چکیده
کنترل صحیح قند خون برای پیشگیری از عوارض ناشی از افزایش یا کاهش شدید قند خون ضروریه و این کار با دستگاه تست قندخون امکان پذیره.
با این حال برای این که نتایج دقیقی از کار با دستگاه قند خون به دست بیارید، لازمه که به طور کامل با نحوه کار کردن اون آشنا بشید.
اما گاهی پیش میاد که دستگاه قند خون درست کار نمی کنه و عدد دقیقی رو نشون نمیده.
ما در این مقاله از مجله سلامت به کمک شما اومدیم تا دلایلی که دستگاه قند خون شما درست کار نمی کنه رو بررسی کنیم، پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
دلایل درست کار نکردن دستگاه قندخون
نكات کلیدی بسیاری وجود دارد كه در صورت رعايت نكردن آنها میزان خطای دستگاه تست قند خون بالا می رود. اگر تمامی نکات زیر را رعایت کنید، مطمئن باشید دستگاه قند خون شما عدد اشتباه نشان نمی دهد.
آموزش تصویری نحوه استفاده صحیح از دستگاه قند خون
-
کد گذاری اشتباه
کد گذاری یا کالیبراسیون دستگاه های تست قند خون، یک مرحله ضروری در تست قند خون است. اگر کد نوار تست قند خون شما با کد بسته نوار متفاوت باشد، عدد قند شما بسیار غیر قابل اعتماد خواهد بود.
در بازار مدل هاي مختلفی از دستگاه گلوکومتر وجود دارد که به طور معمول لازم است در استفاده اول کالیبره شوند.
به طور کلی کد گذاری، بسته به نوع گلوکومتر به دو صورت اتوماتیک و دستی انجام می شود. اگر وسیله اندازه گیري، براي روشن شدن نیاز به وارد کردن یک نوار تست دارد، به احتمال زیاد کالیبراسیون از نوع دستی است.
در گلوکومترهایی که نیازي به وارد کردن کد توسط کاربر ندارند، خود تنظیمی دستگاه صورت می گیرد و دیگر نیازی به قرار دادن نوار تست درون گلوکومتر نیست. در نتیجه انجام آزمایش ساده تر می شود.
-
کافی نبودن نمونه خون
میزان قطره خونی که برای اندازه گیری قند خون باید به دستگاه بدهید، متفاوت است. انواع قدیمیتر دستگاه گلوکومتر نیاز به مقدار خون بیشتری دارند.
دستگاه هایی که مجهز به سیستم کنترل حجم خون (BVC) می باشند از بهترین دستگاههای موجود در بازار می باشند.
در این دستگاه ها اگر خون ناکافی به دستگاه بدهید، دستگاه عدد کمتر و اشتباه به شما نشان نمی دهد بلکه به شما error نشان می دهد.
ولی دستگاه هایی که این سیستم را ندارند در صورت ناکافی بودن خون به دستگاه، به شما عدد پایین نشان می دهد.
-
اشکال در نوار تست قند خون
ممکن است تاریخ انقضاء نوار شما گذشته باشد پس از نوارهای تست فقط در مهلت تاریخ مصرفشان استفاده نمایید.
اگر نوار در مقابل حرارت بالا، پایین و یا رطوبت بالا قرارگرفته باشد.
نوارها را فقط در ظرف خود نگهداری کنید و با دست های کاملا عاری از رطوبت و خشک بردارید و پس از برداشتن، درب ظرف را ببندید. (نوارهای تست استفاده شده را کنار نوارهای استفاده نشده قرار ندهید)
نوار تست قند خون را به درستی وارد دستگاه نکرده اید. (فراموش نکنید نوار را به هنگام وارد کردن به داخل دستگاه خم نکنید، نوار باید کاملا مسطح روی دستگاه قرار بگیرد. فقط در صورت چشمک زدن نماد قطره خون روی نمایشگر، خون را روی نوار تست قرار دهید و دقت شود نوارهای تست غیر پلمپ شده خریداری نگردد.)
-
اشکال در دستگاه تست قند خون
بعضی مواقع نیز دستگاه گلوکومتر کثیف است و در نتیجه، پاسخ نادرستی را نمایش می دهد. (برای تمیز کردن دستگاه از آب و صابون و یک پارچه نرم استفاده نمایید و از آسیب رساندن به قسمتهای حساس آن بپرهیزید.)
امکان دارد قبلا دستگاه شما ضربه خورده باشد یا ممکن است گاهی خود دستگاه گلوکومتر در محیط بسیار گرم و یا بسیار سرد قرار گرفته باشد.
-
زمان نامناسب برای گرفتن قند خون
تست قند خون عمدتا در سه زمان مختلف باید انجام بگیرد، اغلب برنامه هاي خودکنترلی به تست کردن قند خون به صورت ناشتا و قبل از غذا، 2 ساعت پس از غذا، در زمان خواب، ساعت 3 صبح و زمانی که علائم و نشانه هاي افت قند خون را تجربه می کنید، توصیه می شود.
