بارداری خارج رحم

چکیده                           تخمین زمان مطالعه: 7 دقیقه 

حاملگي خارج رحمي يکي از شايع ترين موارد اورژانسي زنان و زايمان است که در طی 20 سال گذشته افزایش 4 برابری آن را شاهد بودیم. اگرچه شیوع شیوع حاملگی خارج رحمی در ایالات متحده افزایش داشته و درحال حاضر حدود ۲ درصد از حاملگي ها در ایالات متحده را تشکیل می دهد ولی میزان مرگ و میر به علت تشخیص زود هنگام کاهش یافته است.
جایگزینی تخمک لقاح یافته در هر بافت دیگری به جز دیواره داخلی یا آندومتر رحم، حاملگی خارج رحم نامیده می شود که در بیش از 95% موارد لوله های فالوپ را درگیر می کند. خطر مرگ در حاملگی خارج رحم 10 برابر بیش از زایمان واژینال و 50 برابر بیش از سقط جنین می باشد. بطوریکه می توان گفت حاملگی خارج رحمی شایع ترین علت مرگ و میر زنان باردار در سه ماهه اول حاملگی و عامل 10% مرگ و میر مادران است. بعلاوه تنها یک سوم از زنانی که یک حاملگی خارج رحمی با پارگی لوله ای داشتند می توانند در آینده فرزندی سالم به دنیا آورند (کاهش شانس حاملگی موفق بعدی). از این رو در این مقاله به بررسی شیوع این نوع حاملگی و عوامل خطر موثر در وقوع آن پرداخته می شود، تا بتوان به تشخیص زودرس و درمان حاملگی نابجا کمک کرد و پیش آگهی باروری آینده در این بیماران را بهبود بخشید.

حاملگی خارج رحم چیست؟

در حاملگی طبیعی و نرمال، تخمک توسط اسپرم در یکی از لوله های فالوپ که تخمدان را به رحم متصل می کند، لقاح می یابد. سپس تخمک لقاح یافته به رحم انتقال پیدا کرده و در دیواره داخلی رحم یا همان آندومتر مستقر شده یا به اصطلاح لانه گزینی می کند و در آنجا رشد می نماید. در حاملگی خارج رحم تخمک بارور شده، بنا به دلایل مختلف مثل آسیب دیدگی، چسبندگی یا مسدود بودن لوله های رحمی یا هر دلیل دیگری نتوانسته خود را به رحم رسانده در نتیجه خارج از محیط رحم (اکثرا در لوله فالوپ، یا حفره شکمی مثل تخمدان یا گردن رحم یا حتی محل زخم سزارین قبلی) لانه گزینی کرده و شروع به رشد می نماید. که تنها راه برطرف کردن حاملگی خارج رحم، پایان دادن به بارداری می باشد. از آنجاکه اکثر بارداری های خارج رحمی در یکی از لوله های رحم رخ می دهند به آن بارداری لوله ای نیز گفته می شود. براساس گزارشی از سازمان جهانی بهداشت 4.9 درصد از مرگ مادران، ناشی از حاملگی خارج رحمی است. این نوع از بارداری به صورت طبیعی پیش نمی‌رود. تخمک لقاح یافته، دوام نمی‌آورد و بافت تشکیل شده اگر بدون درمان رها شود، ممکن است باعث بروز خون‌ریزی‌های مرگبار شود. حاملگي خارج رحمي يک عارضه شايع در جهان است. این بیماری در کشورهای درحال توسعه از 1 در 44 زایمان تا 1 در 21 زایمان متفاوت است. در حالی که در کشورهای پیشرفته غربی، شیوع آن بین 1 در 233 تا 1 در 280 زایمان متغیر است.

حاملگی خارج رحم تخمدانی

تشخيص باليني دقيق حاملگي تخمداني دشوار است، ولي ميتوان با استفاده از سونوگرافي مهبلي و با اندازه گیری BHCG و تشخیص به موقع و درمان محافظه کارانه از ناباروری آینده فرد پیشگیری کرد. تشخیص حاملگی نابجای تخمدانی قبل از جراحی مشکل است. تشخیص نادرست حاملگی تخمدانی شایع است، زیرا در لاپاراسکوپی، حاملگي تخمداني، به اشتباه خونریزی جسم زرد يا پارگي کيست تخمدان حدس زده ميشود. تنها راه دقيق تشخيص بافت شناسي نمونه است.

