوزن، دکمه دستگاه لنست را فشار دهید. برای نمایان شدن یک قطره خون، انگشت خود را بفشارید.
• انتهای نوار تستی که در داخل دستگاه سنجش قرار داده اید را لمس کنید تا قطره خون بر روی نوار قرار گیرد.
• با پنبه باقی مانده خون را تمیز کنید و برای دقایقی کوتاه بر روی انگشت خود قرار دهید تا خون بند آید.

منتظر نتیجه بمانید.

دستگاه یک شمارش معکوس به شما نشان میدهد تا نتیجه تان آماده شود. دستگاه های جدیدتر در ۵ ثانیه نتیجه را به شما نشان میدهند ولی در دستگاه های قدیمی تر بین ۱۰ تا ۳۰ ثانیه طول میکشد. وقتی نتیجه آماده باشد، دستگاه با یک بوق کوتاه شما را آگاه میکند.

نتیجه را بخوانید.

پس از اتمام کار با دستگاه قند خون منتظر نتیجه بمانید. نتیجه روی صفحه دیجیتالی دستگاه گلوکومتر شما نمایش داده خواهد شد.

نتیجه بستگی دارد آزمایش را در چه زمانی از روز انجام داده اید، چقدر از آخرین وعده غذایی گذشته و در آخرین وعده چه چیزی مصرف کرده اید.

هیچ استانداردی برای همه افراد وجود ندارد. شما باید با دکتر خودتان مشورت کنید و برای قند خونتان محدوده مناسبی معین کنید.

 قند خون نرمال چند است؟  

سطح قند خون به میزان گلوکز موجود در خون اطلاق می‌شود. سطح قند خون گاهی سطح گلوکز سرم نیزنامیده می‌شود.

همانطور که قبلا اشاره کردیم میزان قند خون نرمال در طول روز متغییر است. میزان قند خون ناشتای افرادی که بیماری دیابت ندارند باید زیر 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد.

قبل از غذا میزان قندهای طبیعی خون معمولا 70-99 میلی‌گرم در دسی لیتر هستند. 2 ساعت بعد از غذا میزان قند خون نرمال باید کمتر از 140 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد.

روش اندازه گیری قند خون

نوک انگشت بیمار را با سوزن کوچک دستگاه قند خون (لانست) سوراخ کنید، نوک انگشت را فشار دهید تا خون خارج شود سپس یک قطره از خون را روی نوار تست خون قرار دهید.

در مرحله آخر نوار تست خون را داخل دستگاه گلوکومتر قرار دهید تا میزان قند خون بیمار در صفحه نمایشگرنشان داده شود. ظرف کمتر از 15 ثانیه می‌توان سطح گلوکز خون بیمار را مشاهده و اطلاعات را برای آینده ذخیره کرد.

برخی از دستگاه‌های گلوکومتر می‌توانند میانگین سطح قند خون بیمار را در طول یک دوره نشان دهند. از مزایای دیگر این دستگاه‌ها این است که جداول و نمودارهای تست‌های گذشته قابل رویت است. 

نوار تست قند خون چیست؟ 

 نوار تست قند خون یکی از اجزای اصلی دستگاه تست قند خون می‌باشد. این نوار پلاستیکی یکبارمصرف ممکن است کوچک باشد ولی نقش مهمی در کمک به افراد مبتلا به دیابت برای نظارت و کنترل دیابت دارد.

در اکثر مواقع قریب به اتفاق، هر دستگاه یک نوع نوار که مخصوص خود دستگاه است را آزمایش می‌کند. هنگامی که خون بر روی این نوار قرار می‌گیرد، با یک ماده شیمیایی به نام گلوکز اکسیداز شروع به واکنش می‌کند. این واکنش سبب تبدیل گلوکز خون به ماده‌ای دیگر به نام گلوکونیک اسید می‌شود.

در انتهای دیگر نوار تست، دستگاه جریانی را به پایانه‌های الکتریکی نوار می‌فرستد. این جریان بین پایانه‌های نوار بسته بر میزان گلوکونیک اسید تغییر کرده و بر حسب یک الگوریتم مشخصی قند خون اعلام می‌شود. 

مقدار خون مورد نیاز برای این نوار بسیار کم بوده و به ۱ تا ۲ میکرولیتر خون مورد نیاز است. تارخ انقضای این محصولات نیز پس از باز کردن بین ۳ تا ۶ ماه بوده که بسته به نوع دستگاه می‌تواند متفاوت باشد. استفاده از این نوار و دستگاه بسیار ساده بوده و شما می‌توانید این تست را در خانه نیز انجام دهید. 

دستگاه قند خون خانگی دقیق تر است یا آزمایشگاه؟ 

یکی دیگر از سوالاتی که خیلی زیاد پرسیده میشود این است که چرا قند خونی که با دستگاه تست قند خون خانگی گرفته میشود با آزمایشگاه یک مقدار تفاوت دارد و از کجا باید فهمید که این دستگاه های تست قند خون ما درست کار می‌کند ؟

با توجه به اینکه این دستگاه ها عمدتاً بر مبنای کل خون  کار می‌کند و قند خونی که ما در آزمایشگاه میدهیم بر اساس قند پلاسما هست یعنی گلبولهای قرمز خون از آن  جدا شده است. بنابراین میزان قند خون این دستگاه ها به طور طبیعی و نرمال با آزمایشگاه یک چیزی حدود ۱۵% متفاوت است. 

حالا از این مقدار ممکن است کمتر یا بالاتر باشد بنابراین نباید توقع داشت که دقیقاً همان عدد آزمایشگاه را به ما نشان دهد. البته قند خونی که در آزمایشگاه گرفته می شود دقیق تر هست اما در ساعات مختلف که ما نمی‌توانیم به آزمایشگاه مراجعه کنیم و خوبی این دستگاه این هست که قند خون را به عنوان مثال قبل و بعد از هر وعده غذایی و هر موقع که علایم افت قند داشتیم می توانیم در لحظه چک کنیم یادداشت کنیم و با پزشکمان در میان بگذاریم.

توجه به نتايج  مطالعه ای در سایت sid و تفاوت در دقت دستگاه ‌هاي گلوکومتر مختلف، توصيه مي ‌شود قبل از استفاده از اين دستگاه‌ ها و براي تصميم‌ گيري درست باليني، با استفاده از روش آنزيماتيک آزمايشگاهي کاليبره گردند.

  10 داروی گیاهی پایین آورنده سریع قند خون

کلام آخر

چک قند خون در منزل کاری نسبتاً راحت و آسان است. علیرغم این که گرفتن نمونه خون روزانه ممکن است برای برخی خوشایند نباشد، اما دستگاه‌های جدید این امکان را فراهم کرده‌اند که با کمترین درد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، قند خونتان را ارزیابی کنید.