علائم سکته قلبی- اقدامات اولیه در مواجه با حملات قلبی و راهنمای ماساژ قلبی

چکیده                                                     تخمین زمان مطالعه: 4 دقیقه

شایع ترین علت مرگ در سراسر دنیا حمله قلبی است. آمار های وزارت بهداشت نشان می دهد، هر ساله حدود 200 تا 300 هزار ایرانی بر اثر سکته قلبی فوت می‌کنند. سکته قلبی فرآیندی است که در آن قسمت‌هایی از عضله قلب به علت کاهش جریان خون از بین می‌رود در واقع سکته قلبی زمانی رخ می‌دهد که در اثر انسداد ناشی از لخته در رگ‌ها، جریان خون کاهش و یا متوقف شود. همین سکته ی قلبی ا گر در زمان طلایی تشخیص و درمان شود علاوه بر افزایش شانس بهبود بیمار به ارتقاء کیفیت زندگی وی نیز کمک می‌کند.به عبارت دیگر 10 ثانیه قبل از سکته قبلی شخص می‌تواند خود را نجات دهد پس بهتر است هر شخص از نشانه‌هاس سکته قلبی آگاه باشد. در همین راستا در این قسمت از مجله ی سلامت به مهم ترین علائم سکته قلبی نظیر درد قفسه سینه، تنگی تنفس، سرفه‌ های پی در پی و ادامه دار، درد در بازوی چپ، عرق سرد و فشار خون بالا مفصلا پرداخته می شود.

سکته قلبی چگونه رخ می دهد؟

قلب دارای 3 رگ اصلی است که یکی از مهم‌ترین آنها در بخش چپ قلب قرار دارد. سکته زمانی اتفاق می‌افتد که هر یک از این رگ‌ها دچار تنگی و انسداد شوند. عامل این تنگی، پلاک‌هایی هستند که به مرور زمان بر اثر عوامل مختلف روی دیواره داخلی رگ تشکیل می‌شوند. محتویات پلاک از 70 تا 80 درصد چربی و بقیه آن از گلبول‌های سفید و سلول‌های خونی تشکیل می‌شود. روی پلاک، پوسته‌ای قرار دارد که معمولا نازک است. اگر تنگی رگ بیش از 50 درصد باشد، احتمال پاره شدن پوسته پلاک بالا می‌رود. با پاره شدن این پوسته، محتویات آن بیرون می‌ریزد و رگ را می‌بندد. در این وضعیت، خونرسانی به عضله قلب مختل می‌شود و سکته اتفاق می‌افتد.

مهم ترین علائم سکته قلبی 

• تنگی تنفس

مهمترین راه تشخیص تنگی نفس‌هایی که نشانه‌ای از بیماری‌های قلبی هستند، گرفتن شرح حال و معاینه دقیق بیمار توسط پزشک است و در صورتی که فرد به بیماری‌های قلبی مشکوک باشد، باید برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر از اکو استفاده شود. اگر پس از پیاده روی احساس تنگی نفس می‌کنید نشان دهنده این است که چیزی نگران کننده وجود دارد. قلب نقش کلیدی در انقال اکسیژن به سایر نقاط بدن و خارج کرد دی اکسید کربن از بافتها دارد بنابراین مسدود شدن جریان خون به قلب می‌تواند بر تنفس شما اثر بگذارد.

• درد قفسه سینه

درد قفسه سینه، رایج ترین علائم سکته قلبی است، چه تند و تیز باشد و چه کند. اغلب کسانی که دچار حمله قلبی می شوند، موقع سکته قلبی احساس می کنند کسی مرکز قفسه سینه شان را فشار می دهد. احساس فشردگی قفسه سینه چند دقیقه یا بیشتر طول می کشد، و یا اینکه مدتی از بین می رود و دوباره بر می گردد.

الف- درد قفسه سینه هنگام سکته قلبی همیشه با احساس فشردگی همراه نیست، بلکه برخی افراد احساس سنگینی در ناحیه قفسه سینه می کنند که کاملا ضعیف است. لذا هیچ نوع دردی در ناحیه قفسه سینه را نباید نادیده گرفت.
ب- معمولا هنگام سکته قلبی، درد پشت استخوان سینه یا جناغ سینه احساس می شود.

ج- البته باید گفت همیشه هنگام سکته قلبی، درد قفسه سینه رخ نمی دهد. برخی افراد هنگام حمله قلبی دچار درد قفسه سینه نمی شوند. ولی با این همه، وقتی ضربه ای به قفسه سینه شما وارد نشده است، نباید احتمال سکته قلبی را نادیده بگیرید.

• درد در بازوی چپ

درد در بازوی چپ یکی از متداول ترین علائم سکته قلبی در زنان است. درد دست چپ به علت سردرگمی سیستم پیامرسان نورون است این اتفاق می افتد چون اعصاب انعطاف پذیر بازوی چپ و قلب از همان قطعه نخاعی آمده است همچنین به همین دلیل است که درد اغلب به پشت گردن و به عقب انتشار می یابد.ممکن است یک حمله قلبی حتی بدون هر گونه درد بازوی چپ وجود داشته باشد در واقع، زنان با احتمال بیشتری درد بازوی چپ را تجربه می کنند در مقایسه با مردانی که فقط بطور ناگهانی، درد شدید قفسه سینه را تجربه می کنند به هر حال، شما نباید یک درد بازوی چپ را نادیده بگیرد و باید به دنبال کمک فوری پزشکی باشید به این دلیل که تشخیص زود هنگام واقعاً می تواند به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.