يکي از چالش هايي که در تشخيص حاملگي خارج رحمي وجود دارد، اين است که به دليل وجود علايم مشترک با تهديد به سقط که مهم ترین آن خونریزی است، گاهي پزشکان با تشخيص تهديد به سقط، بيمار را تحت درمان با پروژسترون قرار ميدهند. به همين دليل در هر بیماری با شکایت از خونریزی یا لکه بيني در اوايل بارداری، لازم است که قبل از درمان با پروژسترون، حاملگی اکتوپیک بوسیله سونوگرافی ترانس واژینال رد شود.

عوامل خطر ساز بارداری خارج رحم

1) شانس بروز حاملگی نابجا در سنین 44-35 سال سه تا چهار برابر بیشتر از از سن 24-15 سالگی است. بطور کلی خطر حاملگی خارج رحم، به دلیل تغییر در نحوه عملکرد لوله ها با افزایش سن، بیشتر می شود.
2) سابقه قبلی بارداری خارج رحم یک عامل خطر محسوب می شود و پس از یکبار حاملگی نابجا، 13-7 برابر شانس وقوع دوباره آن وجود دارد.
3) با افزایش تعداد سقط، خطر حاملگی خارج رحمی افزایش می یابد.
4) در مطالعه ای عنوان شده که 25% زنان مبتلا به حاملگی نابجا، سابقه یک بار جراحی شکم را داشته اند، به خصوص جراحی مرتبط با لوله های رحم (فالوپ). بارداری بعد از بستن لوله ها (انجام جراحی برای جلوگیری از بارداری دائم) یا انجام یک جراحی دیگر برای باز کردن مجدد لوله ها شانس بارداری نابجا را بطور چشمگیری بالا می برد.
انجام هر گونه جراحی در ناحیه لگن مانند جراحی کیست تخمدان و فیبروم، آپاندیس یا حتی سزارین قبلی خطر ابتلا به حاملگی خارج رحم را افزایش می دهد.
5) سابقه نازایی (از آنجا كه برخي از ناباروري ها به علت اختلال در لوله هاي رحم رخ مي دهند، در اين صورت فرد نسبت به افراد عادي احتمال بيشتري براي بارداري خارج رحمي دارد)، سابقه درمان نازایی و در نتیجه استفاده از دارو برای تحریک تخمک گذاری چهار برابر شانس بارداری نابجا را افزایش می دهد. احتمال وقوع حاملگی خارج از رحم در بیمارانی که به دلیل ناباروری، تحت درمان هستند، از حالت عادی بیشتر است (شیوع حاملگی خارج رحمی به علت استفاده بیشتر از روش های کمک باروری و افزایش عفونت های منتقله از راه جنسی شانس بارداری نابجا را افزایش می دهد). در مطالعه ای در آمریکا نشان داد که حدود 8-2 % از حاملگی های ایجاد شده بوسیله روش های لقاح آزمایشگاهی مثل IVF و GIFT، نابجا می شود.
6) سیگار کشیدن: پزشکان معتقدند مصرف دخانیات عملکرد طبیعی لوله های رحم را مختل می سازد.
7) بیماری التهاب (عفونت) لگن یا PID که معمولا به دلیل درمان نکردن بیماری های آمیزشی مانند کلامیدیا یا سوزاک ایجاد می شود: ابتلا به بیماری های آمیزشی، خطر احتمال ایجاد حاملگی خارج رحم را بالا می برد. سابقه بیماری سالپنژیت (عفونت جنسی قابل انتقال)، یا همان بیماری عفونت مجاری رحم (عفونت باکتریایی که در جریان رابطه جنسی ایجاد می شود) عامل نازایی و حاملگی نابجا می باشد. در برخی منابع گفته می شود سابقه سالپنژیت شایع ترین عامل در ابتلا به حاملگی نابجاست.
8) مصرف قرص های ضدبارداری، همچنین بارداری در حین استفاده از IUD (البته وجود IUD باعث بارداري خارج رحمي نمي شود، بلكه اثر جلوگيري آن در بارداري هاي داخل رحمي است. بدين معنا كه اگر قرار باشد بارداري خارج رحمي اتفاق بيافتد به احتمال كمتري از يك بارداري طبيعي مي تواند از آن جلوگيري كند).
9) چسبندگی ناحیه لگنی به خصوص لوله های رحمی
10) استفاده مداوم از دوش واژینال

