تشنج در کودکان| هنگام تشنج کودک چه باید کرد

چکیده                                تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

تشنج، تغییر ناگهانی فعالیت حرکتی در فرد است ، كه مي تواند به صورت لرزش بدن ،سفت شدن بدن ،خيرگي چشمها،پرش اندام ها،زمين خوردن هاي مكرر،كاهش سطح هوشياري و يا شل شدن بدن خودش را نشان دهد.تشنج در کودکان بسیار شایع می باشد. یکی از شایع ترین انواع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب است. تشنج ناشی از تب بالا در کودکان در سنین شش ماهگی تا شش سالگی دیده می‌شود و به ندرت ممکن است در سنین بیشتر از شش سالگی مشاهده شود.معمولاً تشنج به خودی خود باعث آسیب به فرد نمی شود مگر در مواقعی که طولانی شدن تشنج باعث اختلال در تنفس و به دنبال آن اختلال در اکسیژن رسانی به اندام های حیاتی مانند مغز شود.

تشنج چیست؟

تشنج‌ (كه‌ حمله‌ تشنجي‌ يا حمله‌ غش‌ هم‌ نام‌ دارد) شامل‌ انقباضات‌ غيرارادي‌ تعداد زيادي‌ از عضلات‌ بدن‌ است‌. اين‌ وضعيت‌ ناشي‌ از وجود يك‌ اختلال‌ در فعاليت‌ الكتريكي‌ مغز است‌. تشنج‌ها معمولاً منجر به‌ از دست‌ رفتن‌ يا اختلال‌ هوشياري‌ مي‌شوند.

تشنج در کودکان

در کودکان یکی از دلایلی که متخصصان ذکر می‌کنند این است که مغز کودک از شش ماهگی تا حدود پنج سالگی هنوز به خوبی بزرگسالان نمی‌تواند در برابر افزایش درجه حرارت مقاومت کند و به همین سبب گرما یا حرارت زیاد را یکی از دلایلی می‌دانند که ممکن است کودکی را وارد اختلال تشنج کند؛ حساسیتی که اگر کودکتان در تابستان زیاد زیر آفتاب مانده باشد بیشتر احتمال وقوع دارد. بر همین اساس وقتی کودکان دچار تب می‌شوند نیز احتمال بروز تشنج در آن‌ها فزونی می‌گیرد.
تشنج ها معمولا در تب 39 درجه سانتی گراد یا بالاتر اتفاق می افتد و میزان عود تشنج ناشی از تب 30 تا 50 درصد است. کودکان دارای تب پایین تر از 39 درجه، دارای سابقه خانوادگی و کودکانی که در سن زیر 12 ماهگی دچار تشنج می شوند، در آینده بیشتر در معرض خطر عود تشنج ناشی از تب یا ابتلا به صرع هستند.
معمولا تشنج در اولین ساعات بروز تب پدیدار شده و گاهی حتی والدین متوجه تب کودک نمی گردند و پس از وقوع تشنج متوجه تب در نزد کودک می شوند. تشنج به صورت از دست رفتن ناگهانی هوشیاری ، قفل شدن فک، سیاه شدن دور لب، سفت شدن تمام بدن و به دنبال آن حرکاتی شبیه دست و پا زدن بروز می کند.

تشنج در کودکان با چه علائمی همراه است؟

•  بالا رفتن ناگهانی درجه حرارت بدن
• فریاد تند و بی‌هوش شدن
•  سفت شدن بدن و حبس نفس در سینه
•  تکان‌های منظم دست‌وپاها
•  ادرار و مدفوع كردن
•  گیجی و خواب‌آلودگی

علت تشنج 

سلول های عصبی (نورون ها) در مغز ایمپالس ها الکتریکی را ارسال و دریافت می کنند که به سلول های عصبی مغزتان اجازه ارتباط می دهند. هر چیزی که این مسیرهای ارتباطی را مختل کند، می تواند منجر به تشنج شود.
شایع ترین علت تشنج، صرع است. اما هر فردی که دچار تشنج می شود، صرع ندارد.
بعضی اوقات حملات به این دلایل ممکن است که اتفاق بیفتند:

•  تب بالا که می تواند با عفونت مانند مننژیت مرتبط باشد.
• کمبود خواب.
• سدیم کم خون که می تواند با درمان دیورتیکی اتفاق بیفتد.
•  داروهایی از قبیل مسکن ها، داروهای ضد افسردگی و یا توقف مصرف دخانیات.
•  آسیب های سر که باعث خونریزی در مغز می شوند.
• سکته.
•  تومور مغزی.
• داروهای غیر قانونی یا غیرتجویزی مانند آمفتامین ها یا کوکائین.