بالاترین میزان قند خون بعد از شام و نهار ایجاد میشود. (برای کسی که دیابت ندارند، نقطه اوج در ۴۵ دقیقه تا یک ساعت بعد از غذا رخ میدهد و برای افراد مبتلا به دیابت، مقداری دیرتر به این نقطه اوج میرسند و دو ساعت مقدار استانداردی است که برای پایین آمدن قند خون احتیاج است.)
نیازی نیست که یک ساعت بعد از وعده غذایی چک کنید زیرا تفسیر اعداد بهسختی امکانپذیر میباشد. (ممکن است در این یک ساعت به بالاترین حد خود رسیده باشد یا ممکن است هنوز به نقطه اوج نرسیده باشد، این مسئله برای هر شخصی متفاوت میباشد.)
همچنین براساس سایت mayoclinic تعداد دفعات آزمایش همچنین به نوع دیابت و برنامه درمانی شما بستگی دارد.
دیابت نوع 1
اگر دیابت نوع 1 دارید، ممکن است پزشک شما آزمایش قند خون را 4 تا 10 بار در روز توصیه کند. ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشید.
- قبل از غذا و میان وعده
- بعد از ورزش
- قبل از خواب
- در طول شب
- اگر بیمار هستید
- اگر برنامه روزانه خود را تغییر می دهید
- اگر داروی جدیدی را شروع می کنید
دیابت نوع 2
اگر برای مدیریت دیابت نوع 2 انسولین مصرف می کنید، پزشک ممکن است بسته به نوع و انسولینی که استفاده می کنید، چند بار در روز آزمایش قند خون را توصیه کند.
در صورتی که چندین تزریق روزانه مصرف می کنید، معمولاً قبل از غذا و قبل از خواب توصیه می شود. اگر فقط از یک انسولین متوسط یا طولانی اثر استفاده می کنید، ممکن است لازم باشد فقط قبل از صبحانه و گاهی قبل از شام یا قبل از خواب آزمایش دهید.
-
بهترین انگشت را برای تست قند خون انتخاب نکرده اید!
برای اندازه گیری میزان قند خون میتوان از همه انگشتهای دست استفاده کرد اما به دلایل متفاوتی، انگشت وسط یا حلقه برای اندازه گیری قند خون مناسب تر است.
انگشت شصت و انگشت اشاره دارای عصبهای مختلفی هستند و بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند به همین خاطر سوراخ کردن آن ها، درد بیشتری به همراه خواهد داشت.
انگشت کوچک یا آخری دست از بقیه نازکتر است بنابراین احتمال دارد هنگام سوراخ کردن آن، سوزن به عمق انگشت نفوذ کند و منجر به آسیب رگها شود.
این دلایل باعث شده است که بیشتر افراد دیابتی از انگشت وسط برای این کار استفاده کنند؛ البته این یک استاندارد کلی نیست و میتوان از تمام انگشتان برای تست قند خون استفاده کرد.
عوامل موثر بر کارایی دستگاه گلوکومتر
دقت نتایج دستگاه شما به کیفیت دستگاه و نوارهای آن بستگی دارد. حتما باید به تاریخ مصرف روی بسته های نوار توجه نمایید. آموزش صحیح در مورد کار با دستگاه قند خون نیز به نشان دادن نتایج درست کمک میکند.
اگر دستگاه تست قند خون كثيف باشد، دستگاه يا نوارهاي تست در دماي معمولي اتاق نگهداري نشده باشند، دستگاه براي مجموعه فعلي نوارهاي تست تنظيم نشده باشد، همگي مواردي هستند كه ميتوانند روي صحت عملكرد اين دستگاه تاثير نامطلوب بگذارند و اطلاعات نادرستي به كاربر بدهند.
لذا كارشناسان تاكيد می كنند كه هنگام كاربرد اين دستگاه موارد فوق را حتما در نظر داشته باشد و از صحت كاركرد دستگاه مطمئن شويد.
اقدامات اولیه در هنگامی که دستگاه نتایج غلط نشان می دهد.
در صورتیکه احساس کردید دستگاه نتیجه غلطی را نشان میدهد، قبل از انجام هر کاری به وضعیت ظاهری و درونی خود توجه كنيد.
مثلا در صورتی که دستگاه قند خون شما را طبیعی نشان می دهد ولی هرگونه علائم افت قند خون را در خود احساس می کنید باید نسبت به درمان سریع آن اقدام كرده و در اسرع وقت دستگاه گلوکومتر خود را کنترل کنید.
تفاوت دستگاه قند خون و آزمایشگاه چیست؟
دستگاههای قند خون معمولا از خون نوک انگشت استفاده میکنند. این خون از طریق مویرگها گرفته میشود و کامل است یعنی هم دارای سلول است و هم مایع پلاسما، درحالی که آزمایشگاه سلول را از خون جدا میکند و فقط میزان قند خون پلاسما یا سرم خون وریدی را نشان میدهد.
همین مسئله باعث میشود میزان قند خونی که دستگاهها نشان میدهند حدودا ۱۵ درصد از آزمایشگاه کمتر یا بیشتر باشد.