11) فیبروم (تومورخوش خیم عضله صاف رحم)

12) آندومتریوز

عوارض حاملگی خارج رحم

هیچ راهی برای جابجایی محل تخم و انتقال و کاشتن آن در رحم وجود ندارد و تنها راه درمان قطعی آن، ختم حاملگی است. درصورت عدم تشخیص به موقع و درمان آن، بدلیل رشد جنین در لوله های فالوپ امکان پارگی لوله ها وجود دارد که منجر به خونریزی داخلی می گردد. این حالت می تواند منجر به آسیب جدی و دائمی یا از دست دادن کامل لوله رحم گردد و حتی شانس بارداری های بعدی فرد را به صفر برساند. بعلاوه پارگی لوله رحم منجر به درد شدید و خونریزی در ناحیه لگن گردیده که منجر به شوک هموراژیک شده که یک اورژانش پزشکی است. رنگ پریدگی بیمار، سفیدی لب ها، سردی دست و پا، عرق سرد بدن، کاهش فشار خون، نفس کشیدن سریع و کاهش سطح هوشیاری و درنهایت از هوش رفتن از علائم این شوک بوده، که در صورت عدم درمان سریع و به موقع، این خونریزی شدید می تواند منجر به مرگ مادر شود.
لازم به ذکر است که امروزه احتمال مرگ ناشی از حاملگی خارج از رحم به کمتر از پنج مورد از هر 10000 مورد کاهش یافته است. بنابراین امروزه علیرغم افزایش نرخ حاملگی های خارج از رحم، درصد مرگ مادر رو به کاهش است. اصلی ترین دلیل شکست در نجات جان مادر عدم موفقیت برای ارایه به موقع مراقبت های پزشکی است.

علائم شایع

هرچند علائم حاملگی خارج رحم ممکن است با علائم مشکلات دیگری مانند آپاندیسیت، عفونت ادراری و یا پیچ خوردن تخمدان اشتباه گرفته شود، ولی علائم کلی این حالت عبارت است از:
• درد یا حساسیت در ناحیه شکم و لگن
• لکه بینی یا خونریزی واژینال مداوم یا منقطع
• درد در شانه ها به خصوص زمان دراز کشیدن
• حساس شدن سینه ها
• تهوع یا استفراغ
• خستگی، ضعف، سرگیجه یا غش: بدلیل پاره شدن لوله های فالوپ و خونریزی متعاقب آن
• پریود نشدن (آمنوره)
• حساس شدن دهانه رحم به لمس
• اختلال مزاج: اسهال یا درد هنگام دفع مدفوع

تشخیص بارداری خارج از رحم

تشیخص زودرس این عارضه قبل از پاره شدن لوله رحمی عاملی جهت کاهش میزان مرگ و میر و همچنین امکان انجام درمان های مدیکال می باشد. در دوران باروری تشخیص و درمان صحیح حاملگی خارج رحمی به منظور حفظ باروری وکاهش شیوع حاملگی خارج رحمی بعدی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. بااستفاده از سونوگرافی ترانس واژینال و تستβHCG می توان جهت تشخیص زودرس این عارضه اقدام نمود.

درصورت مثبت بودن تست بارداری فرد و مشاهده علائمی مانند درد شکمی و خونریزی واژینال باید سریعا به پزشک مراجعه کرد تا فرصت کافی برای تشخیص و درمان آن فراهم شود.

• معاینه پزشکی:

پزشک با انجام معاینات لازم ناحیه واژینال و شکم احتمال حاملگی خارج از رحم را بررسی می کند. اگر هنگام معاینۀ واژن و دهانۀ رحم، دردی در ناحیۀ لگن وجود داشته باشد، احتمال حاملگی خارج رحم بالا خواهد بود. پزشک هر گونه خونریزی یا ترشح واژینال را نیز بررسی خواهد کرد. همچنین پزشک در این معاینه به دنبال تغییراتی در اندازه رحم یا تخمدان و وجود هر گونه تودۀ شکمی خواهد بود. در صورت وجود درد هنگام معاینۀ شکمی نیز احتمال حاملگی خارج رحم بالا خواهد بود. درصورتی‌که پزشک احتمال حاملگی خارج رحم را در این معاینات بالا بداند، با انجام سونوگرافی و آزمایش خون از این موضوع مطمئن خواهد شد.

