چکیده
کبد عضو مهمی از بدن است که عملکردهای اساسی زیادی دارد. بنابراین باید هرکاری میتوانید برای محافظت از آن انجام بدهید.
یکی از بیماری های شایعی که کبد را درگیر می کند، کبد چرب است. وقتی دچار کبد چرب میشوید که بیش از 5 درصد سلولهای کبد حاوی چربی باشند.
اگر دچار کبد چرب هستید، برای درمان آن باید سبک زندگی را تغییر دهید و غذاهایی که برای کبد چرب مضر هستند را از برنامه غذایی حذف کنید و در کنار آن غذاهایی مصرف کنید که درمان کبد چرب کمک میکند.
این مقاله را تا انتها مطالعه کنید تا دریابید چه غذایی برای کبد چرب خوبه؟
کبد چرب
کبد چرب که با نام استئاتوز کبدی نیز شناخته میشود، زمانی اتفاق میفتد که چربی در کبد تجمع پیدا کند. وجود مقدار کمی چربی در این اندام طبیعی است.
اما تجمع بیش از حد آن میتواند به یک مشکل اساسی تبدیل شود. اگر بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد شما چربی است احتمالا به این بیماری مبتلا هستید.
علائم کبد چرب
در بسیاری از موارد این بیماری علائم قابل توجهی ندارد، اما ممکن است احساس خستگی یا احساس ناراحتی و درد در سمت راست بالای شکم داشته باشید. این بیماری در بعضی از افراد مبتلا عوارضی مانند زخم کبدی ایجاد میکند که به عنوان فیبروز شناخته میشود. فیبروز شدید کبد که سیروز نام دارد ممکن است با بروز علائمی مانند موارد زیر همراه باشد:
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- ضعف
- خستگی
- خونریزی از بینی
- خارش پوست
- زردی پوست و چشم
- خوشههای شبکه مانند رگهای خونی در زیر پوست
- درد شکم
- تورم شکم
- تورم پاها
- بزرگ شدن پستانها در مردان
- گیجی
علت کبد چرب
این بیماری زمانی رخ میدهد که چربی زیادی در بدن تولید شود یا متابولیسم چربی به خوبی صورت نگیرد. چربی اضافی در سلولهای کبدی ذخیره شده و در آنها تجمع مییابد و باعث این بیماری میشود. تولید این چربی میتواند علل مختلفی داشته باشد. به عنوان مثال، مصرف زیاد الکل به بیماری کبد چرب الکلی منجر میشود که اولین مرحله بیماری کبدی ناشی از الکل است.
در افرادی که زیاد الکل مصرف نمیکنند، علت بیماری کبد چرب به طور دقیق مشخص نیست. اما یک یا چند مورد از عوامل زیر ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند:
چاقی
قند خون بالا
مقاومت به انسولین
بالا بودن سطح چربی ها در خون، به ویژه تری گلیسیرید
عللی که شیوع کمتری دارند شامل موارد زیر میشوند:
- بارداری
- کاهش وزن سریع
- بعضی از انواع عفونتها، مانند هپاتیت C
- عوارض جانبی بعضی از داروها، مانند متوترکسات، تاموکسیفن، آمیودورون و اسید والپروئیک
- قرار گرفتن در معرض سموم خاص
چه غذایی برای کبد چرب خوبه
رژیم غذایی برای درمان بیماری کبد چرب باید شامل طیف گستردهای از غذاها باشد. مواد غذایی مفید برای کبد چرب به شرح زیر است.
-
چای سبز
استفاده از چای برای اهداف دارویی، پیشینه ی هزار ساله دارد. مطالعه ای در سال ۲۰۱۵ در ژورنال جهانی گاستروانترولوژی، نشان داد که چای سبز ممکن است به پایین آمدن چربی خون و چربی کل بدن کمک کند. یکی از مطالعات، شامل کاهش میزان چربی کبد در افرادی است که ۵ تا ۱۰ لیوان چای سبز در روز مصرف می کنند.
چای سبز حاوی چندین آنتی اکسیدان، همچون کاتچین است که احتمالا به بهبود بیماری کبد چرب کمک می کند.
-
سیر
سیر یکی از مهمترین رژیمهای غذایی درمانی کبد چرب است و ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید باشد. مطالعات پزشکی نشان داده که مکملهای پودر سیر به کاهش وزن و چربی بدن افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک میکند.
