چکیده
آرتروز زانو رایج ترین نوع آرتروز به شمار میرود که با فرسایش و تحلیل رفتن بافت غضروفی، استخوان ها به یکدیگر نزدیک شده و سایش پیدا می کند، علاوه بر این مفصل خاصیت جذب فشار را نیز تا حدود زیادی از دست میدهد.
با وجود این که عامل خطر اصلی برای آرتروز زانو، سن است، ولی افراد جوان نیز ممکن است به آرتروز زانو مبتلا بشوند.
فراموش نکنید ورزش کردن و داشتن یک وزن سالم به طور کلی مهم ترین راه درمان آرتروز است.
ما در این مقاله از مجله سلامت دکتر مهندس علائم آرتروز زانو، درمان آرتروز زانو در خانه را بررسی کردیم، پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
آرتروز زانو چیست؟
به موازات پیر شدن و با افزایش سن، غضروفها هم دچار فرسودگی و پیری می شوند. غضروفهای زانو هم که بین ران و ساق پا قرار گرفته اند از این قاعده مستثنی نیستند و دچار فرسودگی می شوند که به آن آن آرتروز زانو گفته می شود.
ساییدگی مفصل زانو یکی از رایج ترین بیماریهای رایج زانو و از شایع ترین اشکال آرتروز است.
از ویژگی های اصلی آرتروز زانو از بین رفتن پیشرونده غضروف مفصلی است. غضروف مفصلی ماده ای ژلاتینی می باشد که بین دو استخوان وجود دارد.
علل ایجاد آرتروز زانو
آرتروز زانو رایج‌ترین نوع بیماری آرتروز است که حتی جوانان را نیز ممکن است درگیر کند. در نتیجه این موضوع پیر و جوان نمی شناسد؛ اما آمار ابتلای افراد مسن به این مشکل بیشتر از افراد کم سن و سال است.
تحقیق های پزشکی نشان داده است که احتمال بروز این بیماری در افراد بالای 45 سال افزایش می‌یابد و همچنین احتمال ابتلای آن در خانم‌ها بیشتر از آقایان است.
از علل بروز ایجاد بیماری آرتروز زانو در افراد مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• افزایش سن که شایع‌ترین علت بروز آرتروز است.
• افزایش وزن که باعث افزایش فشار روی مفاصل و به خصوص مفاصل زانو میشود.
• وراثت
• جنسیت
• آسیب‌های ناشی از فشار مکرر روی زانو مانند داشتن برخی شغل‌های خاص که نیاز به انجام فعالیتهای سنگین دارند و باعث فشار روی زانو می‌شوند.
• ورزش بیش از حد و انجام ورزش‌هایی مانند فوتبال یا تنیس به صورت منظم
• سایر بیماری‌ها مانند روماتیسم مفصلی و برخی اختلالات متابولیکی مانند افزایش غیرطبیعی آهن یا تولید بیش از اندازه هورمون رشد
علائم آرتروز زانو
علائم این بیماری عبارتند از:
• دردهای شدیدی که هنگام فعالیت افزایش پیدا میکنند
• ایجاد تورم و التهاب در مفصل
• احساس گرمی در مفصل زانو
• خشکی زانو بخصوص بعد از نشستن طولانی مدت یا هنگام صبح
• کاهش توانایی در حرکت دادن زانو مانند کاهش توانایی در بالا رفتن از پله‌ها
• شنیدن صداهایی مانند خرد شدن یا گیر کردن مفصل هنگام حرکت دادن زانو(صدا دادن یا تق تق زانو)
• کاهش انعطاف‌پذیری مفصل
• تغییر شکل و اندازه مفصل
• تغییر حالت پاها مانند پرانتزی شدن یا داشتن زانوهای کج
• احساس ضعف یا بی‌ثباتی در زانو
درمان آرتروز زانو در خانه
طبق عقیده برخی از مردم، آرتروز زانو تنها افرادی با سن بالا را درگیر میکند؛ در صورتی‌که این تصور کاملا غلط است. بیماری آرتروز زانو علاوه بر افزایش سن، به دلیل استفاده غلط از مفاصل، افزایش وزن یا انجام ورزش‌های سخت نیز به وجود می‌آید.
در این صورت یک سری روش‌ها و درمانهای خانگی میتوانند برای درمان آرتروز یا کاهش درد آن مورد استفاده قرار بگیرند. در واقع، اکثر درمانهای خانگی آرتروز زانو باعث درمان دائمی این بیماری نمی‌شوند و تنها میتوانند در کنار سایر روشهای درمانی این بیماری برای کاهش درد و یا درمان موثرتر مورد استفاده قرار بگیرند
-
کمپرس گرم
گرما با افزایش جریان خون، درد و سفتی را کاهش می دهد. همچنین گرما عامل بازدارنده آرامش بخش درد زانو است.