به همین دلیل توصیه میشود کسانی که با گلوکومتر قندشان را چک میکنند حتما یک تا ۲ بار در سال به آزمایشگاه نیز مراجعه کنند و نتیجه دستگاه را با میزان قندی که آزمایشگاه نشان میدهد مقایسه کنند.
طریقه نگهداری صحیح از دستگاه گلوکومتر
اگر می خواهید میزان خطای دستگاه تست قند خون خود را پایین بیاورید، دستگاه گلوکومتر خود را در محیطی امن، دور از دسترس اطفال نگه دارید. بهتر است دستگاه در دمای مناسب و دور از حرارت بالا یا پایین و رطوبت نگهداری شود. نوارهای گلوکومتر نیز بسیار حساس هستند.
برای استفاده از آنها جعبه نوار را در دست گرفته و در آن را به اندازه ای باز نگهدارید که بتوانید نوار را از داخل آن بیرون بیاورید و سپس بلافاصله در آن را ببندید.
در صورتی که از گلوکومتر و نوار آن در داخل اتومبیل استفاده می کنید مطمئن شوید که هوای داخل ماشین گرم نیست. به خاطر داشته باشید که درجه حرارت بالا در محیط بیرون باعث می شود دمای هوا در داخل اتومبیل به سرعت افزایش یابد.
در مورد تمیز کردن دستگاه گلوکومتر باید عنوان کرد که بعضی از دستگاهها نیاز دارند تا به طور مرتب تمیز شوند و در غیر اینصورت دقیق عمل نمی کنند. برای تمیز کردن دستگاه از آب و صابون و یک پارچه نرم استفاده نمایید و از آسیب رساندن به قسمتهای حساس آن بپرهیزید.
برای تمیز کردن از الکل، شیشه شوی ها، مواد شوینده حاوی آمونیاک و تمیز کننده های زبرو خشن استفاده نكنيد البته بعضی از دستگاهها نیازی به تمیز کردن مداوم ندارند و تنها زمانی که باید آن را تمیز کنید كه هشدار می دهند.
6 نکته برای استفاده بهتر از دستگاه قند خون
در این بخش به نکاتی اشاره کردیم که بهتر است هنگام خرید به آن توجه داشته باشید، این نکات عبارت اند از:
1. دستگاه گلوکومتر و متعلقاتش را همیشه همراه خود داشته باشید
اتو لنست، سر سوزن لنست، پد الکلی، نوار تست و هرآنچه برای اندازهگیری قند خونتان لازم است همیشه همراه خود داشته باشید.
2. مراقب نوار تستهایتان باشید
مطمئن شوید که نوار تستهایتان تاریخ دارند. اگر تاریخ انقضایشان گذشته باشد، ممکن است نتایج صحیحی نشان ندهند. این میتواند در روند درمان شما تداخل ایجاد کند.
علاوه بر این لازم است نوار آزمایش را دور از نور خورشید و آلودگی قرار دهید. خوب است نوار تست را در دمای اتاق و یا محیط خنک ( اما نه در فریزر) قرار دهید.
3. یک برنامه منظم برای چک قند خونتان تنظیم کنید
لازم است در این باره با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است او به شما بگوید صبحها قبل از صبحانه و بعد از هر وعدهی غذایی و پیش از به خواب رفتن قند خونتان را چک کنید. با این حال فواصل بین چک قند خون در افراد مختلف با یکدیگر فرق میکند.
برخی دستگاههای گلوکومتر آلارم دارند و چک قند خون را به شما یادآوری میکنند.
4. مطمئن شوید که دستگاه گلوکومتر درست کار میکند
بسیاری از دستگاههای گلوکومتر با ابزاری برای کنترل صحت قند اندازهگیریشده توسط دستگاه ارائه میشوند. برای اطمینان از صحت دستگاه میتوانید آن را به مطب پزشک برده و با اعداد نمایشدادهشده توسط دستگاه قند خون در مطب مقایسهاش کنید.
5. یک دفتر برای ثبت دقیق قند خونتان تهیه کنید
علاوه بر این اپلیکیشنهایی هم وجود دارند که به شما کمک میکنند تا قند خونتان را در فواصل منظم ثبت کنید. علاوه بر این لازم است زمان ثبت قند خون و فاصلهی آن با وعده غذایی قبلی خود را ثبت کنید.
این اطلاعات به پزشک شما در برنامهریزی برای درمانتان کمک میکند.
6.مراقب عفونت باشید
برای پیشگیری از ایجاد عفونت، لازم است تجهیزات دستگاه قند خونتان را با دیگران به اشتراک نگذارید، لنست و نوار آزمایش را پس از هر بار استفاده دور بیندازید و تا زمانی که خونریزی متوقف نشده است، فعالیتهایتان را از سر نگیرید.
کلام آخر
چک قند خون در منزل کاری نسبتاً راحت و آسان است. علیرغم این که گرفتن نمونه خون روزانه ممکن است برای برخی خوشایند نباشد، اما دستگاههای جدید این امکان را فراهم کردهاند که با کمترین درد و در کوتاهترین زمان ممکن، قند خونتان را ارزیابی کنید.