• سرفه‌ های پی در پی و ادامه دار

در اغلب موارد، سرفه‌ های ادامه‌دار از علائم سکته قلبی به شمار نمی‌روند. اما اگر بیماری قلبی دارید یا می‌دانید که در خطر سکته‌ قلبی هستید، این احتمال را جدی بگیرید.
اگر سرفه‌های ادامه‌دارتان همراه با خلط سفید یا صورتی رنگ است ممکن است نشانه‌ی عارضه‌ی قلبی باشد. وقتی قلب نمی‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای بدن باشد، خون به درون ریه‌ها نشت می‌کند.

• فشار خون بالا

فشار خون نیروی ناشی از پمپاژ خون، بر دستگاه‌ گردش‌ خون‌ است. حملات قلبی در صورت انسداد عروق و نرسیدن اکسیژن کافی به ماهیچه قلب، اتفاق می افتند. فشار خون بالا در صورت عدم درمان، منجر به سکته قلبی می‌شود. تجمع چربی، کلسترول و دیگر مواد در داخل عروق، پلاک نامیده می شود. به مرور زمان این پلاک ها منجر به گرفتگی و انسداد عروق می‌شوند. جریان خون برای آنکه بتواند در داخل عروق گرفته شده، حرکت کند، فشار بیشتری می آورد.
کاهش متوسط 5 میلی متر جیوه در فشار دیاستولی، خطر نسبی سکته قلبی را تا 15 % و خطر نسبی سکته مغزی را تا 40 % کاهش می دهد. مهم ترین عارضه فشارخون بالا افزایش خطر بروز بیماریهای قلبی – عروقی است. بنابراین یکی از علائم سکته قلبی، همین فشار خون بالا می باشد. در بسیاری مواقع فشار خون بالا علامت خاصی از خود بروز نمی دهد. به همین دلیل به فشار خون بالا، قاتل خاموش نیز گفته می‌شود.اندازه گیری فشار خون تنها راه بررسی آن است.

• عرق سرد

عرق سرد یکی از چندین واکنشی است که بدن در پاسخ جنگ و گریز از خود نشان می‌دهد. علل متعدد دیگری برای تعریق زیاد وجود دارد که برخی از این دلایل ممکن است بیماری‌ها و شرایط پزشکی باشد. عرق سرد به خودی خود یک مشکل پزشکی نیست. عرق سرد ممکن است علامت بروز مشکلات پزشکی باشد که جدی‌ترین آنها حمله قلبی است. تعریق زیاد از علائمی نیست که تدریجاً و با گذشت ساعت‌ها یا روزها اتفاق بیفتد. عرق سرد به طور ناگهانی و با شدت زیاد بر بدن می‌نشیند.
برخی مواقع در شب و در زمانی که بیمار در حال به خواب رفتن است ناگهان عرق سرد بر بدنش می‌نشیند، که خود می تواند از علائم سکته قلبی به شمار رود. برای زنان تعریق شبانه شایع‌تر است. به نظر می‌رسد تعریق زیاد، عرق سرد و تعریق شبانه علائم شایع‌تری است که مردم را به پیگیری و انجام مراقبت‌های پزشکی ترغیب می‌کند. این موضوع احتمالاً به دلیل این واقعیت است که بدن در موقعیت‌های خیلی خاصی عرق می‌کند.

• حالت تهوع

گاهی حمله قلبی با مشکلات گوارشی از جمله سوء هاضمه، درد معده، تهوع و استفراغ همراه است. گرچه این علایم در اغلب موارد ناشی از حمله قلبی نیستند اما باید مورد توجه قرار گیرند، به ویژه اگر به صورت ناگهانی بروز کنند.

اقدامات اولیه در مواجه با حمله قلبی

چنانچه پس از وقوع ايست قلبي – تنفسي در کمتر از ۴ الي ۶ دقيقه به فرد مصدوم رسيدگي شود و عمليات احياء وي شروع گردد ، شانس زنده ماندن وي بالا خواهد رفت .

• درست است که با مشاهده ی علائم سکته قلبی در بیمار می توان به آن پی برد اما جهت اطمينان از بروز سکته قلبی با مشاهده حرکات تنفسي قفسه سينه مي توان به وجود تنفس در مصدوم پي برد و يا مي توان گوش يا گونه خود را نزديک دهان وي قرار دهد تا صداي تنفس وي را شنيد يا جريان آن را حس کرد . سپس نبض بيمار را بررسي نمود .

• حال اگر بیمار نفس نمي کشيد ، تنفس مصنوعي باید شروع شود .
• اگر پس از تنفس مصنوعی، ضربان نبض ها لمس شد . بايد به تنفس مصنوعي ادامه داد و اگر لمس نشد ، ماساژ قلبي را شروع کرد
• جهت انجام ماساژ قلبي بايد دست چپ خود را به حالت ضربدر بر پشت دست ديگر گذاشته ، پاشنه دست راست را بر روي جناغ سينه به اندازه دو بند انگشت بالاتر از محل دو شاخه شدن جناغ
• قرار داد . آرنج ها نبايد خم شوند و به کمک وزن بدن ، يک فشار محکم به قفسه سينه وارد شود تا جناغ سينه به اندازه تقريب ۴ الي ۵ سانتيمتر داخل برود .
• عمليات احياء‌را بايد تا زماني که يک فرد با تجربه يا پزشک بر بالين بيمار برسد و يا تا زماني که وي به درمانگاه منتقل شود ، ادامه پیدا کند.