درمان شپش سر

 چکیده

شپش سر حشره ریز قهوه ای یا خاکستری‌ رنگ است که از خون پوست سر انسان تغذیه می‌ کند.

رشک مو به فیبر و ریشه مو می چسبند، آن ها از مواد چسبنده ای تشکیل شده اند که جدا کردن آنها را به طور قابل توجهی سخت می کند.

درمان شپش سر را می‌توان از طریق روش‌های خانگی انجام داد یا از داروهای مختلف برای این کار استفاده کرد.

ما در این بخش از مجله سلامت دکترمهندس شما را با درمان‌های خانگی آشنا می‌کنیم تا از شر شپش سر خلاص شوید. 

شپش سر چیست؟

شپش موی سر حشرات کوچک بدون بالی هستند که در میان موهای سر انسان‌ها زندگی کرده و از خون کف سر آن‌ها تغذیه می‌کنند.

شپش موی سر مشکل شایعی در میان انسان‌ها به خصوص کودکان است و به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل شده و انتشار پیدا می‌کند. شپش به رنگ قهوه‌ای متمایل به زرد و یا تقریباً خاکستری و به اندازه‌ دانه‌های موجود بر روی توت فرنگی است.

شپش ماده‌ی چسبنده‌ای را تولید می‌کند که در نهایت باعث چسبیدن تخم شپش به ریشه‌ مو خواهد شد.

گاهی خلاص شدن از دست این حشرات کوچک با دردسرهای فراوانی همراه خواهد بود.

نیش شپش می‌تواند کف سر کودکان را دچار خارش کرده و گاهی زخم ایجاد شده ناشی از این نیش منجر به عفونت خواهد شد.

علائم شپش موی سر

علائم و نشانه های آلودگی به شپش عبارتند از:

خارش: شایع ترین علامت آلودگی به شپش، خارش پوست سر، گردن و گوش هاست و معمولا چهار تا شش هفته بعد از آلودگی، بروز می کند. خارش، ناشی از واکنش آلرژیک به گزش این حشره است.

احساس قلقلک در پوست سر: شپش قابل مشاهده است اما به دلیل کوچک بودن و سرعت زیاد حرکت، به سختی می توان آن را تشخیص داد؛ اما حرکت شپش موجب احساس قلقلک در پوست سر می شود.

تخم شپش روی ساقه مو: تخم های شپش معمولا به ساقه مو می چسبند و بسیار ریز هستند. تشخیص آنها در اطراف گوش و خط مو آسان تر است. تشخیص پوسته تخم ها آسان است، آنها معمولا رنگی روشن دارند و با فاصله بیشتری از ساقه مو قرار می گیرند.

زخم های روی پوست سر، گردن و شانه ها: خاراندن پوست باعث ایجاد برجستگی های کوچک و قرمز روی آن شود، ممکن است این زخم ها به باکتری نیز آلوده باشند.

گاهی ممکن است شوره سر، پوسته سر یا حشرات ریز دیگر با شپش اشتباه گرفته شوند؛ برای تشخیص قطعی حتما به پزشک مراجعه کنید. شپش از خون انسان تغذیه می کند و در صورت جدا شدن از پوست، در مدت زمان کوتاهی از بین می رود.

علت بروز شپش سر چیست ؟

شپش سر کاملا مسری است و زمانی که حشرات روی سر می‌خزند، ممکن است شما به عفونت مبتلا شده باشید.

شپش سر از طریق تماس فیزیکی منتقل می‌شود و نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که شپش‌ها نمی‌توانند از سر یک فرد به سر فرد دیگری پرواز کنند و سرایت تنها زمانی اتفاق می‌افتد که شما با فردی که در موهای خود شپش دارد، تماس نزدیک داشته باشید.

شپش سر، تنها انسان‌ها را درگیر می‌کند و به حیوانات خانگی یا دیگر حیوانات منتقل نمی‌شود و سرایت از این طریق نیز غیر ممکن می‌باشد.

درمان سریع شپش

• شپش سر یک عارضه دردسر ساز و ناراحت کننده است که فرد درگیر را بسیار کلافه و ناراحت می کند ولی باید بدانید که شپش سر به راحتی درمان میشود. در ادامه شما را با روش های درمان شپش سر آشنا خواهیم کرد.

• درمان قطعی رشک با اسپند

یکی از بهترین و مشهورترین و البته و بی خطرترین روش ها برای درمان شپش، اسپند است.

توصیه می شود از این روش برای همه کودکانی که به مدرسه می روند استفاده شود، حتی اگر موهای آن ها سالم است و شپش ندارد.