• آزمایش خون و ادرار:

ابتدا آزمایش ادرار برای اثبات حاملگی انجام می شود. در صورت مثبت بودن تست آزمایش خون گرفته می شود (از آزمایش خون نیز می توان برای تست کمی بارداری (مثبت یا منفی بودن) استفاده کرد). آزمایش خون یا تست کیفی نیز برای بررسی سطح هورمون hCG یا همان گنادوتروپین جفتی انسان در خون تجویز می شود. اگر سطح این هورمون به اندازۀ کافی بالا باشد که دلیلی برای بارداری است ولی در عین حال کمتر از میزان معمول در این مرحله از بارداری باشد، احتمال ابتلا به حاملگی خارج رحمی وجود دارد. با این حال، اگر سایر علائم مربوط به حاملگی خارج رحم را نداشته باشید و پزشک نتواند به طور قطع این موضوع را تشخیص دهد، آزمایش خون ظرف ۴۸ ساعت آینده نیز تجویز خواهد شد. اگر سطح hCG به اندازۀ مورد انتظار افزایش نیافته باشد، می‌تواند نشانۀ حاملگی خارج رحم یا سقط شدن جنین باشد.

• سونوگرافی:

درصورت پایین بودن سطح هورمون hCG از حد معمول، پزشک سونوگرافی انجام می دهد. چنانچه در سونوگرافی داخل رحم ساک حاملگی وجود نداشته باشد یا بعبارتی جنین در رحم مشاهده نشود، احتمال حاملگی خارج رحمی بسیار بالاست. البته سونوگرافی واژینال در این دست موارد خیلی بهتر جواب داده، ولی در هر صورت ممکن است سونوگرافی نتواند همه حاملگی‌های خارج رحمی را تشخیص دهد، بنابراین در صورت عدم تشخیص و چنانچه بیمار درد و خونریزی شدید نداشته باشد، می‌توان وی را تحت نظر قرار داد و با انجام آزمایش HCG طی 2 تا 3 روز مشخص کرد که آیا حاملگی خارج رحمی است یا خیر.

• لاپاروسكوپي:

گاهي حتي با انجام آزمايشات بالا تشخيص قطعي حاملگي خارج رحمي امكان پذير نيست و يا بسيار شبيه به علائم سقط مي باشد و یا اینکه فرد در مراحل اولیه بارداری است. به همین دلیل تا زمانی که درد نداشته باشید، پزشک با انجام آزمایش هورمونی و سونوگرافی شما را تحت نظر خواهد داشت و این نظارت تا زمانی ادامه خواهد یافت که پزشک از تشخیص خود مطمئن شود یا علائم فرد بیشتر شود. بنابراين ممكن است پزشك فرد را تحت نظر بگيرد يا درخواست لاپاروسكوپي نمايد. با لاپاراسكوپي برش هاي بسيار كوچكي در ناحيه ناف و بخش تحتاني شكم ايجاد مي شود و پزشك داخل شكم و اعضاي لگني و لوله های رحم را با دوربین كوچكي به نام لاپاروسكوپ مشاهده مي كند. با اين روش مي توان محل دقيق بارداري خارج رحمي را نيز پيدا نمود.

درمان حاملگی خارج رحم

حاملگی نابجا یا خارج رحمی از مهم‌ترین شرایط اورژانسی بارداری محسوب می‌شود كه تشخیص هر چه سریع‌ تر آن موجب نجات مادر و حفظ باروری مجدد وی می‌گردد، روش درمان که به دو صورت درمان دارويي يا جراحي انجام می گردد به زمان تشخيص، ميزان قطعي بودن تشخيص، اندازه جنين و همچنين به تكنيك هاي در دسترس بستگي دارد و هدف پزشك خارج كردن جنين و حفظ توانايي باروري است. پایان دادن به بارداری تنها راه حل این مسأله به شمار می رود.

