چکیده
سنگهای صفراوی سنگهای کوچک کلسترولی هستن که در کیسه صفرا تشکیل میشن و اوایل ایجادشون علائمی ندارن.
اگه سنگ کیسه صفرا دارین و به مسدود شدن لوله خروجی منجر شده، نشانه مثل درد ناگهانی در قسمت مرکز و بالا سمت راست شکم بروز می کنه. پس سعی کنین رژیمهای غذایی مناسبی رو پیش بگیرین و ازغذاهایی با چربی کم و پرفیبر استفاده کنین.
ما در این مقاله از مجله سلامت دکتر مهندس علت ایجاد سنگ کیسه صفرا و درمان سنگ کیسه صفرا رو بررسی کردیم پس تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.
سنگ کیسه صفرا
سنگ های کیسه صفرا (Gallstones) ته مانده سخت شده مایعات دستگاه گوارش بوده که در کیسه صفرا شکل می گیرند. کیسه صفرا اندامی کوچک و گلابی شکل در سمت راست شکم و زیر کبد می باشد.
کیسه صفرا حاوی مایعی گوارشی بوده که به آن صفرا، زرداب و یا زهره گفته می شود و کیسه صفرا آنرا به روده کوچک ترشح می کند.
اندازه طبیعی سنگ کیسه صفرا
به طور نرمال اندازه ی کیسه صفرای یک انسان بالغ 6 الی 7 سانتی متر می باشد..سنگ های کیسه صفرا در اندازه ها مختلفی موجود می باشند و می توانند به کوچکی یک شن و یا به بزرگی یک توپ گلف باشند. بعضی از افراد فقط یک سنگ کیسه صفرا در کیسه صفرایشان داشته درحالیکه بعضی ها ممکن است چند سنگ داشته باشند. وجود سنگ های درشت بالای 20 الی 40 میلی متر احتمال ابتلا به سرطان کیسه صفرا را افزایش می دهد.
علت بوجود آمدن سنگ کیسه صفرا
دانستن دلیل ایجاد سنگ کیسه صفرا، کمک می کند تا بهترین درمان را برای این مشکل انتخاب کنید.
-
افزایش سطح کلسترول در صفرا
داشتن کلسترول بالا در صفرا شما می تواند به سنگ های کلسترول زرد منجر شود. کلسترول سطح بالا یکی از مشکلاتی است که تعداد بالایی از افراد به این بیماری دچار هستند .
زمانی که سطح کلسترول در خون شما افزایش یابد در واقع می تواند برای تمام اعضای بدن تان با منفی داشته باشد.
مهم ترین تاثیرات منفی کلسترول بالا بیماری های قلبی و عروقی ، بیماری های کبدی و مهم ترین آن سنگ کیسه صفرا می باشد .
-
کاهش وزن سریع
این نوع کاهش وزن که درنتیجه یک رژیم غذایی کم کالری و یا بعد از جراحی های چاقی رخ می دهد، نیز می تواند باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا بشود.
صفرای شما بیلی روبین زیادی دارد: بیلی روبین یک ماده شیمیایی است که در زمان شکست گلبولهای قرمز خون در بدن آزاد میشود.
شرایط سلامتی خاصی وجود دارد که موجب میشود بیلی روبین بسیار زیادی در بدن تولید شود، مانند عفونت مجرای صفراوی، سیروز کبدی و اختلالات خونی.
-
پُر شدن کیسه صفرا
کیسه صفرا برای سالم ماندن و عملکرد درست، باید صفرای خود را خالی کند. اگر این کار انجام نشود، صفرا بهشدت غلیظ و باعث تشکیل سنگهای صفراوی میشود
علائم سنگ کیسه صفرا
سنگ های کیسه صفرا ممکن است هیچ نشانه ای از خود نشان ندهند. اگر سنگ کیسه صفرا در یک مجرا قرار گرفته و باعث گرفتگی شود، علائم و نشانه های آن شامل:
-
درد در ناحیه شکم
یکی از بارزترین نشانه های سنگ کیسه صفرا، درد در ناحیه شکم است که به ویژه پس از وعده های غذایی چرب شکل گرفته و از بین می رود.
درد سنگ کیسه صفرا به عنوان یک ناراحتی شدید و مبهم در قسمت بالایی سمت راست شکم توصیف می شود. درد ممکن است به کمر و در برخی موارد به شانه راست نیز سرایت کند. تلاش کیسه صفرا برای حرکت دادن سنگ موجب شکل گیری درد می شود.