اما توجه داشته باشید که مستقیما مفصل ملتهب را گرم نکنید؛ البته معمولا در مراحل اولیه آرتروز زانو اثری از التهاب نیست.
هر بار به مدت 20 تا 30 دقیقه از کمپرس گرم استفاده کنید، و بین هر دو بار گرم کردن دست کم یک ساعت وقفه ایجاد کنید تا از رسیدن حرارت بیش از اندازه به بافت ها جلوگیری کنید.
-
کاهش وزن
درصورت داشتن اضافه وزن، کاهش وزن حتی در مقادیر کم نیز میتواند موجب کاهش چشمگیر درد آرتروز زانو شود.
-
درمان آرتروز زانو با ورزش
گفتنی است در افراد مبتلا به آرتروز زانو، با تقویت عضلات دور مفصل زانو که توسط ورزش درست تجویز شده صورت می پذیرد و در 6 تا 8 هفته نتیجه حاصل می شود، ممکن است به اندازه تجویز داروهای مسکن منجر به کاهش زانو درد شود.
-
زانوبند طبی برای آرتروز
زانوبند های تخلیه کننده وزن، مناسب برای موارد خاصی از ارتروز زانو، برای تسکین درد زانوی مبتلایان به این بیماری طراحی می شوند.
غضروف معمولا در یک سمت مفصل زانو بیش از سمت دیگر فرسوده می شود، در نتیجه استخوان ران تغییر زاویه می دهد و روی استخوان درشت نی سمت فرسایش یافته ساییده می شود.
زانوبند های تخلیه کننده وزن بار (فشار) روی مفصل زانو را با تغییر زاویه مفصل زانو به خود جذب می کنند.
با تغییر زاویه مفصل زانو، فضایی بین استخوان ران و درشت نی ایجاد می شود که به تسکین درد و افزایش دامنه حرکتی کمک می کند.
-
ماساژ درمانی
به طور منظم ماساژ دادن مناطق آسیب دیده به کاهش شدت درد، تورم و التهاب ناشی از آرتروز کمک خواهد کرد. علاوه بر این ماساژ جریان خون را بهبود می بخشد و تاثیر دلگرم کننده ای بر ماهیچه های ملتهب دارد.
با استفاده از ضربه های آرام، مناطق آسیب دیده را با روغن زیتون گرم و روغن نارگیل برای چند بار در روز ماساژ دهید. اگر مالش دادن شرایط را بدتر کرد، این کار را متوقف کنید.
همچنین می توانید روغن ماساژ را با کافور و روغن خردل آماده کنید. 10 گرم کافور را به یک فنجان روغن خردل اضافه کنید و به مدت 5 دقیقه آن را گرم کنید. بگذارید خنک شود، سپس از آن برای ماساژ دادن مناطق آسیب دیده استفاده کنید.
-
آب درمانی
آب باعث میشود که بدن افراد مقاوم شود و میتواند برای درمان آرتروز زانو موثر باشد. ورزش‌هایی مانند شنا علاوه بر اینکه میتوانند وزن افراد را کاهش دهد، فشار روی مفاصل را نیز کاهش داده و به همین دلیل به مرور زمان باعث درمان آرتروز زانو می‌شوند.
در واقع آب درمانی میتواند در کاهش چربی‌های بدن، بهبود حرکت و هماهنگی بدن، بهبود روحیه و کیفیت زندگی موثر باشد و درد آرتروز زانو را نیز به طور موقت کاهش دهد. در این صورت افراد مبتلا به آرتروز زانو میتوانند برای تسکین درد مداوم خود، هفته‌ای سه بار هر بار به مدت 60 دقیقه، آب‌درمانی را امتحان کنند.
درمانهای دارویی آرتروز زانو
در مراحل اولیه بیماری آرتروز زانو، با استفاده از یک سری روشهای غیرجراحی نیز می‌توان به کم کردن درد بیماران کمک کرد. از درمانهای دارویی آرتروز زانو می‌توان به استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی در کنار فیزیوتراپی و تزریق کورتون اشاره کرد.