درمان دارویی:

درصورت قطعی بودن حاملگی خارج رحم و کوچک بودن اندازه جنین، بعلاوه در صورت پاره نشدن لوله فالوپ ، عدم پیشرفت حاملگی، خفیف بودن علائم حاملگی خارج رحم، ضربان نداشتن جنین، عدم خونریزی شدید، پایین بودن سطح هورمون ترشح شده از جفت در خون می توان از روش دارویی استفاده کرد. در این روش با تزریق نوعی داروی ضد سرطان بنام متوترکسات (Methotrexate) که به صورت تزریق داخل وریدی در بیمارستان انجام می شود. این دارو مانع رشد سلول های جفت شده و سلول های ایجاد شده جدید را حل میکند و با گذشت زمان، سلول‌های جنین جذب بدن شما می‌شود. در نتیجه پایان بارداری می شود. در صورتي كه سطح هورمون پس از اين روش درماني كاهش يابد، نشانه ي به پايان رسيدن بارداري است.
بعد از تزریق دارو، برای بررسی موثر بودن درمان، باید سطح hCG خون (هورمون گنادوتروپین جفتی انسان) به طور پیوسته اندازه‌گیری شود. نتیجه‌ی این آزمایش مشخص می‌کند که آیا فرد به داروی بیش‌تری نیاز دارد یا خیر. این تست تا زمان صفر شدن سطح این هورمون که معمولاً طی چند هفته صورت می‌گیرد، ادامه دارد. با آغاز اثربخشی دارو، ممکن است کمی درد شکم یا گرفتگی ماهیچه‌ها و احتمالاً تهوع، اسهال و استفراغ داشته باشید. در این مدت باید از مصرف الکل، مسکن‌های غیراستروئیدی ضدالتهابی مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن و هر مولتی‌ویتامین یا مکمل دیگر حاوی فولیک اسید و همچنین رابطۀ جنسی، فعالیت‌های شدید و نور خورشید پرهیز شود.
این درمان قدرت باروری در آینده را از بین نمی‌برد و فرد می‌تواند چند ماه بعد از این درمان، باردار شود.

جراحی:

جراحی لاپاراسکوپی:

جراحی لاپاراسکوپی: اگر فرد در مرحله‌ای از بارداری باشد که دیگر درمان دارویی مؤثر نیست یا درد و خونریزی داخلی شدید وجود داشته باشد یا فرد مبتلا به بیماری‌ای است که امکان استفاده از درمان دارویی امکان‌پذیر نباشد، در صورت کوچک بودن جنین و عدم آسیب به لوله های رحمی می توان از جراحی لاپاراسکوپی استفاده کرد. در این روش متخصص زنان و زایمان لوله های رحمی را با استفاده از دوربین کوچکی که از طریق برش کوچک در ناحیه ناف بیمار، وارد شکم وی کرده، بررسی کرده و در صورت نیاز، جنین یا بافت باقی مانده را خارج می کند. در این روش، امکان حفظ لوله‌های رحم وجود دارد. با این حال اگر آسیب لوله‌ها جدی باشد یا فرد خونریزی شدیدی داشته باشد، ممکن است نیاز به خارج کردن لولۀ رحم نیز باشد. اين عمل با بي حسي موضعي انجام مي شود و نقاهت آن كمتر از يك هفته خواهد بود. بنابر وضعیت بیمار، مجرای آسیب دیده نگه داشته یا حذف می‌شود، هر تصمیمی بستگی به شرایط مجرا دارد. بنابراین معمولاً در بیشتر موارد قدرت باروری حفظ می‌شود.

جراحی لاپاروتومی (جراحی باز):

در برخی موارد، در صورت وجود زخم گسترده یا خونریزی شدید در شکم و همین‌طور اگر جنین بیش از حد بزرگ باشد نمی توان از لاپاراسکوپی استفاده نمود. در اين زمان بهترين روش، جراحي و باز كردن شكم با بيهوشي است تا جنين و كليه نسوج آسيب ديده خارج شود. امکان دارد در شرايطي بتوان لوله رحم را ترميم كرد اما گاهي لازم است كل يك لوله (مجرای فالوپ) به طور كامل خارج شود (سالپنژکتومی) و اين مساله بر توانايي باروري آينده فرد اثرگذار است و تنها در شرایطی می‌توان امکان بارداری در آینده را متصور بود که مجرای دیگر کاملاً سالم باشد. در این روش نیز مانند جراحی لاپاراسکوپی، امکان حفظ یا خارج کردن لولۀ رحم بستگی به وضعیت بیمار دارد. دوره نقاهت در جراحي شكمي حدود 6 هفته خواهد بود. در زمان التیام زخم ممکن است احساس نفخ و درد شکم یا ناراحتی داشته باشید. در موارد بسیار کمی، رحم نیز در بارداری های نابجا آسیب می‌بیند که در این شرایط باید اقدام به هیسترکتومی (خارج کردن رحم) نمود، که در آن صورت هر گونه بارداری در آینده غیرممکن خواهد بود.