برای این روش درمان باید یک قاشق اسپند خشک را آسیاب کرده و با یک لیوان آب جوش مخلوط کنید و اجازه دهید به مدت 15 دقیقه دم بکشد.

این مقدار را برای موهای بلند تا 2 یا 3 برابر افزایش دهید. سپس کل موها را به این ترکیب آغشته کرده و اجازه دهید تا 45 دقیقه روی موها باقی بماند.

برای اثربخشی بهتر می توانید موها را با یک کیسه پلاستیکی پوشش دهید. سپس موها را با آب گرم آبکشی نمایید.

• روغن زیتون

روغن زیتون شپش سر را به طور موثر خفه می‌کند و از بین می‌ برد.

قبل از رفتن به رختخواب، هر نوع روغن زیتون را که دوست دارید به میزان فراوان روی موهای‌تان بمالید.

یک کلاه دوش یا حوله روی سرتان ببندید که روغن در تمام طول شب روی موهای‌تان بماند.

صبح، موهای‌تان را شانه کنید تا شپش‌ها از روی موهای‌تان زدوده شوند و بعد آن را با یک شامپوی گیاهی حاوی روغن درخت چای بشویید.

یکی دیگر از گزینه‌ها این است که یک دوم فنجان روغن زیتون را با یک و نیم فنجان نرم‌ کننده ترکیب کنید و کمی صابون مایع به آن اضافه کنید. ترکیب به‌ دست آمده را روی موهای خود بمالید و اجازه بدهید به مدت یک ساعت بماند.

سپس، موهای‌تان را با آب شستشو دهید و نرم‌کننده استفاده کنید.

موهای‌تان را به طور کامل شانه کنید تا شپش‌های مرده از روی موهای‌تان زدوده شود. این درمان را پس از گذشت یک هفته تکرار کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.

• درمان شپش سر با سرکه

سرکه درمان بسیار آسان و مؤثری برای از بین بردن شپش سر است. میزان بالای اسید استیک موجود در سرکه می‌تواند شپش‌های سر را با موفقیت نابود کند. به‌علاوه، سرکه به حل کردن تخم‌های شپش مرده نیز کمک می‌کند.

سرکه را با مقدار مساوی آب رقیق کنید و از این محلول برای آبکشی موهای تازه‌ شسته‌تان استفاده کنید. اجازه دهید ده دقیقه روی موهایتان بماند، سپس دوباره موها‌ را با آب بشویید.

• درمان شپش سر با حنا 

برای استفاده از این روش سنتی و کاملا طبیعی به یک شانه با دندانه های ریز و حنا طبیعی نیاز داریم. حنا را به روش معمول (مخلوط کردن مقداری از حنا با آب گرم) درست کنید و سپس تمام موهای سر را با آن پوشش دهید.

یک پوشش پلاستیکی روی موها قرار دهید و اجازه دهید تا حنا به مدت 3 ساعت روی مو و پوست سر باقی بماند. سپس موهای خود را بشویید و با استفاده از شانه به آرامی موها را شانه بزنید. با استفاده از این روش شپش مو تا حد زیادی از بین خواهد رفت.

فراموش نکنید که هرگز از شانه های پلاستیکی استفاده نکنید و از شانه فلزی برای شانه زدن هر بخش از موی خود استفاده کنید. بعد از اتمام شانه زدن، شانه استفاده شده را در آب صابون قرار دهید و خوب آن را شستشو دهید تا شپش های آن کشته شوند.

• روغن نارگیل

روغن نارگیل، عامل خفه‌کننده‌ عالی‌ است که برای موی شما نیز مفید است. روغن نارگیل شپش‌ها را خفه می‌کند و در نهایت آنها را می‌ کُشد.

• سه قاشق غذاخوری روغن نارگیل را گرم و کمی کافور به آن اضافه کنید.
• این مخلوط را روی تمام سرتان بمالید و پوست سر را با آن ماساژ بدهید.
• سرتان را با یک کلاه حمام بپوشانید و بگذارید تمام شب روی سرتان بماند.
• صبح روز بعد موها را با شامپو بشویید و وقتی خشک شد، با یک شانه‌ ضد شپش شانه بزنید.

برای از بین بردن شپش‌ها به‌ مدت پنج روز، روزانه از این درمان استفاده کنید.

• پیاز

از پیاز می‌ توان به‌عنوان یک روش طبیعی برای درمان شپش سر استفاده کرد. پیاز حاوی گوگرد است که سبب کشته شدن شپش سر می‌شود.

