بیماری ایدز چیست؟ {از علائم تا درمان بیماری ایدز}

چکیده                                   تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

بیماری ایدز نوعی بیماری است که دستگاه ایمنی فرد مبتلا را دچار نقصان می کند. (اچ‌‌آی‌وی) ویروس خطرناکی است که از طریق سرنگ آلوده، رابطه‌ی جنسی پرخطر، فراورده‌های خونی و حتی از مادر به نوزاد منتقل می‌شود.نداشتن اطلاعات کافی درباره این بیماری باعث نگرانی روزافزون مردم برای ابتلا به این بیماری می شود. تشخیص زودهنگام این عفونت می‌تواند به فرد بیمار اطمینان دهد که فورا درمان مناسب را دریافت می‌کند. درمان سریع و به‌موقع HIV، می‌تواند این ویروس را کنترل کند و احتمالا باعث کُند شدن روند پیشرفت آن و ابتلا به ایدز می‌شود.با این بخش از مجله سلامت دکتر مهندس برای شناخت کامل بیماری ایدز همراه باشید.

بیماری ایدز چیست؟

ایدز یا سندرم نقص‌ایمنی اکتسابی، بیماری است که سبب اختلال سیستم ایمنی بدن می‌شود به‌صورتی‌که بدن قادر به مبارزه با اکثریت قریب به اتفاق عفونت‌ها نمی‌باشد. این عفونت‌ها، عفونت‌های فرصت‌طلب نام دارند. منظور از عفونتهای فرصت طلب، انواعی از عفونت‌ها می‌باشند که در یک فرد با سیستم ایمنی کاملاً سالم هرگز ایجاد نمی‌شود، بلکه فقط درمواقعی که شخص دچار نقص سیستم ایمنی باشد به آن دچار می‌شود.
وقتی فردی با ویروس ایدز آلوده می‌شود و ویروس وارد بدن او می‌گردد، ابتدا ویروس در سلول‌های سفید خون او زندگی و تکثیر پیدامی‌کند. این سلول‌های سفید سلول‌های ایمنی هستند که به‌طور طبیعی فرد را در مقابل بیماری‌ها محافظت می‌کنند. این رشد انگل‌وار در داخل سلول‌های ایمنی میزبان، سبب از‌بین‌رفتن این سلول‌ها می‌شود. انهدام این سلول‌ها سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و درنتیجه باعث مستعد‌شدن شخص جهت ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های فرصت‌طلب مختلف (از عفونت ریه گرفته تا سرطان) می‌شود.
مهمترین علامت آلودگی ویروس ایدز، به‌صورت از‌بین‌رفتن پیشرونده‌ی گروه خاصی از سلول‌های ایمنی به‌نام سلول‌های T کمکی یا سلول‌های CD4 می‌باشد. هرچه تعداد سلول‌های CD4 در خون شخص مبتلا کمتر باشد، وخامت بیماری بیشتر است.

عامل بیماری ایدز چیست؟

عامل بیماری ایدز، ویروس ایدز یا HIV می‌باشد. ویروس ایدز عضو گروهی از ویروس‌ها به‌نام رترویروس‌ها است. این ویروس باعث ایجاد بیماری نقص ایمنی اکتسابی انسان می‌شود. ساختمان ویروس ایدز ساختمان ساده‌ای است که از یک ژن ۸‌کروموزومی در وسط تشکیل شده‌. اطراف این ژن را یک هسته‌ی پروتئینی احاطه کرده و سطح ویروس از پروتئین و مواد قندی پوشیده شده‌است. ساختمان سطح ویروس به چسبیدن آن به سلول‌های خاص بدن انسان کمک می‌کند که این سلول‌ها، سلول‌های سیستم ایمنی بدن انسان هستند و مهمترین آنها لنفوسیت‌هایی به‌ نام CD4 می‌باشند که نقش مهمی در هماهنگ‌کردن پاسخ ایمنی بدن علیه عفونت دارند.

علائم شایع ایدز

در اغلب موارد در صورتی که تعداد کافی ویروس ایدز وارد بدن فردی شود ، بعد از چند هفته علائمی نظیر تب ، گلودرد،بزرگی غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات ، سر درد، ضعف و بی حالی، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اسهال و گاهی دانه های جلدی و یا تظاهرات عصبی ظاهر میگردد.