-
زرد شدن پوست
یکی از علائم که نشان می دهد شما دچار سنگ کیسه صفرا هستید زردی پوست تان می باشد. زمانی که ماده صفراوی از کیسه صفرا خارج نشود باعث به وجود آمدن بیلی روبین می گردد. تجمع و افزایش بیلی روبین در بدن می تواند باعث زردی شود و کبد را نیز درگیر کند، در چنین حالاتی پوست تان زرد می شود.
-
تب کردن
سنگ کیسه صفرا موجب التهاب کیسه صفرا می شود که از نظر پزشکی به نام کولسیستیت شناخته می شود. یک دوره التهاب می تواند برای چند ساعت، یا حتی چند روز ادامه یابد. در این شرایط تب غیر معمول نیست.از دیگر دلایل التهاب کیسه صفرا می توان به مصرف الکل، عفونت ها، یا تومورهایی که مجاری صفراوی را مسدود می کنند، اشاره کرد، اگرچه سنگ کیسه صفرا دلیل شماره یک محسوب می شود. کولسیستیت به ویژه در صورت همراهی با تب نیازمند نظارت پزشکی است.
-
رنگ غیر معمول مدفوع
یکی از نشانه های شناخته شده مشکل در کیسه صفرا رنگ روشن تر از حد معمول مدفوع است. همچنین، ممکن است مدفوع ظاهر گچی داشته باشد. دلیل این شرایط وجود چربی های اضافی در مدفوع است که صفرا به طور موثر آنها را تجزیه نکرده است.
-
حالت تهوع و سرگیجه
وجود حالت تهوع و سرگیجه با هم دیگر از مهمترین علائم سنگ صفرا و به طور کلی بیماری های کیسه ی صفراست. نفخ و آروغ زدن و عدم تحمل غذاهای چرب و سوء هاضمه نیز همراه با این بیماری دیده می شود.
تشخیص وجود سنگ در صفرا
آزمایشها و روش های تشخیصی سنگ کیسه صفرا عبارت اند از:
عکس برداری از کیسه صفرا
پزشک احتمالاً به منظور به دست آوردن تصاویری از کیسه صفرا دستور انجام مقطعنگاری رایانهای (سی.تی.اسکن) و سونوگرافی شکم را میدهد. این تصویرها را میتوان برای بررسی وجود نشانه ها و علایم سنگ کیسه صفرا تحلیل کرد.
آزمایش تشخیص سنگ کیسه صفرا
استفاده از مادههای رنگی خاص (ماده حاجب یا ماده کنتراست زا) در آزمایش برای مشخص کردن مجراهای صفراوی در تصویر به پزشک کمک میکند تا تعیین کند که آیا سنگ انسدادی را به وجود آورده است یا خیر. اسکن HIDA، کولانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد اندوسکوپیک (ERCP) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام.آر.آی.) از این گروه آزمایشها به شمار میروند. سنگهای صفراوی مشاهده شده در ERCP را میتوان طی انجام این آزمایش خارج کرد.
آزمایش خون
در آزمایشهای خون، عفونت، زردی، التهاب پانکراس (پانکراتیت) یا دیگر عوارض ناشی از سنگ کیسه صفرا مشخص میشود.
درمان سنگ کیسه صفرا
بیشتر افراد مبتلا به این بیماری اصلا هیچوقت نیازی به درمان پیدا نمیکنند، اما اگر این سنگ دردسرساز شود، پزشک برداشتن سنگها را تجویز میکند. معمولا هم در چنین مواقعی تمام سنگها را بیرون میآورند، حتی اگر فقط یکی از آنها مشکل ساز شده باشد. اگر انسداد مجاری صفراوی یکبار روی بدهد، احتمال اینکه دوباره هم اتفاق بیفتد زیاد است.
درمان های پزشکی برای دفع سنگ کیسه صفرا
در صورت موثر نبودن درمان های طبیعی برای درمان سنگ کیسه صفرا، احتمالاً به دنبال استفاده از داروها و جراحی خواهید رفت.
دارو
سنگ های کوچک کیسه صفرا احتمالا با اسیدهای صفراوی مانند اورسودوکسی کولیک اسید و چنودوکسی کولیک اسید درمان شوند.