• چهار الی پنج عدد پیاز را درون مخلوط‌کن بریزید تا خمیر شود.
• حال این خمیر را بر روی غربال (صافی) بگذارید و با استفاده از قاشق برای گرفتن آب پیاز اقدام کنید.
• پوست سر خود را با آب پیاز اسپری کنید و سپس یک کلاه دوش یا حوله حمام بر روی سر خود قرار دهید.
• حداقل به مدت دو ساعت صبر کنید و سپس سر خود را با شامپو و آب گرم بشویید.
• موهای خود را خشک‌کنید و از شانه برای شانه کردن تخم‌های شپش سر استفاده کنید.

از این روش درمان شپش برای سه روز و سپس یک‌ بار در هفته به مدت دو ماه استفاده کنید.

بهترین شامپو برای شپش سر

برای درمان شپش راه‌های متفاوتی وجود دارد. همانطور که گفته شد بهترین راه برای درمان و از بین بردن شپش و تخم شپش (رشک) استفاده از شامپو و لوسیون‌های ضد شپش است.

بهترین شامپو شپش قوی، شامپویی است که بتواند شپش و تخم شپش را نهایتا با ۳ بار مصرف از بین ببرد، چرا که مصرف بیش از حد شامپوهای ضد شپش به علت داشتن مواد حشره کش برای سلامتی مضر است.

روش های پیشگیری از شپش موی کودکان

کودکانی که به مدرسه می روند بیشتر از بقیه در معرض مبتلا شدن به شپش سر هستند. بنابراین پیشگیری از این عارضه بهتر از درمان آن است.

بررسی روزانه برای پیشگیری از شپش سر

موی سر همه اعضای خانواده را چک کنید تا مطمئن شوید که این آفات به آنان سرایت نکرده است.
این کار را تکرار کنید. از یک شانه ضد شپش با کیفیت و خوب که دارای قابلیت جداسازی کامل تارهای مو می باشد جهت بررسی این آفات استفاده کنید.

کنترل تهاجم شپش‌ها در مدارس

کنترل شپش در مدارس نیز بسیار مهم است.
پس به این منظور لازم است که دوستان و والدین فرزندتان یا هر شخص دیگری که ممکن است در تماس مستقیم با کودک قرار گرفته باشد را مطلع سازید تا آنان نیز اقدامات لازم جهت بررسی شپش های سر در فرزند خود را انجام داده و پیشگیری یا درمان به موقع را شروع کنند.

از این که سایر والدین از این مشکل مطلع شوند به هیچ وجه احساس خجالت و شرمندگی نداشته باشید.

والدین بایستی این موضوع را جدی گرفته و جهت رفع آن با یکدیگر همکاری کنند چرا که این کار از انتشار وسیع شپش های سر در یک مدرسه یا منطقه و … پیشگیری خواهد نمود.

فواید شپش برای مو

شاید عجیب به نظر برسد ولی شپش ها مفید هستند البته در بعضی چیزها که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.

شپش ها بیماری زا نیستند

برخلاف باور عمومی که تصور می شود شپش همانند کک، کنه و حشرات ریز دیگر ناقل بیماری اند، شپش ها هیچ نقشی در بیماری زایی نداشته و در این موضوع دخالتی ندارند.

شپش ها در تحقیقات میدانی موثرند

شاید کمی عجیب به نظر برسد اما شپش به محققان در حوزه پزشکی، باستان شناسی و … کمک های زیادی کرده است.

این حشره ذره بینی در حوزه پزشکی به شناخت انواع گونه های بیماری زا حشرات کمک کرده است.

همچنین در باستان شناسی به شناخت گونه های قبل، کمک قابل توجهی کرده و موجب پیدا کردن قطعه های پازل سیر تکاملی موجودات از جمله دایناسورها شده است.

شپش سر قابل استفاده در صنعت داروسازی

از دیگر فواید شپش موی سر، کاربرد آن در صنعت داروسازی است که در دنیای امروز عملا از آن استفاده زیادی می شود.

شپش سر به منظور ساخت دارو در درمان برخی بیماری های عفونی و حتی غیر عفونی از جمله تیفوس به کار می روند.

همچنین این موجودات ریز در ساخت واکسن نقش موثری ایفا می کنند.

کلام آخر

شپش سر مضر نیست اما به شدت مسری است و می‌تواند منجر به بروز خارش و ناراحتی در فرد شود و اگر فردی متوجه علائم در خود و یا کودک خود شد، باید حتما نسبت به درمان اقدام کند.

در صورتی که نسبت به برداشته شدن تمامی شپش‌ها از پوست سر اقدامی صورت نگیرد، احتمال بازگشت مجدد آلودگی بسیار بالا خواهد بود.

در مواردی که علاوه بر مصرف صحیح و به موقع داروها، هم چنان شپش باقی بماند و فرد خارش داشته باشد، درمان‌های قوی تری از سوی پزشک تجویز خواهد شد.