علائم اصلی ایدز

• کاهش وزن بیشتر از 10 درصد
• اسهال مزمن بیشتر از یک ماه
• تب های متناوب یا دائمی بیش از یک ماه

علائم فرعی ایدز

• سرفه پایدار به مدت بیش از یک ماه
• عفونت پوستی منتشر همراه با خارش
• تبخال های عود کننده
• برفک دهانی
• عفونت تبخالی مزمن پیش رونده
• بزرگ شدن عمومی غدد لنفی

تشخیص موارد ابتلا به HIV

پزشکان ویروس HIV را در مردان و زنان از طریق آزمایش روی نمونه خون یا بزاق تشخیص می‌دهند اگرچه از طریق آزمایش ادرار هم امکان پذیر است. در این آزمایش آنتی بادی‌های تولید شده در بدن برای مقابله با ویروس مورد بررسی قرار می‌گیرد. معمولا حدود سه تا ۱۲ هفته تشخیص این آنتی بادی‌ها طول می‌کشد.همچنین در تست دیگر آنتی ژن‌های HIV مورد بررسی قرار می‌گیرد. این آنتی ژن‌ها موجب فعال شدن سیستم ایمنی می‌شوند.

 راه های انتقال ایدز

• رابطه جنسی پر خطر
• عدم استفاده از کاندوم در هنگام مقاربت جنسی
• استفاده مشترک از سوزن، سرنگ (بمبه پیچکاری) یا قاشق برای تزریق مواد مخدر
•  خال کوبی و سوراخ کردن اعضای بدن توسط سامان آلات غیر تعقیم شده و آلوده
• از طریق شیر مادر
•  از طریق تماس مستقیم خون شخص مبتلا با خون شخص سالم

راههای عدم انتقال

•  ویروس ایدز از طریق تماسهای عادی مثل کارکردن با یکدیگر ، هم صحبت شدن ، همسفر بودن ، دست دادن ، بوسیدن ، روابط اجتماعی مثل سوار شدن در اتوبوس و تاکسی سرایت نمیکند .
• ویروس ایدز از طریق استفاده از حمام عمومی ، استخرو توالت قابل انتقال نمیباشد .
• ویروس ایدز از طریق لباس ، پوشاک ، پتو و رختخواب قابل انتقال نمیباشد .
• عطسه ، سرفه و نیش حشرات نمیتواند باعث انتقال آلودگی به شخص سالم شود

آیا درمان قطعی برای بیماری ایدز وجود دارد؟

اچ آی وی معالجه ندارد.اما با پیشرفت تکنولوژی و علم پزشکی، پژوهشگران به نتایج مطلوبی جهت درمان بیماری های صعب العلاج دست یافته اند.درمان ایدز باعث میشود تا تعداد ویروس در خون به کمترین حد که حتی زیر مایکروسکوپ هم قابل دید نباشد تقلیل یابد. تقلیل در این حد بنام بار ویروسی غیر قابل کشف یاد میشود. در این حالت شخص مبتلا به اچ آی وی احساس مریضی نکرده و طول عمر عادی خواهد داشت. اگر درمان را بصورت کامل ادامه دهید، این بدان معنی است که اچ آی وی از شما به شخص دیگر منتقل نخواهد شد.

راه های پیشگیری از بیماری ایدز

از آن جایی که بیماری ایدز واكسن و درمان مؤثری ندارد و آلودگی به ویروس ایدز نهایتاً به بیماری ایدز منتهی می شود، بنابراین تنها راه مبارزه ، به كار بردن روش های پیشگیری از آلودگی است كه عبارت اند از:

• خویشتن داری و دوری از تماس های جنسی مشكوك، در دوران تجرد
• پای بند به اصول اخلاقی و خانوادگی پس از ازدواج
• وفاداری به همسر و عدم بی بندوباری و پرهیز از انحراف جنسی و روابط جنسی غیر مطمئن،
• استفاده از كاندوم
• اجتناب از رابطه جنسی مقعدی.
• با كنترل خون و فراورده های خونی،احتمال سرایت آلودگی از این راه بسیار كم می شود.
• اجتناب از استفاده مجدد از سرنگ های یك بار مصرف و عدم استفاده از سرنگ های مشترك.
• استفاده نكردن از مسواك مشترك و به كارنبردن تیغ ریش تراش یك بار مصرف دیگران .
• عدم بارداری زن آلوده به ویروس و استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی است.