چگونه از بارداری خارج رحمی جلوگیری کنیم؟

متأسفانه هیچ تست یا روش درمانی که بتواند به شما اطمینان دهد بارداری خارج رحم را دوباره تجربه نخواهید کرد، وجود ندارد. حاملگی خارج رحم به دلیل ایجاد برخی آسیب ها در لوله رحمی اتفاق می افتد و ممکن است علت این آسیب ها هرگز مشخص نشود.
• شما می بایست نظارت کامل بر بهداشت بارداری خود داشته باشید، مخصوصاً اگر باردار هستید و یا به زودی قصد باردار شدن را دارید، باید از هر گونه بیماری‌های منتقله از راه جنسی مانند سوزاک و ... پیشگیری کنید.
• از هر گونه شرایطی که منجر به زخم و آسیب لوله‌های فالوپ می‌شود، پرهیز کنید.
• اگر شما قصد باردار شدن دارید و در عین حال سیگار نیز مصرف می‌کنید، باید بدانید خود را در معرض خطر بارداری خارج رحمی قرار می‌دهید.
• اگر سابقه ابتلا به بیماری PID (عفونت لگن)، آندومتریوز یا جراحی‌های ناحیه شکمی را دارید، خطر شما برای ابتلا به بارداری خارج رحمی افزایش یافته است. بنابراین بهتر است قبل از بارداری و اوایل بارداری شرایط خود را در زمینه بارداری بهبود دهید.
• لازم است خانم ها، با علائم بارداری خارج رحمی آشنا باشند و در صورت مواجهه با علائم آن، فوراً به پزشک مراجعه کنند.
• اگر در گذشته سابقه ابتلا به بارداری خارج رحم را داشته اید، حتما قبل از اقدام برای بارداری مجدد تحت نظر پزشک زنان قرار بگیرید. شانس بروز مجدد حاملگي خارج رحمي در كسانی كه یك بار سابقه بارداري خارج از رحم داشته اند، حدود 10 تا 15 درصد است كه اين ميزان بسته به دلايلي همچون علت به وجود آمدن اولين بارداري خارج رحمي و روش درماني استفاده شده، متفاوت مي باشد.
• اگر تست بارداری شما مثبت شده است و در عین حال خونریزی یا علایم گفته شده در بالا را دارید، بایستی به پزشک مراجعه کرده تا متخصص زنان به معاینه شما اقدام کند.

وضعیت باروری بعد از بارداری خارج از رحم

 شانس بارداری موفق

احتمال داشتن یک بارداری سالم پس از تجربه قبلی بارداری خارج از رحم بستگی به علت اولين بارداري خارج رحمي، روش درماني مورد استفاده و در نهايت ارتباط مستقيمي با سلامت لوله های فالوپ دارد.
هرچه حاملگی خارج رحم زودتر تشخیص داده و درمان شود، به تبع آسیب کمتری به لوله‌های رحمی وارد می‌شود و احتمال تولد کودکی سالم در بارداری آینده بیشتر خواهد بود. حتی اگر یکی از لوله‌های شما برداشته شود، باز هم می‌توانید بدون کمک از روش‌های باروری حامله شوید، البته به شرطی که لولۀ دیگر شما وضعیت طبیعی داشته باشد. با این وجود، اگر اولین حاملگی خارج رحم فرد به دلیل آسیب به لولۀ رحم (فالوپ) در اثر عفونت یا بسته شدن لولۀ رحم باشد، احتمال این که لولۀ دیگر هم آسیب دیده باشد بسیار زیاد است در این حالت ممكن است احتمال وقوع مجدد آن به 85 تا 90 درصد نیز برسد. اما در صورتی که هر دو لوله فالوپ حذف شوند، بارداری باید توسط روش های درمان ناباروری مانند IVF (لقاح خارج رحم) جهت قرار دادن تخمک لقاح یافته در محل مناسب، انجام گیرد.
همچنین اگر یکی از تخمدان ها در اثر بارداری خارج از رحم برداشته شود، تخمدان دیگر اغلب این موضوع را جبران و هورمون کافی را جهت کنترل چرخه قاعدگی تولید می کند.

