سرطان دهان کشنده است؟

چکیده:    تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه

سرطان دهان ، سرطانی است که در بافت های دهان یا گلو ایجاد می شود و متعلق به گروه بزرگی از سرطان ها به نام سرطان های سر و گردن است. بیشتر در سلول های سنگفرشی موجود در دهان ، زبان و لب ها ایجاد می شود.

بیش از 49000 مورد سرطان دهان هر ساله در ایالات متحده تشخیص داده می شود که بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال مشاهده می شود. سرطان دهان اغلب بعد از گسترش به غدد لنفاوی گردن تشخیص داده می شود. تشخیص زودرس یکی از عوامل بسیار مهم برای زنده ماندن از سرطان دهان است. با ادامه ی این مقاله همراه باشید تا درباره آنچه خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش می دهد ، مراحل آن و موارد دیگر مطلع شوید.

انواع سرطان دهان

سرطان های ناحیه دهان شامل سرطان های :

• لب ها
• زبان
• لایه داخلی گونه
• لثه ها
• کف دهان
• کام سخت و نرم

دندانپزشک شما اغلب اولین ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی است که علائم سرطان دهان را شناسایی می کند. دریافت معاینات دندانپزشکی دوسالانه می تواند دندانپزشکتان را در مورد سلامت دهان شما به روز نگه دارد.

عوامل خطر ابتلا به سرطان دهان

یکی از بزرگترین عوامل خطر سرطان دهان ، مصرف دخانیات است. این عوامل شامل سیگار کشیدن ، پیپ ، و همچنین جویدن تنباکو می باشد.

افرادی که مقادیر زیادی الکل و دخانیات مصرف می کنند در معرض خطر بیشتری قرار دارند ، به خصوص هنگامی که هر دو این موارد به طور مرتب مورد استفاده قرار می گیرند.

سایر عوامل خطرزا شامل:

• عفونت پاپیلوما ویروس انسانی (HPV)
• قرار گرفتن طولانی مدت صورت در معرض آفتاب
• تشخیص قبلی سرطان دهان و دندان
• سابقه خانوادگی سرطان دهان یا سایر سرطان ها
• سیستم ایمنی ضعیف شده
• سندرم های ژنتیکی
• مرد بودن: مردان تا دو برابر بیشتر از زنان احتمال ابتلا به سرطان دهان را دارا می باشند.

علائم سرطان دهان چیست؟

علائم سرطان دهان عبارتند از:

• زخم بر روی لب یا دهان که بهبود نمی یابد.
• توده یا رشد سلول ها در هر کجای دهان
• خونریزی از دهان
• دندان شل
• درد یا مشکل در بلع
• مشکل در گذاشتن پروتز دندان
• توده ای در گردن
• احساس گوش دردی که از بین نمی رود
• کاهش چشمگیر وزن
• بی حسی لب پایین ، صورت ، گردن یا چانه
• لکه های سفید ، قرمز و سفید یا قرمز یا در داخل یا روی دهان یا لب ها
• گلودرد
• درد فک یا سفتی
• درد زبان

برخی از این علائم مانند گلودرد یا درد گوش ممکن است شرایط دیگری را نشان دهند. با این وجود ، اگر متوجه هر یک از این علائم شدید ، به ویژه اگر علائمی هستند که از بین نمی روند یا بیش از یکی از این علائم را به صورت هم زمان تجربه می کنید ، در اسرع وقت به دندانپزشک یا پزشک خود مراجعه کنید.

چگونه سرطان دهان تشخیص داده می شود؟

ابتدا پزشک یا دندانپزشک شما معاینه بدنی را انجام می دهند. این معاینه شامل بررسی دقیق سقف و کف دهان ، پشت گلو ، زبان و گونه ها و غدد لنفاوی در گردن می باشد. اگر پزشک نتواند تشخیص دهد که چرا این علائم را نشان می دهید ، ممکن است لازم باشد به یک متخصص گوش ، بینی و گلو (ENT) مراجعه کنید.

اگر پزشک هر نوع تومور ، رشد و یا ضایعات مشکوک را پیدا کند ، بیوپسی با براش یا بیوپسی بافت را انجام می دهند. بیوپسی با براش یک آزمایش بدون درد است که در آن با استفاده از یک براش سلول ها از تومور جمع شده و بر روی یک اسلاید گذاشته می شوند. بیوپسی بافت شامل از برش یک قطعه از بافت سلول های بوده و می توان آن را تحت میکروسکوپ مخصوص سلول های سرطانی معاینه کرد.