برخی از نمونه داروهایی که غالبا در درمان بیماری آرتروز زانو مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:
• مسکن‌هایی مانند استامینوفن برای کاهش و کنترل درد
• کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب
• داروهای ضد ویروس اصلاح کننده بیماری برای کاهش یا توقف التهاب (که این داروها غالبا باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند)
• NSAIDها مانند آسپرین و ایبوپروفن
درمان گیاهی آرتروز زانو
زنجبیل، گیاه پنجه شیطان (با عنوان دارویی Cat Claw)، زعفران، ترکیب سیاهدانه و عسل در درمان گیاهی ساییدگی زانو موثر هستند. در بین روغن های مالیدنی به زانو توصیه ما ترکیب روغن زیتون و روغن سیاهدانه و برای افرادی که به آن حساسیت دارند روغن شترمرغ می‌باشد.
ترکیب ۴ واحد سیاهدانه و ۲ واحد عسل و ۱ واحد سرکه تحت عنوان شربت اخلاط ثلاثه به عنوان درمان سنتی ارتروز زانو در طب اسلامی تجویز می شود .
وسایل کمکی که به ارتروز زانو کمک می کند
وسایل کمکی درد و خشکی یا گرفتگی زانو را کاهش و توانایی حرکتی بیمار را افزایش می‌دهند و کمک میکنند تا بیمار با اعتماد به نفس بیشتری فعالیتهای خود را انجام دهد.
در ادامه با متداول‌ترین وسایل کمکی آشنا می‌شویم.
کفی کفش
کفی طبی کفش نیرویی را که از کف پا به زانو منتقل میشود، جذب میکند و فشار روی مفصل را کاهش میدهد. این کفی به ویژه برای بیمارانی مناسب است که تمام روز روی سطوح بتونی یا چوبی می‌ایستند.
زانوبند طبی
حتی زانوبندهای بسیار ساده، مانند اسلیو (ساق) نئوپرن با حفره‌ای برای زانو، استخوان را ثابت نگه می‌دارد و درد را تسکین میدهد. گاهی اوقات سطح زانو به صورت ناهموار ساییده میشود، در چنین مواردی زانوبند سفارشی که بار تحمیل شونده روی زانو را جذب میکند، بسیار مفید خواهد بود.
جلوگیری از آرتروز زانو
- استفاده از توالت فرنگی
- اجتناب از مصرف غذاهای چرب و پر کالری
- مصرف فراوان میوه و سبزی در برنامه غذایی
- گنجاندن تناوب در حرکات روزمره
- انجام ورزش های سبک و پیاده روی
- اجتناب از زدن دو زانو و چهار زانو
- انجام حرکتهای کششی پیش از انجام ورزش های حرفه ای
چه غذاهایی برای درمان زانودرد چه بخوریم؟
برای جلوگیری از درد زانو باید بافت‌های ماهیچه‌ای را تقویت کنید
• مصرف سبزیجات سبزیجات برگ سبز و سبزیجات برگ دار
• غذاهای غنی از امگا ۳
• مصرف میوه های تازه
• میوه ها حاوی آنتی اکسیدان هایی مثل ویتامین c پرتقال و سبزیجات برگ سبز منابع خوبی از ویتامین C دارند
• شیر، پنیر و ماست کم چرب که ویتامین D و کلسیم به تقویت استخوان‌ها کمک کند
• عدم استفاده از الکل و مشروبات ، شکر و نمک زیاد
• هیچ وقت قدرت طبیعت را در درمان دردهایتان دست کم نگیرید. مصرف منظم میوه و آب میوه های طبیعی، میتواند گزینه عالی برای درمان زانو درد باشد.
• از داروهای ضد دردو مسکن با احتیاط و زیرنظر پزشک استفاده کنید
کلام آخر
آرتروز یک بیماری مزمن (مادام العمر) است که هیچ درمانی ندارد. کنترل شرایط و علائم شما میتواند در جلوگیری از آسیب بیشتر به مفاصل بسیار موثر باشد. ایجاد تغییر در سبک زندگی و درمانهای خانگی و طبیعی میتواند مکملی برای برنامه درمانی شما بوده و حتی ممکن است تاثیر عملکردی بیشتری نسبت به درمانهای دیگر شما داشته باشد.
در حالی که چنین تغییراتی میتوانند تفاوت بزرگی ایجاد کند، مهم است بدانید چه زمانی لازم است پزشک را ببینید. در صورت شعله ور شدن بیماری یا وخیم‌تر شدن علائم، یا اگر برنامه درمانی فعلی شما کمکی به بهبود علائم نکرد، ممکن است لازم باشد که پزشک‌تان شما را ویزیت کند. برای بررسی آسیب‌های احتمالی، پزشک باید درد و خشکی مفصل شما را بررسی کند.
