علائم گاز گرفتگی با مونوکسید کربن

چکیده                                 تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

‭ ‬با توجه به فرارسیدن فصل سرما میزان تلفات ناشی از گازگرفتگی افزایش می یابد. مسمومیت با گاز مونوکسید کربن (CO) می‌تواند باعث بروز علائمی شود. ‬سردرد،‭ ‬سرگیجه،‭ ‬ضعف‭ ‬عمومی،‭ ‬درد‭ ‬معده،‭ ‬تهوع،‭ ‬استفراغ،‭ ‬احساس‭ ‬خستگی،‭ ‬تنفس‭ ‬كوتاه،‭ ‬خواب‌آلودگی‭ ‬و‭ ‬درد‭ ‬قفسه‭ ‬سینه‭ ‬نیز‭ ‬شایع‌ترین‭ ‬علائم‭ ‬مسمومیت‭ ‬و‭ ‬مواجهه‭ ‬با‭ ‬گاز‭ ‬کربن‌مونوکسید‭ ‬است.‬‬ مهم‌ترین اقدامی که باید در مواجه با گاز گرفتگی انجام دهیم، برقراری تهویه محیط است. یعنی باید بلافاصله درب یا پنجره را باز کرد و با یک حوله خیس جریان هوا را به سمت بیرون تسریع کرد. انتقال خود و افراد مسموم به بیرون محیط آلوده نیز بسیار حائز اهمیت است. . در ادامه این بخش از مجله سلامت دکتر مهندس ما با بررسی علائم گاز گرفتگی با مونوکسید کربن و همچنین نحوه کمک رسانی تا حدودی به شما مخاطبین نکات ایمنی را خواهیم گفت.

تشخیص گاز مونوکسید کربن

مسمومیت با مونوکسید کربن می تواند به آسیب بافتی و مرگ منجر شود.مسمومیت با مونوکسید کربن زمانی اتفاق می افتد که میزان بالایی از گاز مونواکسید کربن در هوا وجود دارد.مسمومیت واقعی زمانی اتفاق می افتد که این هوا را استنشاق میکنید، به ویژه در یک محلی که تهویه مناسب نیست گاز منو اكسید كربن بی‌رنگ و بی‌بو بوده كه بر اثر احتراق ناقص تولید می‌شود به طوری كه بخاری، آبگرمكن، شومینه و اجاق گازها به علت سیستم تهویه نامناسب (دودكش) عامل مسمومیت با گاز CO می‌شود.

دلایل مسمومیت با CO

لوازم خانگی مانند اجاق گازها، مخزن‌های آب گرم، آب گرم‌کن‌ها، خوراک‌پزها و شومینه‌ها که از گاز، نفت، زغال و چوب استفاده می‌کنند، می‌توانند منبع گاز CO باشند. این اتفاق زمانی می‌افتد که سوخت به طور کامل نسوزد.روشن کردن موتور خودرو در یک محیط بسته نیز می‌تواند باعث مسمومیت با CO شود
اگر وسایل خانگی به درستی نصب شده و مورد استفاده قرار بگیرند، مقدار خیلی کمی CO تولید می‌کنند. استفاده از وسایل قدیمی و تعمیر نکردن مداوم آن‌ها باعث افزایش احتمال آزاد شدن CO می‌شودبرخی دیگر از دلایل آزاد شدن و تجمع CO را در این‌جا آورده‌ایم:
۱- سیگار کشیدن باعث بالا رفتن سطح CO در خون می‌شود
۲- روشن گذاشتن خودرو در یک محیط بسته باعث تولید مقدار کشنده‌ای از گاز CO در عرض ۱۰ دقیقه می‌شود.
۳- سوختن زغال، گاز CO تولید می‌کند
۴- انسداد دودکش‌ها می‌تواند مانع از خروج CO شود
۵- بخار ناشی از پاک کننده‌های رنگ و مایعات پاک کننده می‌تواند باعث مسمومیت با CO شود
محصولات حاوی کلرید متیل را باید با احتیاط استفاده کرد زیرا متیلن کلراید در صورت استنشاق به CO تبدیل می‌شود.