علاوه بر این ، پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از آزمایش های زیر را انجام دهد:

• پرتونگاری با اشعه ی ایکس برای دیدن این که آیا سلول های سرطانی به فک ، قفسه سینه یا ریه ها گسترش یافته است.
• سی تی اسکن برای آشکار ساختن هر نوع تومور در دهان ، گلو ، گردن ، ریه ها یا نقاط دیگر بدن
• اسکن PET برای تعیین اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی ، گره ها یا ارگان های دیگر انتقال پیدا کرده است یا خیر
• اسکن MRI برای نمایش دقیق تر تصویر از سر و گردن و تعیین میزان پیشرف یا مرحله سرطان
• آندوسکوپی برای معاینه بینی ، سینوس ها ، قسمت داخلی گلو ، لوله های هوایی و نای

مراحل سرطان دهان چیست؟

سرطان دهان دارای چهار مرحله می باشد :

• مرحله 1: تومور 2 سانتی متر (Cm) یا کوچکتر بوده ، و سرطان به غدد لنفاوی سرایت نکرده است.
• مرحله 2: تومور بین 2-4 سانتی متر است ، و سلول های سرطانی به غدد لنفاوی گسترش نیافته است.
• مرحله 3: تومور یا بزرگ تر از 4 سانتی متر است و به گره های لنفاوی سرایت نمی کند ، یا به هر اندازه ای بوده و به یک غده لنفاوی گسترش یافته است ، اما به سایر قسمت ها بدن خیر
• مرحله 4: تومورها به هر اندازه هستند و سلول های سرطانی به بافت های اطراف ، غدد لنفاوی یا سایر قسمت های بدن گسترش یافته است.

طبق اعلام موسسه ملی سرطان ، میزان بقای پنج ساله برای حفره دهان و سرطان های حلق به شرح زیر است:

• 83 درصد ، برای سرطان موضعی (که شیوع پیدا نکرده است)
• 64 درصد ، برای سرطانی که در غدد لنفاوی مجاور دیده می شود.
• 38 درصد ، برای سرطانی که در سایر قسمت های بدن شیوع دارد.

به طور کلی 60 درصد از کل مبتلایان به سرطان دهان به مدت پنج سال یا بیشتر زنده می مانند. هرچه مراحل تشخیصی زودتر انجام شود ، احتمال بقا بعد از درمان بیشتر می شود. در حقیقت ، میزان بقای کلی پنج ساله در مبتلایان به سرطان های دهان مرحله 1 و 2 به طور معمول 70 تا 90 درصد است. این امر باعث می شود که تشخیص به موقع و درمان از اهمیت بیشتری برخوردار شود.

درمان سرطان دهان چگونه انجام می شود؟

درمان سرطان دهان بسته به نوع ، محل و مرحله سرطان در هنگام تشخیص بستگی دارد.

• جراحی

عمل جراحی برای مراحل اولیه معمولاً شامل جراحی برای از بین بردن تومور و غدد لنفاوی سرطانی می باشد. بعلاوه ممکن است در طول جراحی بافت های دیگر اطراف دهان و گردن نیز خارج شوند.

• پرتودرمانی

پرتودرمانی گزینه ی درمانی دیگری برای سرطان ناحیه دهان است. این روش شامل هدف قرار دادن سلول های سرطانی با پرتو ، یک یا دو بار در روز ، پنج روز در هفته ، به مدت دو تا هشت هفته می باشد. درمان در مراحل پیشرفته معمولاً ترکیبی از شیمی درمانی و پرتودرمانی را شامل می شود.

• شیمی درمانی

شیمی درمانی، نوعی درمان با داروهایی است که سلول های سرطانی را از بین می برد. این دارو به صورت خوراکی یا از طریق خط داخل وریدی (IV) به بیمار داده می شود. بیشتر افراد شیمی درمانی را به صورت سرپایی انجام می دهند ، اگرچه برخی از آن ها نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند.

• درمان هدفمند

درمان هدفمند شکل دیگری از درمان می باشد. این روش می تواند در مراحل اولیه و پیشرفته سرطان مؤثر باشد. داروها در این روش به پروتئینهای خاص روی سلول های سرطانی متصل شده و در رشد آن ها اختلال ایجاد می کنند.

• تغذیه

تغذیه نیز بخش مهمی از درمان سرطان دهان به شمار می رود. بسیاری از درمان های بیماری سرطان خوردن و بلعیدن را دشوار یا دردناک می کرده و باعث ایجاد اشتهای ضعیف و کاهش وزن خواهد شد. حتما در مورد رژیم غذایی خود با پزشکتان صحبت کنید.