-
لیمو ترش و آب داغ
مصرف آب لیمو ترش تازه همراه با آب داغ به رفع کبد چرب کمک می کند. آب لیمو ترش تازه را در یک لیوان آب داغ بریزید و اول صبح بطور ناشتا بنوشید (البته اگر ناراحتی معده ندارید). این کار باعث می شود کبد پاک شود و عمل سم زدایی و تصفیه آن افزایش یابد.همچنین استفاده از آب لیمو ترش تازه همراه با آب داغ تولید صفرا را تحریک می کند، معده و روده را پاک کرده و حرکات روده ای را افزایش می دهد.
-
سویا و پروتئین وِی
برخی از پروتئینها میتوانند به محافظت از بدن در برابر بیماری کبد چرب کمک کنند. سویا و پروتئین وِی، به تعادل اثرات مصرف کربوهیدرات کمک کرده و میتوانند سطح قند خون را پایین بیاورند. همچنین این دو عامل میتواند به حفظ عضلات بدن و کاهش وزن کمک کنند.
-
کلم بروکلی
مصرف انواع سبزیجات کامل برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید است. با این حال، کلم بروکلی یکی از سبزیجاتی است که فرد مبتلا به بیماری کبد چرب، باید آن را در رژیم غذایی خود بگنجاند.مطالعهای در مجله تغذیه بر روی حیوانات، در سال ۲۰۱۶ نشان داد که مصرف طولانی مدت کلم بروکلی به جلوگیری از ایجاد چربی در کبد موش کمک میکند.با این حال، باید مطالعات بیشتری پیرامون این مسئله در انسان انجام گیرد. هر چند که تحقیقات اولیه درباره تأثیر مصرف کلم بروکلی بر روی بیماری کبد چرب، امیدوارکننده به نظر میرسد.
-
گردو
مصرف گردو می تواند به بهبود وضع کبد کمک کند. دانه های گردو منبع غنی امگا3 محسوب می شوند. تحقیقات نشان داده است که افراد دارای بیماری کبد چرب که در رژیم غذایی خود گردو مصرف می کنند، عملکرد کبدی بهتری را در آزمایشات نشان می دهند.
-
موز
وجود ۴۷۰ میلیگرم پتاسیم و مواد مغذی دیگر در موز، آن را به میوهای مفید برای تصفیهی کبد تبدیل کرده است. مصرف موز به هضم مواد غذایی کمک میکند و فلزات سنگین و سموم را از بدن میزداید.
غذاهای مضر برای کبد چرب
اگر مبتلا به کبد چرب هستید، حتما باید از خوردن این غذاها اجتناب کنید. این غذاها به طور کل منجر به افزایش وزن و بالا رفتن قند خون میشوند. این غذاها عبارتند از:
-
لبنیات پر چرب
افرادی که دچار کبد چرب هستند باید از مصرف پنیر و لبنیات پر چرب خودداری کنند.
پنیر و لبنیات پر چرب دارای چربیهای اشباع زیادی هستند و اگر انواع کم چرب آن را انتخاب نکنید در طولانی مدت تاثیرات منفی بر کبد شما خواهند داشت.
-
نوشیدنیهای گازدار
از مصرف نوشیدنیهای گازدار مانند نوشابه خودداری و به جای آنها از آب طعمدار شده یا تکههای میوه استفاده کنید.
-
گوشت قرمز
تحقیقات نشان دادهاند که افرادی که بیشتر از گوشت قرمز و احشاء استفاده میکنند به احتمال بیشتری به کبد چرب غیرالکلی مبتلا میشوند. سعی کنید مصرف گوشت قرمز را به هفتهای یکبار محدود کنید.
-
شکر و شیرینی ها
مصرف بیش از حد قند و شکر و مواد غذایی شیرین نه تنها باعث افزایش قند خون می شود بلکه چربی کبد را هم افزایش می دهد. قندهای اضافی معمولا در آب نبات، بستنی و نوشیدنی های شیرین مانند نوشابه ها و آبمیوه های صنعتی یافت می شوند. قند پنهان حتی در مواد غذایی دیگری مثل قهوه و چای هم وجود دارد. اگر کبدتان چرب است تا جای ممکن از مصرف مواد غذایی تهیه شده با قند و شکر و غذاهای فراوری شده خودداری کنید.
کلام آخر
ورزش منظم برای کسانی که بیماری کبد چرب دارند، مهم است زیرا علائم بیماری را کاهش میدهد. ورزش منظم برای همه مهم است، اما برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفیدتر است. از دست دادن وزن بیش از حد و حفظ شکل بدن با ورزش ممکن است به کاهش علائم بیماری کبد چرب کمک کند.