مضرات احتمالی این داروها عبارتند از:
مدت زمان لازم برای مشاهده تاثیرات آن (بیش از دو سال)
احتمال بازگشتن سنگ های صفراوی پس از توقف مصرف دارو
جراحی
سنگ های کیسه صفرا اغلب با برداشتن کیسه صفرا درمان می شوند. با این کار می توان اطمینان حاصل کرد که سنگ های کیسه صفرا باز نمی گردند.
برداشتن کیسه صفرا با جراحی یا کولهسیستکتومی، یکی از رایج ترین عمل هایی است که بر روی بزرگسالان در آمریکا انجام می شود.
چند عارضه جانبی جزئی برای جراحی برداشتن کیسه صفرا وجود دارد.
درمان سنگ کیسه صفرا در طب سنتی
طب سنتی بر مصرف آب برای دفع سنگ کیسه صفرا تاکید دارد. نوشیدن روزی ۸ لیوان آب از تشکیل سنگ کلیه و کیسه صفرا جلوگیری میکند.
پاکسازی کیسه صفرا
رایجترین روش درمان طبیعی، پاکسازی کیسه صفرا است که طرفداران آن معتقدند که با شستشوی کیسه صفرا میتوان سنگها را از بین برد. شستشوی ۲-۵ روزه کیسه صفرا با ترکیب روغن زیتون، آب سیب و چند گیاه دارویی به دو صورت همراه با مصرف غذا یا بدون مصرف غذا تجویز میشود.
آب سیب یا ترکیب آب سیب و سرکه سیب
مصرف آب سیب، سنگ کیسه صفرا را از بین برده و درد کیسه صفرا و درد کلیوی را کاهش میدهد. به علاوه اینکه آب سیب میزان کلسترول کبد را پایین میآورد. برخی افراد گاهی سرکه سیب را با آب سیب مخلوط میکنند. افراد دیابتی و کسانی که زخم معده و هیپوگلیسمی دارند باید مراقب مصرف زیاد آب میوه باشند.
دمنوش گیاه قاصدک
چای یا دمنوش قاصدک برای دفع و درمان بیماریهای کبد و مجاری صفراوی توصیه میشود. از تاثیرگذاری و مفید بودن این روشها مدارکی در دسترس نیست، بنابراین بهتر است پیش از مصرف این دمنوشهای گیاهی حتما با پزشک مشورت کنید.
آب سیب، سرکه سیب، دمنوش گیاه قاصدک، خار مریم، گیاه سکه طلا، دمنوش آب چغندر و هویج، دمنوش آب گلابی، نعناع و آب لیمو از روشهای سنتی برای سنگ صفرا هستند.
خار مریم
گیاه خار مریم سالهاست که برای سمزدایی کبد و درمان بیماریهای کبد مصرف میشود. برخی به تاثیر آن برای کبد و کیسه صفرا هم اشاره کردهاند، اما شواهدی نیست که تاثیر آن روی سنگ صفرا را ثابت کند. خار مریم را میتوان به صورت کپسول، قرص یا مکمل تقویتی مصرف نمود. افراد دیابتی، افراد با سابقه سرطان حساس به هورمون و آنهایی که به گیاه کهنه واش آلرژی دارند باید پیش از استفاده از خار مریم با پزشک مشورت کنند.
دمنوش آب چغندر و هویج
دمنوش آب چغندر و هویج یکی دیگر از توصیههای درمان این بیماری در طب سنتی است که کبد و کیسه صفرا را پاکسازی و تقویت و خون را تصفیه میکند.
دمنوش آب گلابی
پکتین موجود در گلابی به سنگ کیسه صفرا چسبیده و به دفع آن از بدن کمک میکند. دمنوش عسل و آب گلابی برای سلامت کیسه صفرا در طب سنتی توصیه میشود.
نعناع
وجود ترپن موجود در نعناع به تحریک مایعات گوارشی کمک کرده و دردهای عضلانی را کاهش میدهد و از تشکیل سنگ جلوگیری میکند. مصرف دمنوش نعناع غلظت خون را هم کاهش میدهد.
آب لیمو
آب لیمو مثل سرکه از تشکیل کلسترول در کبد جلوگیری میکند. مصرف آب مرکبات و آب لیمو به طور روزانه به بهبود عملکرد کبد و جلوگیری از تشکیل سنگ کمک میکند.
کلام آخر
رژیمهای غذایی با چربی زیاد و کم فیبر خطر ابتلا به سنگهای صفراوی را افزایش میدهد. برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا مصرف غذا ها با کلسترول بالا را کم کنید و رژیم غذایی سرشار از میوهها، سبزیجات و غلات کامل را انتخاب کنید.