دریافت مشاوره از یک متخصص تغذیه در برنامه ریزی یک منوی غذایی مناسب که ملایم بوده و مناسب شرایط دهان و گلوی شما باشد و در عین حال کالری ، ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را فراهم کند می تواند کمک کننده باشد .

• سالم نگه داشتن دهان

در آخر ، سالم نگه داشتن دهان در حین معالجه سرطان ، بخش مهمی از درمان است. حتماً دهان خود را مرطوب و دندان و لثه های خود را تمیز نگه دارید.

مشکلات هر یک از روش های درمان سرطان دهان 

هر یک از روش های درمان سرطان دهان مشکلاتی را در پی دارد.

تاثیرات عمل جراحی

علائم بعد از عمل جراحی می تواند شامل درد و تورم باشد ، اما از بین بردن تومورهای کوچک معمولاً هیچ مشکلی در دراز مدت ایجاد نمی کنند. از بین بردن تومورهای بزرگتر احتمالاً می تواند توانایی شما را در جویدن ، بلع ، یا صحبت کردن تحت تأثیر قرار دهند. همانطور که قبل از عمل نیز همین مشکلات را داشته اید.

همچنین ممکن است برای بازسازی استخوان ها و بافت های صورت که در حین عمل جراحی از بین رفته است ، به جراحی بازسازی نیاز داشته باشید.

پرتودرمانی می تواند تأثیر منفی بر روی بدن داشته باشد. برخی از عوارض جانبی اشعه عبارتند از:

• گلو درد یا درد حفره ی دهان
• خشکی دهان و از بین رفتن عملکرد غده بزاقی
• پوسیدگی دندان
• حالت تهوع و استفراغ
• لثه های درد ناک یا خونریزی دهنده
• عفونت های پوست و دهان
• سفتی و درد فک
• مشکل در استفاده از پروتز
• خستگی
• تغییر در توانایی حس طعم و بو
• تغییر در پوست از جمله خشکی و سوزش
• کاهش وزن
• تغییرات تیروئید

داروهای شیمی درمانی می توانند برای سلول های غیر سرطانی که به سرعت در حال رشد هستند سمی باشند. همین مسئله می تواند عوارض جانبی مانند موارد زیر را ایجاد کند :

• ریزش مو
• ؟دهان و لثه دردناک
• خونریزی در دهان
• کم خونی شدید
• ضعف
• اشتهای ضعیف
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• زخم دهان و لب
• بی حسی در دست و پا

بهبودی از درمان های هدفمند معمولاً به راحتی انجام می شود. عوارض جانبی این درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب
• سردرد
• استفراغ
• اسهال
• واکنش آلرژیک
• بثورات پوستی

اگرچه این درمان ها عوارض جانبی دارند ، اما اغلب در شکست دادن سرطان ضروری هستند. پزشک در مورد عوارض جانبی هر یک از این درمان ها صحبت خواهد کرد و به شما در سنجش جوانب مثبت و منفی هر یک از گزینه های درمانی پیش رویتان کمک می کند.

توانبخشی بعد از درمان سرطان دهان

افرادی که به سرطان دهان مبتلا شده اند ، به احتمال زیاد به عمل جراحی ترمیمی و توانبخشی برای کمک به خوردن و صحبت کردن در حین بهبودی نیاز دارند.

بازسازی می تواند شامل ایمپلنت دندان یا پیوند برای ترمیم استخوان ها و بافت های از دست رفته در دهان یا صورت شود.
کام های مصنوعی برای جایگزینی هر بافت یا دندان از دست رفته استفاده می شود.

توانبخشی برای موارد سرطان پیشرفته نیز ضروری است. گفتار درمانی را می توان از زمان خارج شدن از اتاق عمل تا رسیدن به مرحله ی حداکثر بهبودی ادامه داد.

چشم انداز:

چشم انداز سرطان های دهان بستگی به نوع و مرحله خاص سرطان در هنگام تشخیص آن و همچنین به سلامتی عمومی ، سن و تحمل و پاسخ شما به درمان نیز بستگی دارد. تشخیص زود هنگام برای این بیماری بسیار حیاتی است زیرا ممکن است بیمار در معالجه سرطان های مرحله 1 و مرحله 2 کمتر درگیر شود و شانس بیشتری برای درمان موفقیت آمیز وجود داشته باشد.

پس از معالجه ، بررسی ها ی مکرر جهت اطمینان از روند بهبودی ضروری می باشد. معاینات شما معمولاً از معاینات جسمی ، آزمایش خون ، اشعه ایکس و سی تی اسکن تشکیل می شود. در صورت برخورد با موارد غیر عادی ، حتماً با دندانپزشک یا آنکولوژیست خود پیگیری کنید.