 زمان مناسب برای بارداری مجدد

تأثیرات روحی و جسمی بارداری خارج از رحم زیاد است. بنابراین پس از درمان، مدت زمانی برای بهبودی کامل هر دو طرف نیاز است. پس باید به خودتان زمان کافی بدهید تا دوباره برای بارداری آماده شوید.
اگر فرد جراحی لاپاروسکوپی داشته‌، باید حداقل دو دوره‌‌ی کامل عادت ماهانه را قبل از تخمک‌گذاری طی کند. اما اگر جراحی باز انجام شده، بایستی حدود ۶ ماه به مادر زمان داده شود تا زخم‌ها به‌طور کامل درمان شوند. به توصیه پزشكان اگر در بارداری خارج از رحم قبلي، متوتروکسات تزریق شده باشد بهتر است تا 3 ماه بارداری بعدی به تعویق بیافتد تا وضعیت جسمی فرد برای بارداری طبیعی كاملا بهبود پیدا كند، زیرا این دارو سوخت و ساز بدن را تغییر داده و بر سلول های بارداری در حال رشد مادر تاثیر منفی می گذارد.
اگر در جهت درمان بارداری خارج از رحم، دو بار در فاصله یک هفته متوتروکسات تزریق شده باشد توصیه می شود پس از گذشت شش ماه، تلاش برای بارداری مجدد آغاز گردد. جهت بارداری مجدد، بدن نیاز به بهبود و بازیابی تندرستی خود دارد.
به طور معمول بیش از 65 درصد از زنان ظرف مدت 18 ماه پس از بارداری خارج از رحم، موفق به داشتن یک بارداری سالم می شوند. برخی مطالعات نشان می دهد که این رقم پس از گذشت بیش از دو سال به 85 درصد ارتقا می یابد.

وضعیت روحي و جسمي بعد از بارداری خارج از رحم

بدون شک بارداري خارج رحمي يك اتفاق ناراحت كننده براي زوجين است. شرايط جسمي نامناسب به دليل قرار گرفتن تحت عمل جراحي يا درمان دارويي، تغيرات هورموني سريع، اوضاع روحي به هم ريخته به دليل تجربه يک بارداري ناموفق و ترس و دلهره براي بارداري هاي بعدي همگي ممكن است حالت كلافگي و افسردگي را در افراد ايجاد كند. بنابراين بهتر است زوجين قبل اقدام به بارداري مجدد فرصت كافي را به خود داده تا از نظر جسمي، روحي و عاطفي به وضعيت مطلوبي برسند.
همان طور كه در بالا ذكر شد، بسياري از متخصصين توصيه مي كنند كه حداقل 3 تا 6 ماه پس از درمان، اقدامي جهت بارداري صورت نگيرد تا بدن شرايط سلامتي را بدست آورد. البته ريسك بارداري خارج رحمي مجدد حتي بعد از اين زمان نيز كاهش نمي يابد و به عواملي كه قبلاً اشاره شد مرتبط است. بنابراين قبل از هر تصميم و اقدامي جهت حاملگي مجدد بهتر است با پزشك متخصص مشورت گردد، همچنين لازم است زوجين در مورد احساسات و نگراني هايشان با يكديگر صحبت كنند. البته ممكن است احساس غم و نگراني به وجود آمده مانع بيان عواطف و دريافت حمايت از يكديگر گردد، پس در صورت احساس نياز، به يك مشاور روانشناسي يا روانپزشك براي كمك در تسريع بهبودي مراجعه شود تا تا راهکارهاي لازم براي بازگشت به زندگي به شما ارائه شود.

کلام آخر

نکته مهم اینکه بایستی سعي شود پيش از پارگي و تخريب لوله، حاملگي خارج رحمي تشخيص داده شود. با تشخيص زود هنگام مي توان مانع از بروز خونريزي داخلي بدليل پارگي و خونريزي لوله و احتمالا از دست دادن لوله رحمي شد. اغلب بارداري هاي خارج رحمي حدود هفته هاي 6 تا 8 بارداري شناسايي مي شوند. كليد تشخيص زود هنگام، آگاهي و توجه به علائم، ارتباط با پزشك و پيگيري وجود هر نوع علامت و شدت آن است.

ذکر این نکته مهم است که بدانید بسیاری از زنان می‌توانند بعد از یك حاملگی خارج رحمی، حاملگی طبیعی داشته باشند و هرگز نباید نگران تكرار این نوع حاملگی باشند. آمارها حاكی از آن هستند كه 60 درصد این زنان طی 18 ماه بعد از بیماری، حاملگی طبیعی خواهند داشت.