علائم گاز گرفتگی با مونوکسید کربن

• سردرد مبهم

شایع‌ترین نشانه هشداردهنده اولیه مسمومیت خفیف با مونوکسید کربن یک نوع سردرد تنشی است. افرادی که مسمومیت با مونوکسید کربن را تجربه کرده اند، آن را به عنوان سردردی مداوم که در قسمت جلو سر احساس می شود و دردی مبهم را ایجاد می کند، توصیف می کنند.
سردردها به راحتی نادیده گرفته می شوند، از این رو هنگام مواجهه مداوم با آنها در یک محیط ثابت مانند خانه، محل کار، یا خودرو بهتر است این شرایط جدی گرفته شود. ممکن است با تغییر مکانی که نشت مونوکسید کربن در آن رخ داده است، احساس سردرد نیز به سرعت از بین برود.

• ضعف عضلانی و سرگیجه

با جایگزینی مونوکسید کربن به جای اکسیژن در خون، که مرگ سلول ها را به همراه دارد، ضعف عضلانی می تواند شکل بگیرد. این شرایط ممکن است انجام فعالیت های روزانه مانند پیاده روی را چالش برانگیزتر نماید.
سرگیجه یکی دیگر از نشانه های هشدار دهنده اولیه مسمویت با مونوکسید کربن است. در موارد شدید، اگر مونوکسید کربن به میزان کافی تنفس شده باشد ممکن است به از دست دادن هوشیاری، از جمله غش کردن منجر شود.

• گیجی و خواب آلودگی

توانایی فرد برای تفکر روشن ممکن است تحت تاثیر تجمع مونوکسید کربن در خون قرار بگیرد، که به سردرگمی، اختلال در قضاوت، مشکلات حافظه و در برخی موارد، توهم منجر می شود.همچنین، مسمومیت با مونوکسید کربن ممکن است موجب احساس خواب آلودگی در فرد شود. افراد اغلب این نشانه را به عنوان عاملی نگران کننده در نظر نمی گیرند، که موجب به خواب رفتن و تداوم تنفس مونوکسید کربن تا زمان تشدید مسمومیت یا مرگ منجر می شود.

سایر علائم

• درد شکمی
• درد قفسه سینه
• صورتی شدن پوست و قرمز روشن شدن لب‌ها
• مشکلات بینایی
• مشکلات حافظه

چگونگی برخورد با افراد مسموم شده با گاز منواکسید کربن

• فرد مسموم را از محيط آلوده به هواي آزاد منتقل کنید .
•  يقه پیراهن و كمربند و لباس های تنگ افراد مسموم را باز کنید
• درصورت امکان اكسيژن دهي به فرد مسموم شده
• باز نگه داشتن راه‌هاي هوايي و تماس با اورژانس 115 در مراحل بعدي درماني بايد مورد توجه قرار گيرد.
• به یاد داشته باشید که خارج كردن افراد مصدوم از محيط آلوده، قرار گرفتن در محيط باز و به اين افراد از مهمترين اقدامات پيشگيرانه محسوب مي‌شود.

راه های جلوگیری از گاز گرفتگی با کربن مونوکسید چیست

• قبل از راه اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترَک و نشتی بودن آن اطمینان حاصل نموده و از اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری اطمینان حاصل کنید.
• تمام دودکش‌ها باید وسیله انتهایی ضد باد (کلاهک) مناسب داشته باشد.
• در محیط‌های شغلی و منازل که در آن‌ها از کوره و مشعل استفاده می‌شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل نمایید.
• هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و لذا به کارگیری آب گرمکن‌های دیواری در فضا‌های بسته یا مکان‌های فاقد جریان هوا مجاز نیست.
• توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان شما از تخلیه گاز کمک خواهد کرد. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گاز‌های سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط ایجادکنید.
•  ضمن ایجاد تهویه مناسب جهت آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمکن در حمام و نیز روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه جداً خودداری کنید.
  
  
• اگر فضای منزل خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می‌کنید درز بندی و بستن منافذ در‌ها و پنجره‌ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است، اما درصورتی که از بخاری‌های گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می‌کنید حتماً مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد و از درز بندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.