هنگام تشنج کودک چه باید کرد

• والدین هنگام تشنج کودکان با حفظ خونسردی خود، باید کودک را به پهلو خوابانده تا ترشحات دهان و محتویات معده وارد ریه نشود. لباس های تنگ کودک را باز کرده و آن را آزاد کنید.
• هنگام تشنج نباید پدر و مادر ها کودک را نگه دارند و از تشنج آن جلوگیری کنند. فقط کودک را در جایی قرار دهند که آسیبی به او نرسد و از جایی سقوط نکند.
• همچنین مراقب باشند که زبانش لای دندان ها گیر نکند ولی نباید فک را به اجبار و زور باز نگه داشت، کودک را نباید تکان شدید بدهند فقط یک دستمال و یا یک پارچه تمیز لای دندان وی بگذارند.
• سیلی زدن، نیشگون گرفتن و یا هر تحریکی در جهت توقف تشنج کودکان توصیه نمی شود. همچنین گرفتن شیرخوار زیر شیر آب سرد نیز ممنوع است. اما اگر زمان تشنج از ۵ دقیقه گذشت، سریعا به پزشک مراجعه شود.
• معمولا زمان تشنج کودکان بین سی ثانیه تا ۴۵ ثانیه است، نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که معمولا افراد بعد از تشنج به علت تخلیه امواج الکتریکی مغز، خسته می شوند به خوابی چند ساعته فرو می روند که نباید سعی کرد که بیدار شوند. فقط در زمان خواب، از لحاظ تب باید کنترل شود که اگر تشنج کودکان دوام دار شد و مداوم صورت گرفت حتما باید به پزشک مراجعه شود همچنین در مواردی که تشنج تا چند دقیقه طول می کشد هم خطرناک است و باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنند.

آيا كودك تشنجي محدوديت هاي خاصي در زندگي دارد ؟

بهتر است كودك از رفتن به جاهاي بلند مثل كوه نوردي ،انجام كارهائي كه عدم تمركز باعث آسيب مي شود مثل دوچرخه سواري ،رانندگي با ماشين و ورزش هائي كه احتمال ضربه به سر وجود دارد منع شود و بهتر است كودك هيچ گاه تنها گذاشته نشود و حتي هنگام استحمام در را از داخل قفل نكند و هيچ گاه از وان استفاده نكند.در ضمن در صورتي كه تمايل به رفتن به استخر دارد ،بهتر است در قسمت هاي عميق نرود و حتماً يك فرد با نظارت مستقيم داشته باشد..

جلوگیری از تشنج در کودکان

• پس از ترخیص از بیمارستان اگر دارویی برای کودک‌تان تجویز شده است، به منظور پیشگیری از تکرار تشنج آن را همیشه و به موقع به کودک تان بدهید.
• فراموش نکنید داروی کودک را در مهمانی یا مسافرت به همراه داشته باشید.
•  اگر کودک دچار تشنج همراه با تب بوده، در سایر موارد تب (به هر علتی) درمان اولیه شما باید کاهش تب با استفاده از تب برهایی مانند استامینوفن و یا در صورتی نیاز بروفن باشد این دارو را قبلا با پزشک چک کنید.
•  فراموش نکنید در مواقع تب با تشنج در مورد استفاده از داروهای خاص مانند دیازپام به صورت خوراکی یا مقعدی قبل از ترخیص، از پزشک کودک تان یک دستورالعمل بگیرید و مطمئن شوید روش استفاده از آن را به خوبی فرا گرفته اید.
•  استفاده از پاشویه با آب ولرم نیز مفید است

کلام آخر

سعی نکنید به کسی که دچار حمله تشنج شده است مواد غذایی یا دارویی یا مایعات بخورانید. هر دارو یا مایعی باید پس از رفع حالت تشنج به وی داده شود.